Apenpokkenvirus uitbraak in Europa

Op 13 mei 2022 werd de WHO in kennis gesteld van twee laboratoriumbevestigde gevallen en één waarschijnlijk geval van monkeypox (apenpokkenvirus), afkomstig uit hetzelfde huishouden, in het Verenigd Koninkrijk. Op 15 mei zijn nog eens vier laboratoriumbevestigde gevallen gemeld onder bezoekers van de diensten voor seksuele gezondheidszorg die zich presenteerden met een vesiculaire huiduitslag en bij homo's, biseksuelen en andere mannen die seks hebben met mannen (GBMSM). Als responsmaatregel is een incidententeam opgericht om de tracering van contacten te coördineren- meldt de WHO. (Wereldgezondheidsorganisatie Engels: World Health Organization).

Er is een uitbraak van apenpokkenvirus (monkeypox) in het Verenigd Koninkrijk, Portugal en Spanje. De uitbraak is vrij klein - slechts 36 verdachte gevallen verspreid over de drie landen, waaronder acht in Engeland en 20 in Portugal. Er is ook een geval in de V.S. gemeld.

Het monkeypoxvirus is een orthopoxvirus dat een ziekte veroorzaakt met soortgelijke, maar minder ernstige, symptomen als pokken. Hoewel pokken in 1980 werden uitgeroeid, komen monkeypokken nog steeds voor in landen van Centraal- en West-Afrika. Monkeypox is een zoönose: een ziekte die van dieren op mensen wordt overgedragen. Gevallen worden vaak aangetroffen in de buurt van tropische regenwouden waar zich dieren bevinden die het virus bij zich dragen. Bewijzen van besmetting met het monkeypoxvirus zijn gevonden bij dieren als eekhoorns, Gambiaanse gestroopte ratten, relmuizen en verschillende apensoorten.

De overdracht van mens op mens is beperkt: de langste gedocumenteerde overdrachtsketen bedraagt zes generaties, wat betekent dat de laatste besmette persoon in deze keten zes schakels verwijderd was van de oorspronkelijke zieke persoon. De ziekte kan worden overgedragen door contact met lichaamsvloeistoffen, laesies op de huid of op inwendige slijmvliesoppervlakken, zoals in de mond of de keel, ademhalingsdruppels en besmette voorwerpen.

Detectie van viraal DNA door polymerase-kettingreactie (PCR) is de laboratoriumtest bij uitstek voor monkeypox. De beste diagnostische monsters zijn direct van de uitslag - huid, vocht of korsten, of biopsie indien mogelijk. Antigeen- en antilichaamdetectiemethoden zijn mogelijk niet bruikbaar, aangezien zij geen onderscheid maken tussen orthopoxvirussen.

Het apenpokkenvirus is een infectieziekte veroorzaakt door het apenpokkenvirus dat bij bepaalde dieren, waaronder mensen, kan voorkomen. De symptomen beginnen met koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren en een vermoeid gevoel. Dit wordt gevolgd door een huiduitslag die blaasjes vormt en korstjes krijgt. De tijd van blootstelling tot het begin van de symptomen is ongeveer 10 dagen. De duur van de symptomen is meestal twee tot vier weken.

Apenpokkenvirus kan worden verspreid door het hanteren van bushmeat, een dierenbeet of -krab, lichaamsvloeistoffen, besmette voorwerpen, of nauw contact met een besmet persoon. Het virus wordt verondersteld normaal te circuleren onder bepaalde knaagdieren in Afrika. De diagnose kan worden bevestigd door een laesie te testen op het DNA van het virus. De ziekte kan lijken op waterpokken.

Het pokkenvaccin kan infectie met 85% effectiviteit voorkomen. In 2019 is in de Verenigde Staten een monkeypoxvaccin goedgekeurd. Er zijn geen monkeypox-specifieke behandelingen. Cidofovir of brincidofovir kunnen nuttig zijn. In Afrika wordt melding gemaakt van een overlijdensrisico van maar liefst 10%.

De ziekte komt vooral voor in Centraal- en West-Afrika. Ze werd voor het eerst vastgesteld in 1958 bij laboratoriumapen. De eerste gevallen bij mensen werden in 1970 aangetroffen in de Democratische Republiek Congo. Een uitbraak die zich in 2003 in de Verenigde Staten voordeed, werd getraceerd naar een dierenwinkel, waar uit Ghana geïmporteerde knaagdieren werden verkocht. De eerste gevallen van wijdverspreide gemeenschapsoverdracht van apenpokkenvirus buiten Afrika deden zich voor bij een uitbraak in het Verenigd Koninkrijk in mei 2022, die momenteel nog aan de gang is.

Advies van de WHO. Intensieve volksgezondheidsmaatregelen moeten in het Verenigd Koninkrijk worden voortgezet. Naast de lopende voorwaartse en achterwaartse tracering van contacten en bronopsporing, moeten het opsporen van gevallen en het lokale toezicht op huiduitslag worden versterkt in de GBMSM en de bredere gemeenschap, alsmede in de primaire en secundaire gezondheidszorg. Elke patiënt bij wie monkeypox wordt vermoed, moet worden onderzocht en geïsoleerd met ondersteunende zorg gedurende de vermoedelijke en de bekende besmettelijke periode, d.w.z. tijdens respectievelijk de prodromale en de uitslagfase van de ziekte. Tijdige tracering van contacten, surveillancemaatregelen en bewustmaking van zorgverleners, waaronder klinieken voor seksuele gezondheidszorg en dermatologie, zijn essentieel voor het voorkomen van verdere secundaire gevallen en een doeltreffende aanpak van de huidige uitbraak. Daarnaast kan de inzet van farmaceutische tegenmaatregelen volgens onderzoeksprotocollen worden overwogen.

Gezondheidswerkers en andere zorgverleners die patiënten met vermoedelijke of bevestigde monkeypox verzorgen, moeten standaard-, contact- en druppelinfectiebeheersingsvoorzorgsmaatregelen toepassen. Monsters van mensen met vermoedelijke monkeypox of dieren met vermoedelijke besmetting met het monkeypoxvirus moeten veilig worden gehanteerd door opgeleid personeel dat in adequaat uitgeruste laboratoria werkt.

Elke ziekte tijdens het reizen of bij terugkeer uit een endemisch gebied moet worden gemeld aan een gezondheidswerker, met inbegrip van informatie over alle recente reizen en immunisatiegeschiedenis. Inwoners van en reizigers naar endemische landen moeten contact vermijden met zieke dieren (dood of levend) die drager kunnen zijn van het monkeypoxvirus (knaagdieren, buideldieren, primaten) en moeten zich onthouden van het eten of hanteren van vrij wild (bushmeat). Het belang van handhygiëne door het gebruik van water en zeep of ontsmettingsmiddel op alcoholbasis moet worden benadrukt.

Internationaal reizen of handel: De WHO beveelt op basis van de op dit moment beschikbare informatie geen beperkingen aan voor reizen naar en handel met het Verenigd Koninkrijk. De WHO blijft de situatie nauwlettend volgen, aangezien deze zich snel ontwikkelt.