Bijgewerkte klimaatverbintenissen voor COP26-top blijven ver achter

Nieuwe en geactualiseerde klimaatverbintenissen blijven ver achter bij wat nodig is om de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs te halen, waardoor de wereld op weg is naar een wereldwijde temperatuurstijging van ten minste 2,7°C deze eeuw, volgens het laatste Emissions Gap Report 2021 van het VN-milieuprogramma (UNEP=United Nations Environment Programme): The Heat Is On (pdf 112 pagina’s).

Uit het verslag, dat nu zijn 12de jaargang beleeft, blijkt dat de geactualiseerde nationale vastgestelde bijdragen (Nationally Determined Contributions NDC's) van de landen - en andere verbintenissen die voor 2030 zijn aangegaan maar nog niet in een geactualiseerde NDC zijn opgenomen - in 2030 slechts 7,5 procent extra van de voorspelde jaarlijkse broeikasgasemissies afhalen in vergelijking met de vorige ronde van verbintenissen. Er zijn verminderingen met 30% nodig om op het kostenminimumtraject voor 2°C te blijven en met 55% voor 1,5°C.

(Bron UNEP - 2021)

Inger Andersen Onder-Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties en Uitvoerend Directeur van het VN-Milieuprogramma

In het rapport, dat is gepubliceerd in de aanloop naar de VN-conferentie over klimaatverandering (Climate Change Conference COP26), de laatste ronde van de klimaatbesprekingen die in Glasgow op 31 oktober-12 november 2021 plaatsvindt, wordt geconcludeerd dat toezeggingen om de uitstoot tot nul te beperken een groot verschil kunnen maken. Als deze beloften volledig worden nagekomen, kan de voorspelde wereldwijde temperatuurstijging tot 2,2°C worden beperkt, wat hoop biedt dat verdere actie de meest catastrofale gevolgen van de klimaatverandering nog steeds kan voorkomen. De netto-nulbeloften zijn echter nog steeds vaag, in veel gevallen onvolledig en inconsistent met de meeste NDC's voor 2030.

'Klimaatverandering is niet langer een probleem van de toekomst. Het is een probleem van nu. Om een kans te maken de opwarming van de aarde tot 1,5°C te beperken, hebben we acht jaar de tijd om de uitstoot van broeikasgassen bijna te halveren: acht jaar om de plannen te maken, het beleid uit te stippelen, uit te voeren en uiteindelijk de reducties te realiseren. De klok tikt luid' - zei Inger Andersen, uitvoerend directeur van het UNEP.

Op 30 september 2021 hadden 120 landen, die iets meer dan de helft van de wereldwijde broeikasgasemissies vertegenwoordigen, nieuwe of geactualiseerde NDC's meegedeeld. Daarnaast hebben drie leden van de G20 andere nieuwe mitigatiebeloften voor 2030 aangekondigd. Om enige kans te maken de opwarming van de aarde tot 1,5°C te beperken, heeft de wereld acht jaar de tijd om 28 gigaton CO2-equivalent (GtCO2e) extra van de jaarlijkse uitstoot af te halen, bovenop wat is beloofd in de bijgewerkte NDC's en andere toezeggingen voor 2030. Om dit cijfer in perspectief te plaatsen: de uitstoot van kooldioxide alleen al zal in 2021 naar verwachting 33 gigaton bedragen. Wanneer alle andere broeikasgassen worden meegerekend, bedraagt de jaarlijkse uitstoot bijna 60 GtCO2e. Om een kans te maken de 1,5°C-doelstelling te halen, moeten we de uitstoot van broeikasgassen dus bijna halveren. Voor de 2°C-doelstelling is de extra behoefte lager: een daling van de jaarlijkse uitstoot met 13 GtCO2e tegen 2030.

Alok Sharma, inkomend voorzitter van COP26, zei dat het rapport onderstreept waarom landen ambitieuze klimaatmaatregelen moeten nemen tijdens COP26: 'Zoals dit rapport duidelijk maakt, zullen we, als landen hun NDC's voor 2030 en hun net-nulverbintenissen nakomen die tegen eind september zijn aangekondigd, afstevenen op een gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging van iets meer dan 2°C. Uit aanvullende analyses blijkt dat de in Parijs aangegane verbintenissen de temperatuurstijging zouden hebben beperkt tot minder dan 4°C., Er is dus wel vooruitgang geboekt, maar niet genoeg. Daarom is het vooral nodig dat de grootste vervuilers, de G20-landen, met sterkere verbintenissen komen tot 2030 als we 1,5°C binnen bereik willen houden in dit kritieke decennium'- voegde hij eraan toe.


(Bron UNEP - 2021)

Alok Sharma (1967) is een Brits politicus die sinds 2021 voorzitter is van COP26 en minister van Staat in het kabinet van de ministerraad

Elk jaar wordt in het Emissions Gap Report gekeken naar het potentieel van specifieke sectoren. Dit jaar ligt de nadruk op methaan en marktmechanismen. Vermindering van de methaanuitstoot door de sectoren fossiele brandstoffen, afval en landbouw kan bijdragen tot het dichten van de emissiekloof en de opwarming op korte termijn verminderen.

Methaanemissies leveren de op één na grootste bijdrage aan de opwarming van de aarde. Het gas heeft een aardopwarmingspotentieel dat 80 keer zo groot is als dat van kooldioxide over een periode van 20 jaar; het heeft ook een kortere levensduur in de atmosfeer dan kooldioxide - slechts 12 jaar, vergeleken met honderden jaren voor CO2 - zodat een vermindering van de methaanuitstoot de temperatuurstijging sneller zal beperken dan een vermindering van de kooldioxide-uitstoot.

Beschikbare technische maatregelen zonder of tegen lage kosten alleen al zouden de antropogene emissies van methaan met ongeveer 20 procent per jaar kunnen verminderen. De uitvoering van alle maatregelen, samen met bredere structurele en gedragsmaatregelen, zou de antropogene emissies van methaan met ongeveer 45% kunnen verminderen. Koolstofmarkten kunnen de kosten verlagen en daardoor ambitieuzere reductietoezeggingen aanmoedigen, maar alleen als de regels duidelijk zijn gedefinieerd, zo zijn ontworpen dat de transacties de daadwerkelijke emissiereducties weerspiegelen, en worden ondersteund door regelingen om de voortgang te volgen en transparantie te bieden. De inkomsten uit deze markten kunnen worden gebruikt voor de financiering van mitigatie- en aanpassingsmaatregelen in eigen land en in kwetsbare landen waar de lasten van de klimaatverandering het zwaarst zijn.



COVID-19-herstelkans grotendeels gemist. Tot slot blijkt uit het verslag dat de meeste landen de kans hebben gemist om de COVID-19-begrotingsreddings- en -hersteluitgaven te gebruiken om de economie te stimuleren en tegelijk klimaatmaatregelen te ondersteunen. De COVID-19-pandemie heeft geleid tot een daling van de mondiale CO2-uitstoot met 5,4 procent in 2020. Verwacht wordt echter dat de CO2- en niet-CO2-emissies in 2021 opnieuw zullen stijgen tot een niveau dat slechts iets lager ligt dan de recordhoogte van 2019.

Slechts ongeveer 20 procent van de totale herstelinvesteringen tot mei 2021 zal waarschijnlijk de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Van deze uitgaven komt bijna 90 procent voor rekening van zes G20-leden en één permanente gast. De COVID-19-uitgaven zijn veel lager in economieën met lage inkomens (60 USD= 51,71 euro per persoon) dan in geavanceerde economieën (11.800 USD = 10.170 euro per persoon). Financieringslacunes zullen in kwetsbare landen de kloof op het gebied van klimaatbestendigheid en mitigatiemaatregelen waarschijnlijk nog vergroten.