De EU Commissie neemt maatregelen om de verspreiding van het coronavirus te beperken

Op 28 oktober 2020 stelde de Europese Commissie een aanvullende reeks maatregelen vast om de verspreiding van het coronavirus te helpen beperken, levens te redden en de veerkracht van de interne markt te versterken. Concreet zijn de maatregelen erop gericht een beter inzicht te krijgen in de verspreiding van het virus en de doeltreffendheid van de respons, gerichte tests op te voeren, het traceren van contacten te versterken, de voorbereidingen voor vaccinatiecampagnes te verbeteren en de toegang tot essentiële voorraden, zoals vaccinatieapparatuur, te handhaven, waarbij alle goederen in de eengemaakte markt worden vervoerd en veilig reizen makkelijker wordt gemaakt.

Dit gaat vooraf aan de virtuele vergadering van de Europese leiders op 29 oktober over de coördinatie inzake COVID-19, in vervolg op de Europese Raad van 15 oktober. Hoewel de lidstaten beter voorbereid en beter gecoördineerd zijn dan in de eerste maanden van de pandemie, worden burgers, gezinnen en gemeenschappen in heel Europa nog steeds geconfronteerd met een ongekend risico voor hun gezondheid en welzijn.

(Foto Etienne Ansotte © European Union 2020)

Ursula von der Leyen voorzitter van de Europese Commissie

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zei het volgende: 'De COVID-19-situatie is zeer ernstig. We moeten de respons van de EU opvoeren. Vandaag nemen wij extra maatregelen in onze strijd tegen het virus; van het verbeteren van de toegang tot snelle tests en het voorbereiden van vaccinatiecampagnes tot het gemakkelijker maken van veilig reizen wanneer dat nodig is. Ik roep de lidstaten op om nauw samen te werken. Moedige maatregelen die nu worden genomen, zullen levens helpen redden en bestaansmiddelen beschermen. Geen enkele lidstaat zal veilig uit deze pandemie komen als niet elke lidstaat dat doet.'

Stella Kyriakides, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid, zei: 'De toename van de COVID-19-besmettingspercentages in Europa is zeer alarmerend. Europa moet onmiddellijk doortastend optreden om levens en bestaansmiddelen te beschermen, de druk op de gezondheidszorgstelsels te verlichten en de verspreiding van het virus tegen te gaan. Volgende maand zullen we de eerste stap naar een Europese gezondheidsunie presenteren. In de tussentijd moeten de lidstaten hun samenwerking en hun gegevensuitwisseling verbeteren. Ons EU-toezichtsysteem is slechts zo sterk als de zwakste schakel. Alleen door echte Europese solidariteit te tonen en samen te werken kunnen we deze crisis overwinnen. Samen staan wij sterker.'

In de mededeling van de Commissie over aanvullende COVID-19-responsmaatregelen wordt uiteengezet welke volgende stappen op de belangrijkste gebieden nodig zijn om de respons van de EU op de heropleving van COVID-19-gevallen te versterken:

Verbetering van de informatiestroom om besluitvorming met kennis van zaken mogelijk te maken

Nauwkeurige, volledige, vergelijkbare en tijdige informatie over epidemiologische gegevens en over tests, contacttracering en toezicht op de volksgezondheid is van essentieel belang om te kunnen nagaan hoe het coronavirus zich op regionaal en nationaal niveau verspreidt. Om de uitwisseling van gegevens op EU-niveau te verbeteren, roept de Commissie de lidstaten op alle relevante gegevens te verstrekken aan het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) en de Commissie.

Invoering van doeltreffendere en snellere tests. Testen is een doorslaggevend instrument om de verspreiding van het coronavirus te vertragen. Om een gemeenschappelijke aanpak en doeltreffende tests te bevorderen, stelt de Commissie vandaag een aanbeveling inzake COVID-19-teststrategieën, met inbegrip van het gebruik van snelle antigeentests, vast. De aanbeveling bevat de belangrijkste elementen die in aanmerking moeten worden genomen voor nationale, regionale of lokale teststrategieën, zoals het toepassingsgebied ervan, groepen die prioriteit moeten krijgen en kernpunten in verband met de testcapaciteiten en -middelen, alsmede aanwijzingen over wanneer snelle antigeentests wenselijk kunnen zijn. De lidstaten worden tevens opgeroepen om medio november nationale teststrategieën in te dienen. Om snelle antigeentests rechtstreeks aan te kopen en aan de lidstaten te leveren, trekt de Commissie 100 miljoen euro in het kader van het instrument voor noodhulp uit. Tegelijkertijd lanceert de Commissie een gezamenlijke aanbesteding om te zorgen voor een tweede toegangsstroom. Wanneer lidstaten voorschriften voor voorafgaande tests voor inkomende reizigers toepassen en er geen testcapaciteit beschikbaar is voor asymptomatische reizigers in het land van oorsprong, moeten reizigers de mogelijkheid krijgen om na aankomst te worden getest. Als voor een activiteit een negatieve COVID-19-test moeten worden vereist of aanbevolen, is wederzijdse erkenning van tests van essentieel belang, met name in het kader van reizen.


(Foto Iakovos Hatzistavrou/© EU - 2019)

Stella Kyriakides EU Commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid

Volledige gebruikmaking van grensoverschrijdende contacttracering- en waarschuwingsapps. Contacttracering- en waarschuwingsapps helpen de transmissieketens te doorbreken. Tot dusver hebben de lidstaten 19 nationale contacttracering- en waarschuwingsapps ontwikkeld, die meer dan 52 miljoen keer zijn gedownload. De Commissie heeft onlangs een oplossing gelanceerd voor het koppelen van nationale apps in de hele EU via een “European Federation Gateway Service”. Drie nationale apps (Duitsland, Ierland en Italië) zijn voor het eerst gekoppeld op 19 oktober, toen het systeem online kwam. De komende weken zullen er nog veel meer volgen. In totaal zijn momenteel 17 nationale apps gebaseerd op gedecentraliseerde systemen en kunnen in de komende rondes via die dienst interoperabel worden; andere zijn in ontwikkeling. Alle lidstaten moeten doeltreffende en compatibele apps opzetten en hun communicatie-inspanningen opvoeren om het gebruik ervan te bevorderen.

Doeltreffende vaccinatie. De ontwikkeling en het gebruik van veilige en doeltreffende vaccins zijn prioritaire maatregelen om snel een einde te maken aan de crisis. In het kader van de EU-strategie voor COVID-19-vaccins onderhandelt de Commissie over overeenkomsten met vaccinproducenten om vaccins beschikbaar te stellen aan Europeanen en de rest van de wereld zodra zij veilig en doeltreffend zijn gebleken. Zodra vaccins beschikbaar zijn, moeten zij snel worden gedistribueerd en optimaal worden ingezet. Op 15 oktober heeft de Commissie uiteengezet wat de belangrijkste stappen zijn die de lidstaten moeten nemen om volledig voorbereid te zijn, onder meer door de ontwikkeling van nationale vaccinatiestrategieën. De Commissie zal een gemeenschappelijk rapportagekader opzetten, en een platform om de doeltreffendheid van de nationale vaccinatiestrategieën te monitoren. Om de beste praktijken te delen, zullen de conclusies van de eerste evaluatie van de nationale vaccinatieprogramma's in november 2020 worden gepresenteerd.

Doeltreffende communicatie met de burgers. Communicatie is essentieel voor het succes van de volksgezondheidsmaatregelen, aangezien dit succes grotendeels afhangt van de naleving van de gezondheidsaanbevelingen door de bevolking. Alle lidstaten moeten communicatiecampagnes hervatten om valse, misleidende en gevaarlijke informatie die nog steeds wordt verspreid, tegen te gaan en het risico van “pandemiemoeheid” te keren. Vaccinatie is een specifiek gebied waarop overheidsinstanties meer moeten doen om verkeerde informatie aan te pakken en het vertrouwen van het publiek veilig te stellen, aangezien er geen afbreuk zal worden gedaan aan de veiligheid of doeltreffendheid van het robuuste Europese systeem voor de toelating van vaccins. Vaccins redden geen levens — vaccinatie redt levens!

Veiligstelling van essentiële benodigdheden. Sinds het begin van de uitbraak heeft de EU fabrikanten ondersteund om de beschikbaarheid van essentiële geneesmiddelen en medische apparatuur te waarborgen. De Commissie heeft het initiatief genomen tot een nieuwe gezamenlijke aanbesteding voor medische apparatuur voor vaccinatie. Om de lidstaten betere en goedkopere toegang te bieden tot de instrumenten die nodig zijn om COVID-19 te voorkomen, op te sporen en te behandelen, breidt de Commissie vandaag tevens de tijdelijke schorsing van douanerechten en btw op uit niet-EU-landen ingevoerde medische apparatuur uit. De Commissie stelt ook voor dat ziekenhuizen en artsen geen btw hoeven te betalen over vaccins en testkits die worden gebruikt in de strijd tegen het coronavirus.

Veilig reizen makkelijker maken. Vrij verkeer binnen de EU en het Schengengebied zonder grenzen zijn goede resultaten van de Europese integratie — de Commissie zorgt ervoor dat reizen binnen Europa veilig zijn voor zowel reizigers als hun medeburgers:

Zij roept de lidstaten op de aanbeveling van de Raad voor een gemeenschappelijke en gecoördineerde aanpak voor de beperkingen van het vrije verkeer volledig toe te passen. Burgers en bedrijven willen duidelijkheid en voorspelbaarheid. Alle resterende maatregelen voor controle aan de binnengrenzen in verband met COVID-19 moeten worden opgeheven.

Het Agentschap van de Europese Unie voor de veiligheid van de luchtvaart en het ECDC werken aan een testprotocol voor reizigers, dat door volksgezondheidsautoriteiten, luchtvaartmaatschappijen en luchthavens moet worden gebruikt om de veilige aankomst van passagiers te bevorderen. De Commissie zal ook samen met de lidstaten en de agentschappen werken aan een gemeenschappelijke aanpak van quarantainepraktijken, met input van het ECDC, die in november zal worden gepresenteerd.

De traceringsformulieren voor passagiers helpen de lidstaten bij het verrichten van risicobeoordelingen van aankomsten en maken het traceren van contacten mogelijk. Een proefproject volgende maand zal de lidstaten in staat stellen zich voor te bereiden op de lancering en het gebruik van een gemeenschappelijk digitale EU-traceringsformulier voor passagiers, waarbij de gegevensbescherming niet in het gedrang komt.

Re-open EU biedt tijdige en accurate informatie over gezondheidsmaatregelen en reisbeperkingen in alle lidstaten en enkele partnerlanden. De Commissie roept de lidstaten op nauwkeurige en actuele informatie te verstrekken om Re-open EU om te vormen tot het éénloketsysteem voor informatie over de gezondheidsmaatregelen en de reismogelijkheden in de EU. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een mobiele Re-open EU-app, die de komende weken van start zal gaan.

Wat betreft de beperkingen op niet-essentiële reizen vanuit niet-EU-landen naar de EU, biedt de Commissie richtlijnen (pdf 11 pagina’s) voor categorieën personen die als essentieel worden beschouwd en derhalve van beperkingen zijn vrijgesteld. Dit zal de lidstaten helpen de aanbeveling van de Raad betreffende de tijdelijke reisbeperking naar de EU consequent uit te voeren. Ook moedigt de Commissie de lidstaten nogmaals aan om de hereniging van personen met duurzame relaties te vergemakkelijken en geeft zij voorbeelden van bewijsstukken die voor dit doel kunnen worden gebruikt.

Uitbreiding van de green lanes. Sinds maart 2020 heeft de toepassing van green lanes — met name voor goederenvervoer over de weg om in minder dan 15 minuten de grens over te gaan – bijgedragen tot het behoud van de levering van goederen en de economische structuur van de EU. De Commissie stelt voor s om ervoor te zorgen dat multimodaal vervoer doeltreffend werkt in sectoren als goederenvervoer per spoor, over water en door de lucht, en biedt aanvullende richtsnoeren om de toepassing in de praktijk te vergemakkelijken, over kwesties zoals elektronische documentatie en beschikbaarheid van rust- en tankpunten. De lidstaten moeten zorgen voor een naadloos vrij verkeer van goederen op de interne markt.

Achtergrond. De afgelopen weken is het aantal COVID-19-besmettingen in heel Europa alarmerend toegenomen en zijn er nieuwe maatregelen genomen om de verspreiding van het coronavirus te beperken en de gevolgen ervan te verzachten. Nu de gezondheidsstelsels opnieuw onder druk staan, moet er meer worden gedaan om de situatie onder controle te houden en te verhelpen, levens en bestaansmiddelen te beschermen en de Europese solidariteit te bevorderen. Hoewel de paraatheid en de samenwerking tussen de lidstaten sinds het begin van de pandemie zijn verbeterd, blijft coördinatie essentieel en moet deze worden versterkt.