De Bunker - Deel 2 - 2017

(Amstelveenweb.com - 2005)

Pad vanaf de weg naar de bunker

10 december 2018, Wethouder Herbert Raat (VVD) schrijft op zijn weblog:
Er is rumoer rondom de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg in Amstelveen. De een wil het slopen, de ander wil het behouden. Het gebouwtje is bij veel Amstelveners bekend als het jarenlange onderkomen van de christelijke jeugdvereniging van de Pauluskerk.

Volgende generaties
De een noemt het een nazibunker, wil het slopen en de daarmee samenhangende geschiedenis zo snel mogelijk vergeten. De ander wil het behouden voor volgende generaties om kinderen te leren wat er is gebeurd. Ik schaar me vol overtuiging bij de laatste groep. Wat mij betreft is het niet sloop de bunker, maar open de bunker. 

Landelijke discussie
De discussie over wat te doen met historisch erfgoed uit WOII speelt niet alleen in Amstelveen, maar overal in Nederland. Zo ondersteunt bijvoorbeeld de provincie Zuid-Holland met geld en raad het project Atlantic Wall. Ook zijn er verschillende Rijksmonumenten aangewezen die ten tijde van WOII zijn gebouwd door de Duitsers. Ik onderschrijf het standpunt van Arjen van Wijngaarden, directeur Verzetsmuseum Zuid-Holland, die zegt over de Amstelveense bunker-discussie: 'In zijn algemeenheid vind ik dat Nederland zuinig moet zijn op cultuurhistorisch erfgoed. Dat het in dit geval gaat om erfgoed afkomstig van de Duitse bezetter doet in mijn opvatting niet ter zake. Zuinig zijn op erfgoed afkomstig van de voormalige vijand wil niet zeggen dat je in de verste verte sympathie hebt voor het verwerpelijke gedachtegoed dat er achter de bezetting schuilging.'

Betrokken inwoners
Amstelveen heeft een bewogen geschiedenis in bezettingstijd. Deze is uitgebreid en indringend beschreven in het boek van Tini Visser, Jaren van Verduistering. Zij heeft in opdracht van oud-burgemeester Otto van Diepen in de jaren tachtig van de vorige eeuw gesproken met alle ooggetuigen die nog in leven waren. Voor mij maakt de bunker net zo goed onderdeel uit van onze geschiedenis als de ‘kleine sjoel’ aan Randwijcklaan 13. Dit gebouw heeft de gemeente vorig jaar nadat betrokken inwoners ‘aan de bel trokken’ aangekocht voor bijna een miljoen euro om te voorkomen dat het gesloopt werd voor een nieuwe woning. In het gebouwtje kregen in de oorlogsjaren Joodse kinderen les die op andere scholen niet meer welkom waren, ook werden hier de Jodensterren uitgedeeld, en werden Joden verzameld ten behoeve van de deportaties. Onlangs heeft Amstelveen Oranje het project Nooit meer teruggekomen gepresenteerd, een indringend verhaal over het lot van de Amstelveense Joden.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

De protestantse Pauluskerk aan de Wolfert van Borsselenweg 116 op 23 november 2018
Bombardement
De bunker tegenover de Pauluskerk aan de Wolfert van Borsselenweg vertelt het verhaal van bezetting en het bombardement dat Amstelveen heeft getroffen. Hooggeplaatste Duitse officieren hadden huizen nabij de Pauluskerk gevorderd om in de nabijheid van Schiphol te wonen. Er zou zelfs een ondergrondse tunnel van de huizen naar de bunker lopen, maar niemand weet dit zeker. Ze hadden de torenspits van de Pauluskerk laten verwijderen om te voorkomen dat die een oriëntatiepunt werd voor de geallieerden. Een Brits bombardement bedoeld om Duitsers te raken, kwam echter in de woonwijk terecht. Meerdere Amstelveners kwamen hierbij om het leven. 

Onderduiken
De mensen die het leven lieten bij het bombardement mogen niet vergeten worden. Net als de schrijnende verhalen van opgepakte Amstelveense verzetsstrijders en Joodse Amstelveners die moesten onderduiken of afgevoerd werden naar concentratiekampen en nooit meer terugkwamen.

Educatieve functie
De bunker is een van de weinige, tastbare historische overblijfselen uit WOII in Amstelveen. Wij hebben de bunker met positief advies van de Erfgoedcommissie aangewezen als gemeentelijk monument. Een monumentale status is een ‘beschermd cultuurgoed’, en heeft niets te maken met goed of fout, maar met architectonische of cultuurhistorische waarde. Na overleg met de gemeenteraad is het plan om het gebouwtje een educatieve functie te geven. In de vorige bestuursperiode heb ik veel met de gemeenteraad gesproken over onze geschiedenis en het belang van het behoud daarvan. Ik kan me voorstellen dat niet alle in maart aangetreden raadsleden de hele geschiedenis van Amstelveen in WOII kennen.

Zolang de voorraad strekt
Daarom wil ik burgemeester Bas Eenhoorn vragen om alle leden de hernieuwde uitgave te geven van ‘Jaren van verduistering – De bezettingstijd in Amstelveen’ van Tini Visser. En doe meteen ook maar een exemplaar voor de leden van de Stichting Sloop de Bunker. Lees HIER het verhaal online over de bunker op oneindig Noord Holland door Jan Maarten Pekelharing en hier de tekst.

---

De Vereniging Sloop de Bunker mag meepraten over monumentenstatus
Bron: RTV-A/Vereniging Sloop de Bunker - 26-11-2018

Al bijna twee en een half jaar staan de Vereniging Sloop de Bunker en de gemeente Amstelveen lijnrecht tegenover elkaar in de kwestie rond de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg – meldt RTV-Amstelveen. De gemeente wilde eerder de bezwaren tegen de monumentale status niet behandelen. De vereniging Sloop de Bunker is daartegen in beroep gegaan en volgens Eddy Boorsma, voorzitter van de vereniging heeft de Raad van State op 14 november 2018 de Vereniging Sloop de Bunker in het gelijk gesteld.


Kijk en luister naar het korte fragment van RTV-A met uitleg door Eddy Boorsma


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Eddy Boorsma, voorzitter van de vereniging vertelde onder andere tijdens het interview met RTVA op 23 november 2018: 'Hoe is het mogelijk dat een bewoner van Amstelveen naar de Raad van State moet om met de gemeente in een discussie te komen, dat is toch absurd! De bal ligt nu bij de gemeente, bij de burgemeester en de wethouders'
De vereniging mag meepraten over de vraag of de nazi-bunker terecht een monumentenstatus heeft verkregen. Dit besluit komt bijna 2 1/2 jaar nadat de monumentenstatus is verleend en nadat de gemeente meer dan 43.000 euro publiek geld aan advocaatkosten heeft uitgegeven, om maar niet te willen praten met de inwoners. En dit alles vanwege het plan van een fotograaf uit 2015. Lees verder het artikel op de website van de Vereniging Sloop de Bunker: Hoe zat het ook alweer?

Lees hier de hele uitspraak van de Raad van State d.d. 14 november 2018.

---

Update 20 november 2018 om 22 uur 30
Hoger beroep tegen het College van Burgemeester en Wethouders van Amstelveen. De Raad van State heeft op 14 november 2018 de Vereniging Sloop de Bunker in het gelijk gesteld. De vereniging mag meepraten over de vraag of de nazi-bunker terecht een monumentenstatus heeft verkregen. Dit besluit komt bijna 2 1/2 jaar nadat de monumentenstatus is verleend, en nadat de gemeente meer dan EUR 43.000 publiek geld aan advocaatkosten heeft uitgegeven (and still counting), om maar niet te willen praten met de inwoners. En dit alles vanwege het plan van een fotograaf uit 2015. Lees hier (pdf 2 pagina’s) meer over het ontstaan van de Nazi-bunker aan de Wolfert van Borsselenweg. Lees hier de hele uitspraak van de Raad van State d.d. 14 november 2018.

---

Bron: Gemeente Amstelveen - 19-11-2018
Herbert Raat (VVD) wethouder Cultuur informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen over de juridische procedures aangaande de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg 117:

'Geachte raad,
Tijdens de vorige raadsperiode hebben wij u tussentijds geïnformeerd over de juridische procedures inzake de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg. Vandaag heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) uitspraak gedaan in het hoger beroep tegen de aanwijzing tot monument. Een natuurlijk moment om u over deze en de overige procedures bij te praten.

Aanwijzing tot monument (lopende)
Mevrouw Nakad-Weststrate, de heer Boorsma en de heer Van Bakels (hierna: omwonenden), Vereniging Sloop de Bunker (hierna: de Vereniging) en Federatief Joods Nederland (hierna: FJN) hebben bezwaar gemaakt tegen de aanwijzing tot monument van de bunker. De bezwaarschriften zijn op 31 augustus 2016 door het college niet-ontvankelijk verklaard. Tegen deze beslissing zijn de omwonenden, de Vereniging en FJN op 26 september 2016 bij de rechtbank Amsterdam in beroep gegaan.


(Bron Stelling van Amsterdam/Amstelveenweb - 2017)

Tekening van de oorlogsbunker uit 1949, overgenomen van registratietekening Nieuwer-Amstel nr. 6 (object 75) van het Bureau Registratie Verdedigingswerken (BRV-archief) CAD-MvD in Rijswijk
Op 12 september 2017 is het beroep behandeld door de rechtbank Amsterdam. Bij uitspraak van 18 november 2017 heeft de rechtbank bepaald dat het beroep van de omwonenden ongegrond is. Het beroep van FJN en de Vereniging is gegrond, maar de rechtsgevolgen van de beslissing op bezwaar blijven in stand. Conclusie: zowel de omwonenden, de Vereniging als FJN zijn volgens de rechtbank Amsterdam geen belanghebbende bij de aanwijzing tot monument.

Tegen deze uitspraak hebben de omwonenden, de Vereniging en FJN bij de Afdeling hoger beroep ingesteld. Het hoger beroep is op 4 september jl. door de Afdeling behandeld. Vandaag ontvingen wij de uitspraak van de Afdeling waarin het hoger beroep van de omwonenden en FJN ongegrond is verklaard, maar dat van de Vereniging gegrond. Volgens de Afdeling is de Vereniging ten onrechte niet als belanghebbende bij de aanwijzing aangemerkt, omdat het doel c.q. belang van de Vereniging, namelijk het laten slopen van de bunker, door de aanwijzing lastiger wordt en dus rechtstreeks hierdoor wordt geraakt. Deze uitspraak heeft tot gevolg dat de bezwaren van de Vereniging (alsnog) inhoudelijk moeten worden beoordeeld.

Waterwetvergunning (afgerond)
Op 15 maart 2017 heeft het Dagelijks Bestuur van Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (DB AGV) een waterwetvergunning afgegeven voor de graafwerkzaamheden in het kader van de restauratie van de bunker. Hiertegen hebben de Vereniging, de heer Bakels, mevrouw Van Dijk, de heer Boorsma, mevrouw Boorsma-Van den Berg en mevrouw Nakad-Weststrate bezwaar ingediend. Op 10 juli 2017 heeft de bezwaarschriftencommissie geadviseerd om de bezwaren gegrond te verklaren en de motivering van het besluit van 15 maart 2017 aan te passen. Volgens de commissie had het DB AGV beter moeten motiveren waarom zij geen aanleiding zag tot het opvragen van een grondonderzoek en grondmechanische berekeningen. In navolging van dit advies heeft het DB AGV op 12 juli 2017 besloten de bezwaren gegrond te verklaren, de waterwetvergunning van 15 maart 2017 in stand te laten onder aanvulling van de motivering waarom er geen grondonderzoek en grondmechanische berekeningen zijn opgevraagd.

Voorlopig getuigenverhoor (afgerond)
Op 13 september 2016 dienden de Vereniging, de heer en mevrouw Nakad en de heer en mevrouw Boorsma een verzoekschrift in voor een voorlopig getuigenverhoor voor 11 personen bij de rechtbank Amsterdam. De hoorzitting vond 21 maart 2017 plaats en op 9 juni 2017 heeft de rechtbank het verzoek afgewezen. Volgens de rechtbank zou het toewijzen van het verzoek louter leiden tot een 'fishing expedition', waarvoor het voorlopig getuigenverhoor niet is bedoeld. De rechtbank oordeelde dat het verzoek een groot aantal vragen betreft met een open en ruim karakter, waarbij bovendien het belang van sommige vragen voor de vermeende vordering niet duidelijk is. De opgeworpen vragen versterken dus het beeld dat er slechts sprake is van een zoektocht naar mogelijke verwijten.

Omgevingsvergunning (lopende)
Op 23 mei 2017 heeft het college een omgevingsvergunning afgegeven voor de restauratie van de bunker en het gebruik als educatieve invulling. Hiertegen hebben de Vereniging, de heer en mevrouw Bakels, mevrouw Henriette Nakad-Weststrate en de heer Boorsma op 4 juli 2017 bezwaar ingediend. Op 16 oktober 2017 is het bezwaar door de commissie voor de bezwaarschriften behandeld. Bij beslissing op bezwaar d.d. 2 februari jl. heeft het college overeenkomstig het advies van de commissie voor de bezwaarschriften de bezwaren ongegrond verklaard. Op 13 maart jl. hebben de Vereniging, de heer en mevrouw Boorsma, de heer en mevrouw Nakad, de heer en mevrouw Bakels beroep ingesteld tegen deze beslissing op bezwaar. De rechtbank behandelt het beroep op dinsdag 15 januari 2019 om 9:00 uur. Zoals wij al hebben aangegeven komt er over de educatieve invulling nog een voorstel richting uw raad. Dit voorstel komt echter pas als de juridische procedures zijn afgerond.

Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders van de gemeente Amstelveen, de secretaris Bert Winthorst, de burgemeester, Bas Eenhoorn