Betere medicijn voor de behandeling van artrosepatiënten

Patiënten met artrose hebben pijnlijke en stijve gewrichten. De huidige behandelopties zijn pijnstillers of een ingrijpende operatie waarbij het gewricht vervangen wordt. Onderzoek van het Radboudumc in Nijmegen en de Sint Maartenskliniek laat nu zien dat colchicine, een eeuwenoud middel tegen jicht, waarschijnlijk effectief is tegen artrose.

Zo’n anderhalf miljoen Nederlanders hebben last van artrose. Hierbij is het kraakbeen van één of meerdere gewrichten beschadigd, verandert het bot onder het kraakbeen en zijn gewrichten vaak ontstoken. Artrose is pijnlijk en beperkt de bewegingsvrijheid van patiënten flink. De enige behandelopties zijn pijnstillers en een ingrijpende operatie waarbij het gewricht vervangen wordt. Daar gaat wellicht verandering in komen. Onderzoek van de Sint Maartenskliniek en het Radboudumc geeft namelijk sterke aanwijzingen dat een eeuwenoud middel tegen jicht ook effectief is tegen artrose.

Colchicine. Het gaat om het medicijn colchicine, dat al sinds de eerste eeuw na Christus gebruikt wordt tegen jicht. Het remt de ontsteking bij deze aandoening. Samen met collega’s kwam hoogleraar Cardiologie Jan Hein Cornel van het Radboudumc jaren geleden op het idee dat dit middel zou kunnen werken tegen hart- en vaatziekten. Cornel legt uit: ‘Ook daar speelt ontsteking een belangrijke rol. En we hadden gelijk: in ons onderzoek bij ruim 5.000 hart- en vaatpatiënten verminderde colchicine de kans op een hartinfarct, dotterbehandeling, bypass of beroerte met 30 %.’ 

(Bron Wikipedia - 2023)

Afbeelding van een gezonde knie (links) en een door artrose aangetaste knie (rechts)
Reumatoloog Calin Popa van de Sint Maartenskliniek was onder de indruk van deze resultaten en dacht: misschien remt dit middel ook de ontsteking bij artrose. Hij legde contact met Cornel, die meteen enthousiast was, en maakten samen een plan. Ze wilden achterhalen hoeveel van de hart- en vaatpatiënten uit het colchicine-onderzoek een nieuwe knie of heup hadden gekregen.

Veilig en goedkoop. Michelle Heijman, onderzoeker bij de Sint Maartenskliniek, voerde het onderzoek uit. ‘Het middel lijkt inderdaad te werken tegen artrose. Het aantal patiënten met een knie- of heupvervanging was in de groep behandeld met colchicine ruim 30 % lager dan in de placebogroep. Omdat het zo’n oud medicijn is, weten we dat het veilig is. En de behandeling is makkelijk: eenmaal daags een tabletje, door de huisarts voorgeschreven.’ Ook Popa ziet een veelbelovende toekomst voor colchicine als artrosebehandeling: ‘Er zijn andere middelen die ook wat lijken te doen tegen artrose, maar die zijn óf minder veilig, óf heel duur. Colchicine kost maar een paar tientjes per jaar. Omdat artrose zoveel voorkomt, kan de kostenbesparing enorm zijn.’

Vervolgonderzoek. Patiënten met artrose kunnen nog niet behandeld worden met colchicine. Omdat het onderzoek gebruik maakte van gegevens van een studie naar hart- en vaatpatiënten, kunnen dokters het middel nog niet voorschrijven voor artrose. Daarom willen Popa en Cornel vervolgonderzoek doen dat specifiek gericht is op artrose. 

‘Als we daarmee kunnen bevestigen dat colchicine werkt, is dat fantastisch nieuws’, vertelt Popa. ‘We kunnen artrosepatiënten dan eindelijk een veilig en effectief middel aanbieden. Dat verbetert hun kwaliteit van leven sterk en zou in sommige gevallen een zware operatie kunnen uitstellen of zelfs voorkomen. Dat bespaart zorgkosten. Kortom: een win-win-win situatie.’

Over de publicatie. Dit onderzoek is gepubliceerd in the Annals of Internal Medicine: Association of Low-Dose Colchicine With Incidence of Knee and Hip Replacements. M.W.J. Heijman, A.T.L. Fiolet, A. Mosterd, J.G.P. Tijssen, B.J.F. van den Bemt, A. Schut, J.W. Eikelboom, P.L. Thompson, C.H.M. van den Ende, S.M. Nidorf, C.D. Popa, J.H. Cornel. DOI: 10.7326/M23-0289 Bent u een patiënt met artrose en bent u op zoek naar meer informatie over colchicine en het vervolgonderzoek? Klik dan hier om doorgeleid te worden naar de pagina van de Sint Maartenskliniek over dit onderwerp.

Artrose (OA=Osteoarthritis) is een type degeneratieve gewrichtsaandoening die het gevolg is van de afbraak van gewrichtskraakbeen en onderliggend bot, die 1 op de 7 volwassenen in de Verenigde Staten treft. Er wordt aangenomen dat het de vierde belangrijkste oorzaak van handicaps ter wereld is. De meest voorkomende symptomen zijn gewrichtspijn en stijfheid. Gewoonlijk nemen de symptomen langzaam toe in de loop van de jaren.

Andere symptomen kunnen zijn: zwelling van de gewrichten, verminderd bewegingsbereik en, wanneer de rug aangetast is, zwakte of gevoelloosheid van de armen en benen. De meest betrokken gewrichten zijn de twee nabij de uiteinden van de vingers en het gewricht aan de basis van de duimen, de knie- en heupgewrichten en de gewrichten van de nek en onderrug. De symptomen kunnen het werk en de normale dagelijkse bezigheden verstoren. In tegenstelling tot sommige andere soorten artritis worden alleen de gewrichten aangetast, niet de inwendige organen.