Turftrappen en Turfsteken - 1700

Op deze ets zijn de verschillende werkzaamheden van het turf maken in beeld gebracht. Dit begint bij het baggeren met de bagger beugel, vervolgens het aantrappen van het veen (turftrappen), en daarna het steken van de bagger in turven. De turven werden op stapels gelegd om te drogen. De houten schuren werden gebruikt om de turf op te bergen, totdat het per schip werd getransporteerd naar bijvoorbeeld de steden. Het turf maken was een arbeidsintensieve bezigheid. Op de achtergrond is de kerk van Amstelveen zichtbaar.


(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Tekening van een turfsteker rond 1600

(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Ets van rond 1620 - Veenstekers

(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Ets van rond 1700 - Veenharken

(Foto Amstelveenweb.com)

Afbeelding van de Hollandsche Veenen na 't Dorp Amsterveen te zien, met de wijze van het Turfmaken
naar en door J.C. Philips, 1741
Ingekleurde ets, Jan Wagenaar(1709-1773)/Thomas Salmon, 'Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden; vierde deel.
Behelzende eenen Aanvang der Beschryvinge van Holland'. Afmeting 28 x 16 cm.

(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Een baggermachine van de Firma Breenen uit Haarlem in het Karnemelkse Gat in 1920
Turftrappen
In de Middeleeuwen werd reeds veen gebaggerd voor turfwinning. Turf is een product van de vervening, het is gedroogd veen. In Amstelveen en omstreken vond de turfwinning plaats tussen de 16de en 19de eeuw. Deze turfwinning wordt door de Amstelveners ook wel “de Aardolie van de Gouden Eeuw” genoemd. Voorafgaand aan het veenbaggeren, moest men de bovengrond afgraven en afvoeren, omdat deze niet geschikt was om turf van te maken. Het onderliggende veen werd vervolgens gestoken of gebaggerd en in kluiten naar zogenaamde legakkers verplaatst. Daar vermengde men deze veenkluiten met water en werd het tot turf getrapt.


(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Detail van ets gemaakt door J.C. Philips
De manier van Turftrappen in specifieke kledij rond 1740

(Foto Amstelveenweb.com)

'Exploitation de la tourbe' (Exploitatie van de turf')
Aquatint, (sterk geconcentreerde vloeibare waterverf) uitgegeven in 1816 te Amsterdam door Evert Maaskamp.
Afmeting 11 x 9 cm.


(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Amstelveense Veenstekersfamilie rond 1903

(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Amstelveense Turftrappers Hannes en Piet Stolk rond 1920
Dit gebeurde met behulp van een soort kleine ski (plankjes onder de voeten gebonden). Als de veenkluiten gelijkmatig waren aangetrapt, werd de turf in gelijke “turven” gesneden waarna ze moesten indrogen. Na het indrogingsproces werden de blokken op stapels gezet en na verdere droging per turfbok, een platte schuit, naar de afnemers vervoerd. De voornaamste afnemer was Amsterdam. Het turftrappen was voor veel gezinnen een goede bron van inkomsten, beter dan vanuit de veeteelt werd verkregen. De verkregen turf werd door de afnemers als brandstof gebruikt. Brandende turf dat zachtjes gloeit en smeult, bleek namelijk geschikt om vanuit klei, bakstenen te vervaardigen. De veenmeren die door het baggeren ontstonden werden in de 18de eeuw drooggelegd.


(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Tekening van Turfharker rond 1930

(Foto Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

De Baggermachine veranderde niet veel in de loop der jaren, deze ligt in de Noord bij Amstelveen rond 1905
In de achtergrond komt in later tijden Schiphol en de plaats van de baggermachine werd het Amsterdamse Bos
Zie ook Turftrapster in Oude Dorp