De Staat van de EU 16 september 2020

Het debat over de staat van de Europese Unie van 16 september 2020 was gericht op nieuwe EU-plannen om klimaatverandering, racisme, gezondheidsbedreigingen en migratie aan te pakken. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, kwam naar het Europees Parlement in Brussel om haar eerste toespraak tot de Europese Unie te houden. Daarin keek ze terug op wat de Commissie het afgelopen jaar had gedaan en onthulde ze een heleboel nieuwe EU-initiatieven, die ze vervolgens tijdens het daaropvolgende debat met de leden van het Europees Parlement besprak.

De plannen die ze aankondigde omvatten maatregelen om de beperkingen van de interne markt af te breken, een nieuwe strategie voor de Schengenzone, een voorstel om de doelstelling voor 2030 voor emissiereductie te verhogen tot ten minste 55% en investeringen voor digitale technologieën. Het besluitvormingsproces van de EU moet ook worden versneld.

Wat betreft buitenlandse zaken benadrukte zij de noodzaak van samenwerking in internationale organen, maar zij erkende dat de EU het voortouw moet nemen bij de hervormingen van de WHO en de WTO. Hoewel China een belangrijke partner is in kwesties als klimaatverandering, mag dit de EU er niet van weerhouden zich uit te spreken over schendingen van de mensenrechten, zei ze.

Von der Leyen sprak over de gevolgen van het coronavirus en zei dat de gebeurtenis van dit jaar duidelijk maakte dat er een sterkere Europese Gezondheidsunie moet worden opgebouwd: 'Het is tijd om dat te doen en om dit te realiseren. We moeten nu de eerste lessen uit de gezondheidscrisis trekken.' Von der Leyen drong aan op een intensivering van de inspanningen om de migratie aan te pakken. 'Migratie is een Europese uitdaging en heel Europa moet zijn steentje bijdragen', aldus Von der Leyen. De voorzitter van de Commissie kondigde een actieplan aan om racisme en haatzaaien te bestrijden. Zij stond ook voor de rechten van LGBTQI-ers en voor de wederzijdse erkenning van gezinsbanden in de EU.

'De toekomst zal zijn wat wij ervan maken. En Europa zal zijn wat we willen. We moeten stoppen met proberen het af te breken en werken aan de opbouw ervan, het sterker maken en het opbouwen van de wereld, waarin we willen leven', concludeerde ze.

De reacties van de leden van het Europees Parlement. De leden van het Europees Parlement stonden in grote lijnen achter veel van de aangekondigde nieuwe initiatieven, maar wilden ook graag de aandacht vestigen op gebieden waarop de EU zich zou moeten concentreren.

Manfred Weber (EPP, Duitsland) zei dat het scheppen van banen een prioriteit zou moeten zijn: 'Neem Italië, 40% van de jongeren in Italië is nog steeds werkloos. En we kunnen nooit meer een verloren generatie in de huidige Europese Unie accepteren.' Hij voegde eraan toe: 'Je kunt het geld van het herstelfonds maar één keer uitgeven en onze prioriteit is de toekomst van de jonge generatie in Europa.' Weber benadrukte ook dat de EU met één stem moet spreken over buitenlandse zaken. Over Wit-Rusland zei hij: 'Als we geloofwaardig zijn, laat de mensen in Minsk dan zien dat Europa aan hun kant staat.'


(Foto Gabor Kovacs © European Union 2020 - Source: EP - 2020)

Sprekers tijdens het debat over de staat van de Europese Unie op 16 september 2020

S&D-voorzitter Iratxe García Pérez (Spanje) sprak over de verschillende uitdagingen waar Europa voor staat. Zij pleitte voor een belasting op financiële transacties: 'Alleen op die manier kunnen we investeren in ecologische transities en sociale integratie zonder iemand achter te laten.' Ze was blij met de nieuwe doelstelling voor 2030 om de uitstoot te verminderen, maar zei dat we niet mogen vergeten dat 'mensen deel uitmaken van deze transities, dus we hebben een strategie nodig om de armoede te bestrijden, met inbegrip van armoede onder kinderen en een minimumloon,' die von der Leyen in haar toespraak noemde. Zij riep op tot steun aan de culturele sector en de oprichting van een Europees cultureel platform om 'jongeren in staat te stellen samen te werken en de Europese culturele structuur te versterken.'

Dacian Cioloş (Renew, Roemenië) zei dat Europa de afgelopen maanden aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt: 'Het lijdt geen twijfel dat het herstelplan een historische stap voorwaarts is en dat het de kracht van de Unie en ons vermogen om samen crises te overwinnen belichaamt.' Hij benadrukte echter dat de rechtsstaat moet worden geëerbiedigd als een belangrijk beginsel als het gaat om fondsen, om het vertrouwen van de mensen te behouden: '[...] de financiële belangen van de Unie moeten worden beschermd tegen corruptie en belangenconflicten.' Hij prees de reactie van de Commissie op de oproep van het Parlement om een effectbeoordeling uit te voeren met betrekking tot de klimaatwetgeving en de digitale plannen van het Parlement.

Nicolas Bay (ID, Frankrijk) betreurde het gebrek aan marktbeschermingsmaatregelen in Europa tijdens het hoogtepunt van de gezondheidscrisis, evenals de strenge milieuregels die het concurrentievermogen van Europese bedrijven verzwakken: 'Dit draagt niet bij aan de onafhankelijkheid en de welvaart van de Europese toekomst, maar maakt Europa steeds kwetsbaarder op het wereldtoneel.'

Ska Keller (Groenen/Vrije Europese Alliantie, Duitsland) bekritiseerde de voorwaarden voor het toelaten van migranten aan de buitengrenzen van de EU. 'Het is een zeer beschamende toestand waarin we ons bevinden [...] en het is onze collectieve verantwoordelijkheid als Europeanen,' zei ze, waarbij ze er bij de Commissie op aandrong om samen met de lidstaten de strijd aan te gaan voor adequate voorwaarden, 'om er een topprioriteit van te maken om mensen in nood te helpen en niet toe te geven aan deze desastreuze toestand waarin we ons bevinden.' Zij was verheugd over de voorgestelde doelstelling van 55% vermindering van de uitstoot tegen 2030. 'Er kan niet met het klimaat worden onderhandeld, dus we kunnen beter snel handelen.'

Ryszard Antoni Legutko (ECR, Polen) zei dat het afgelopen decennium turbulent is geweest voor de EU en dat het er vandaag de dag slechter aan toe is dan tien jaar geleden. 'Elk jaar in het afgelopen decennium hebben we van elke voorzitter van de Commissie gehoord dat ons een stralende toekomst te wachten staat en dat de dagen van EU-heerlijkheid voor de deur staan, op voorwaarde natuurlijk dat de Europese Commissie en de Europese instellingen meer bevoegdheden krijgen... Minder en minder mensen in heel Europa nemen deze boodschap serieus.'

Manon Aubry (Frankrijk), medevoorzitter van de GUE/NGL-Fractie, bekritiseerde de toespraak omdat hij de crisis van de solidariteit in de EU, die wordt geïllustreerd door belastingparadijzen, of kwesties met betrekking tot de rechtsstaat in Polen en Hongarije niet heeft genoemd. Zij bekritiseerde ook de doelstelling van 55 procent vermindering van de klimaatuitstoot als onvoldoende. 'Om de uitdagingen die ons te wachten staan aan te pakken, moeten we alles veranderen. Onze enige focus moet liggen op het milieu en de sociale aspecten', zei ze en riep op tot fiscale rechtvaardigheid, belastingrechtvaardigheid en het einde van belastingparadijzen in Europa.

In reactie op wat de leden van het Europees Parlement hebben gezegd, riep Von der Leyen op tot een 'constructieve benadering van migratie. Elk jaar komen zo'n twee miljoen mensen naar Europa en 140.000 vluchtelingen, dat moeten we aankunnen.' Ze zei dat de Commissie volgende week een wetsvoorstel zal indienen. Wat de rechtsstaat betreft, zei zij dat de Commissie 'de meest systematische en omvattende aanpak in onze geschiedenis' volgt.