De EU wil een nieuwe start voor migratie

De Europese Commissie stelde op 23 september 2020 een nieuw migratie- en asielpact voor, dat alle verschillende elementen omvat die voor een brede Europese aanpak van migratie noodzakelijk zijn. Het pact voorziet in betere en snellere procedures voor alle onderdelen van het asiel- en migratiesysteem. Het behelst een evenwichtige benadering op basis van een eerlijke verdeling van verantwoordelijkheid en solidariteit. Dat is cruciaal voor het herstel van het vertrouwen tussen de lidstaten en het vertrouwen in het vermogen van de Europese Unie om migratie te beheren.

Migratie is een complex vraagstuk, met vele facetten die in hun onderlinge samenhang moeten worden bezien. De veiligheid van personen die internationale bescherming of een beter leven zoeken, en de zorgen van de lidstaten aan de buitengrenzen van de EU, die vrezen dat de migratiedruk hun capaciteiten te boven gaat en de solidariteit van anderen nodig hebben. Of de bezorgdheid van andere EU-lidstaten, die vrezen dat als de procedures aan de buitengrenzen niet worden nageleefd, hun eigen nationale asiel-, integratie- of terugkeerstelsels niet zullen zijn opgewassen tegen grote aantallen migranten.

Het systeem dat we nu kennen, werkt niet meer. De EU is de afgelopen vijf jaar niet in staat gebleken om het te herstellen. De EU moet de huidige patstelling doorbreken en laten zien dat zij de klus kan klaren. Met het nieuwe migratie- en asielpact stelt de Commissie gemeenschappelijke Europese oplossingen voor Europese problemen voor. De EU moet afstappen van ad-hocoplossingen en zorgen dat er een voorspelbaar en betrouwbaar systeem voor migratiebeheer komt.

Na uitvoerig overleg en een eerlijke, holistische beoordeling van de situatie, stelt de Commissie voor het systeem in zijn geheel te verbeteren. Dat betekent onder meer dat de samenwerking met de landen van herkomst en doorreis moet worden verbeterd, dat doeltreffende procedures moeten worden opgezet, dat vluchtelingen met succes moeten integreren en dat personen die geen verblijfsrecht hebben, moeten terugkeren. Het is niet zo dat er één oplossing bestaat die alle partijen op alle punten tevredenstelt, maar door samenwerking kan de EU een gemeenschappelijke oplossing vinden.

(Foto Claudio Centonze © European Union 2020)

Ursula von der Leyen voorzitter van de Europese Commissie

Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen: 'Wij stellen vandaag een Europese oplossing voor om het vertrouwen tussen de lidstaten te herstellen, evenals het vertrouwen van de burgers dat wij als Unie in staat zijn om migratie te beheren. De EU heeft op andere gebieden al aangetoond dat zij in staat is om met buitengewone maatregelen uiteenlopende perspectieven met elkaar te verzoenen. We hebben een complexe interne markt, een gemeenschappelijke munt en een ongekend herstelplan voor de wederopbouw van onze economieën tot stand gebracht. Het is nu tijd om de uitdaging aan te gaan en migratie gezamenlijk te beheren, en het juiste evenwicht te vinden tussen solidariteit en verantwoordelijkheid.'


(Foto Lukasz Kobus/© EU 2019)

Margaritis Schinas (1962) is een Griekse politicus en voormalig ambtenaar. Hij trad in december 2019 aan als vicepresident van de Commissie Von der Leyen met de portefeuille van Europees commissaris voor bevordering van de Europese manier van leven (Protecting our European Way of Life), Migratie en Interne beveiliging

Vicevoorzitter voor de bevordering van de Europese levenswijze Margaritis Schinas: 'De beelden van het kamp Moria herinneren er ons op pijnlijke wijze aan dat we niet langer in een half afgebouwd huis kunnen blijven wonen. We moeten nu tot een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid komen. Een brede aanpak van migratie is een lastige puzzel. Het nieuwe pact reikt de ontbrekende stukjes aan. Migratie heeft niet voor iedere lidstaat dezelfde betekenis, en de verschillende, unieke problemen waarmee zij worden geconfronteerd, moeten worden erkend en aangepakt.'


(Claudio Centonze /© EU - 2020)

Ylva Julia Margareta Johansson (1964) is Zweeds politicus die sinds 2019 Europees commissaris voor Binnenlandse Zaken is

Commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson: 'Onze samenleving heeft altijd migratie gekend en dat zal ook altijd zo blijven. We stellen vandaag een migratiebeleid voor de lange termijn voor, dat praktische maatregelen voor migratiebeheer biedt op basis van de Europese waarden. De voorstellen van vandaag betreffen duidelijke, eerlijke en snellere grensprocedures, zodat mensen niet langdurig in onzekerheid hoeven te verkeren. Er zal intensiever worden samengewerkt met derde landen met het oog op snelle terugkeer, meer legale migratiemogelijkheden en krachtige maatregelen tegen mensensmokkelaars. De voorstellen bieden met name een fundamentele bescherming van het recht op asiel.'

Meer vertrouwen door betere en effectievere procedures. Om vertrouwen op te bouwen, zal de Commissie in de eerste plaats voor efficiëntere en snellere procedures zorgen. De Commissie stelt met name voor een geïntegreerde grensprocedure in te voeren. Deze houdt in dat alle personen die de buitengrenzen van de EU zonder toestemming overschrijden of na een opsporings- en reddingsoperatie van boord zijn gegaan, voortaan na identificatie worden gescreend voordat zij worden toegelaten.

De screening omvat ook een gezondheids- en veiligheidscontrole, het nemen van vingerafdrukken en registratie in de Eurodac-databank. Na de screening kunnen personen naar de juiste procedure worden doorgeleid, hetzij aan de grens, voor bepaalde categorieën asielzoekers, hetzij in het kader van een normale asielprocedure. Als onderdeel van deze grensprocedure zal snel worden beslist of de betrokkene voor asiel in aanmerking komt of moet terugkeren, zodat mensen van wie de zaak vlot kan worden onderzocht, snel weten waar zij aan toe zijn. Tegelijkertijd worden alle andere procedures verbeterd en worden het toezicht en de operationele ondersteuning door de EU-agentschappen versterkt. De digitale infrastructuur van de EU voor migratiebeheer wordt gemoderniseerd en afgestemd op deze procedures. 



Eerlijke verdeling van verantwoordelijkheid, en solidariteit. De tweede pijler van het pact is een eerlijke verdeling van verantwoordelijkheid en solidariteit. De lidstaten zullen verantwoordelijk en solidair met elkaar moeten optreden. Wanneer de spanning oploopt, moet elke lidstaat, zonder uitzondering, zich solidair opstellen door bij te dragen aan de stabilisering van het gehele systeem, de lidstaten die onder druk staan te ondersteunen en ervoor te zorgen dat de Unie haar humanitaire verplichtingen nakomt.

Wat de verschillende situaties in de lidstaten en de fluctuerende migratiedruk betreft, stelt de Commissie een systeem voor met flexibele bijdragen van de lidstaten. Deze bijdragen kunnen variëren van de herplaatsing van asielzoekers uit het land van eerste binnenkomst, tot het overnemen van de verantwoordelijkheid voor de terugkeer van personen zonder verblijfsrecht, en verschillende vormen van operationele ondersteuning.

Het nieuwe systeem is gebaseerd op samenwerking en flexibele vormen van steun, die op vrijwillige basis worden ondernomen. Wanneer afzonderlijke lidstaten onder druk komen te staan, zullen echter striktere bijdragen moeten worden geleverd bij wijze van vangnet.

Het solidariteitsmechanisme zal verschillende situaties bestrijken, waaronder ontscheping van personen na opsporings- en reddingsoperaties, situaties van grote druk, crisissituaties en andere specifieke omstandigheden.

Een nieuw paradigma voor de samenwerking met landen buiten de EU. De EU zal ernaar streven op maat gesneden en wederzijds voordelige partnerschappen met derde landen te bevorderen.Deze zullen helpen bij de aanpak van gemeenschappelijke uitdagingen zoals migrantensmokkel, de ontwikkeling van legale trajecten en de effectieve uitvoering van overnameovereenkomsten en -regelingen. De EU en haar lidstaten zullen eensgezind optreden met behulp van een breed scala aan instrumenten om de samenwerking met derde landen inzake overname te ondersteunen.

Een brede aanpak. Het vandaag voorgestelde pakket zal ook een impuls geven aan een gemeenschappelijk EU-stelsel voor terugkeer om de geloofwaardigheid van de migratieregels van de EU te versterken. De veranderingen houden in: een doeltreffender rechtskader, een sterkere rol voor de Europese grens- en kustwacht, en een nieuwe EU-coördinator voor terugkeer met een netwerk van nationale vertegenwoordigers, waarmee de consistentie in de hele EU wordt verbeterd.

Ook zal de Commissie een gemeenschappelijke governancestructuur voor migratie met betere strategische planning voorstellen. Dit moet ertoe leiden dat de EU en de lidstaten hun beleid onderling afstemmen, en dat door betere monitoring van het migratiebeheer ter plaatse het wederzijds vertrouwen wordt versterkt.

Het beheer van de buitengrenzen zal worden verbeterd. Het permanente korps van de Europese grens- en kustwacht, dat volgens de planning vanaf 1 januari 2021 zal worden ingezet, zal krachtiger ondersteuning bieden waar dat nodig is.

Een geloofwaardig beleid inzake legale migratie en integratie zal de Europese samenlevingen en economieën ten goede komen. De Commissie zal met belangrijke derde landen talentpartnerschappen opzetten om het arbeidsaanbod en de benodigde vaardigheden in de EU op elkaar af te stemmen. Het pact zal voor een sterkere hervestigingsregeling zorgen en andere complementaire trajecten bevorderen. Daarmee wordt beoogd een Europees model van gemeenschaps- en particuliere sponsoring tot stand te brengen. De Commissie komt bovendien met een nieuw breed actieplan inzake integratie en inclusie voor 2021-2024.

Volgende stappen. Het is nu aan het Europees Parlement en de Raad om het volledige pakket aan wetgeving dat voor een echt gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid van de EU noodzakelijk is, te bestuderen en goed te keuren. Gezien de urgentie van de lokale situatie in verschillende lidstaten wordt de medewetgevers verzocht om nog dit jaar tot een politiek akkoord te komen over de kernbeginselen van de verordening asiel- en migratiebeheer en de verordening inzake het Asielagentschap van de EU en inzake Eurodac vast te stellen. Ook de herziene richtlijn opvangvoorzieningen, de verordening asielnormen en de herschikte terugkeerrichtlijn zouden snel moeten worden vastgesteld, op basis van de al sinds 2016 gemaakte vorderingen.

Achtergrond. Met de voorstellen wordt gevolg gegeven aan de toezegging van voorzitter Von der Leyen in haar politieke beleidslijnen om een nieuw migratie- en asielpact te presenteren. Het pact is gebaseerd op diepgaand overleg met het Europees Parlement, alle lidstaten, maatschappelijke organisaties, sociale partners en het bedrijfsleven. Het biedt een evenwichtige aanpak die rekening houdt met hun perspectief.