De Europese Commissie beoordeelt het uitbreidingspakket 2022

Op 12 oktober 2022 heeft de Europese Commissie haar uitbreidingspakket 2022 aangenomen. Ze geeft daarin een gedetailleerde beoordeling van de stand van zaken en de vorderingen die de Westelijke Balkan en Türkiye op hun traject naar de Europese Unie hebben geboekt. Bijzondere aandacht gaat uit naar de uitvoering van fundamentele hervormingen en duidelijke richtlijnen voor de hervormingsprioriteiten.

De Commissie beveelt aan dat de Raad aan Bosnië en Herzegovina de status van kandidaat-lidstaat toekent mits een aantal maatregelen wordt genomen ter versterking van de democratie, het functioneren van de staatsinstellingen, de rechtsstaat, de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, de mediavrijheid en het migratiebeheer in het land. De Commissie zal de hervormingsinspanningen blijven ondersteunen en de integratie van de gehele Westelijke Balkan versnellen.

Josep Borrell hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en vicevoorzitter van de Europese Commissie: 'Wij bevelen de Raad vandaag aan om aan Bosnië en Herzegovina de status van kandidaat-lidstaat toe te kennen. We brengen een positieve dynamiek in het proces en hopen dat de regio deze kans zal aangrijpen om essentiële hervormingen door te voeren. De landen die we op hun prestaties beoordelen, zijn immers niet alleen partners, maar toekomstige lidstaten. De beoordelingen van nu zijn mede bepalend voor de Unie van de toekomst en hoe we willen dat die eruit zal zien. En het is duidelijk dat we in de Europese toekomst van onze partners geloven. De brute Russische invasie in Oekraïne maakt het belang van de uitbreiding van de EU nog pregnanter en geeft de uitbreiding een nieuwe geopolitieke dimensie. Uitbreiding is een langetermijninvestering in vrede, welvaart en stabiliteit voor ons continent.'

(Foto © EU - 2022)

Josep Borrell Fontenelles (1947) is een Spaanse politicus en de hoge vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid
Bij de presentatie van het pakket, bestaande uit een mededeling over het uitbreidingsbeleid van de EU en jaarverslagen, nam Olivér Várhelyi, commissaris voor Nabuurschap en Uitbreiding, het woord: 'Het uitbreidingsbeleid van de EU is een geostrategische investering in de vrede, stabiliteit, veiligheid en sociaal-economische groei van ons Europese continent. Aan de hand van de feitelijke en eerlijke beoordeling en de duidelijke richtlijnen in onze verslagen weten onze partners precies waar ze het hervormingstempo moeten opvoeren. Er is geen alternatief en het is in ons gemeenschappelijk belang om het integratieproces te versnellen, te beginnen met de Westelijke Balkan, waar we al jaren inspanningen leveren om deze dichter bij de EU te brengen. De aanbeveling om de status van kandidaat-lidstaat toe te kennen is een historisch moment voor de burgers van Bosnië en Herzegovina. Ik dring er bij de leiders van het land op aan deze historische kans aan te grijpen en snel werk te maken van de door ons aanbevolen maatregelen. Dit zal een nieuwe impuls geven aan de hervormingen en aan de uitvoering van de 14 kernprioriteiten van het advies van de Commissie, die bepalend blijven voor het openen van toetredingsonderhandelingen.'


(Foto © EU/Claudio Centonze - 2022)

Olivér Várhelyi (1972) is een Hongaars jurist, diplomaat en niet partijgebonden politicus. Sinds 1 december 2019 is hij Eurocommissaris voor Nabuurschap en Uitbreiding in de commissie-Von der Leyen
Westelijke Balkan. Wat Montenegro betreft, blijft de verwezenlijking van de tussentijdse ijkpunten voor de rechtstaat (hoofdstukken 23 en 24) de prioriteit voor verdere algemene vooruitgang in de onderhandelingen. Om deze mijlpaal te bereiken, moet Montenegro zich harder inspannen om de resterende kwesties aan te pakken, onder meer op de kritieke gebieden vrijheid van meningsuiting en mediavrijheid, bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, en de geloofwaardigheid van de rechterlijke macht. Dit vereist politieke stabiliteit en constructieve betrokkenheid van alle belanghebbenden, wat moet leiden tot de vorming van een stabiele regering en een brede politieke consensus in het parlement over belangrijke hervormingen.

In Servië moet in eerste instantie een regering worden gevormd die de strategische hervormingskoers richting EU aanhoudt. Daarnaast zijn verdere werkzaamheden en politieke inzet nodig voor het voortzetten en verdiepen van de hervormingen en het aanpakken van tekortkomingen, met name op de belangrijkste gebieden, zijnde de rechterlijke macht, de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, mediavrijheid, vrijheid van vergadering en de binnenlandse aanpak van oorlogsmisdaden. Servië moet bovendien dringend de sterk verslechterde afstemming op het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU verhelpen. Ook moet het land alle vormen van desinformatie krachtig aanpakken.

Albanië en Noord-Macedonië zijn na de eerste intergouvernementele conferenties over toetredingsonderhandelingen, op 19 juli 2022, begonnen aan een nieuwe fase in hun betrekkingen met de EU. Albanië en Noord‑Macedonië moeten hun inspanningen op belangrijke gebieden als de rechtsstaat en de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad verder opvoeren. Albanië moet bovendien maatregelen nemen op het vlak van eigendomsrechten, minderheden en de vrijheid van meningsuiting.



De Balkan, ook bekend als het Balkanschiereiland, is een geografisch gebied in Zuidoost-Europa met verschillende geografische
en historische definities. De regio ontleent zijn naam aan het Balkangebergte dat zich over heel Bulgarije uitstrekt. Het
Balkanschiereiland wordt begrensd door de Adriatische Zee in het noordwesten, de Ionische Zee in het zuidwesten,
de Egeïsche Zee in het zuiden, de Turkse Zee in het oosten en de Zwarte Zee in het noordoosten

In juni 2022 heeft de Europese Raad verklaard bereid te zijn om aan Bosnië en Herzegovina de status van kandidaat-lidstaat toe te kennen en heeft hij de Commissie verzocht verslag uit te brengen over de uitvoering van de 14 kernprioriteiten, met bijzondere aandacht voor de kernprioriteiten die een substantiële reeks hervormingen omvatten. In juni 2022 – toen er nochtans politieke onrust heerste en de algemene verkiezingen van 2 oktober voor de deur stonden – hebben de leiders van de politieke partijen die toen in de Parlementaire Vergadering van Bosnië en Herzegovina vertegenwoordigd waren, zich verbonden tot de naleving van beginselen die borg moeten staan voor een functioneel Bosnië en Herzegovina dat vorderingen maakt op zijn Europees traject. Als Bosnië en Herzegovina voldoet aan de 14 kernprioriteiten van het advies van de Commissie over het toetredingsverzoek van het land, kan worden aanbevolen de onderhandelingen voor toetreding tot de EU te openen.

Kosovo moet meer doen om de democratie, het openbaar bestuur en de rechtsstaat te versterken en de corruptie te bestrijden. De Commissie blijft bij haar beoordeling van juli 2018 dat Kosovo aan alle ijkpunten voor visumliberalisering heeft voldaan en dat het voorstel – dat nog steeds hangende is in de Raad – urgent moet worden behandeld. Wat betreft de normalisering van de onderlinge betrekkingen, zijn Servië en Kosovo zich weliswaar blijven inzetten voor de dialoog, maar verwacht de EU niettemin van beide partijen dat ze zich in de onderhandelingen over de juridisch bindende normaliseringsovereenkomst constructiever zullen opstellen en blijk zullen geven van flexibiliteit om snel en concreet vooruitgang te boeken.

Türkiye moet de negatieve trend op het vlak van democratie, rechtsstaat en grondrechten dringend ombuigen door de verslechterde doeltreffendheid van de controlemechanismen in het politieke bestel aan te pakken. De dialoog over de rechtsstaat en de grondrechten blijft integraal onderdeel van de betrekkingen tussen de EU en Türkiye. Aan de feiten die ten grondslag liggen aan de beoordeling dat de toetredingsonderhandelingen met Türkiye feitelijk tot stilstand zijn gekomen, is nog niets veranderd.

De Europese Raad heeft meermaals herhaald dat de EU een strategisch belang heeft bij een stabiele en veilige omgeving in het oostelijke Middellandse Zeegebied en bij coöperatieve en voor beide partijen voordelige betrekkingen met Türkiye. De spanning in het oostelijke Middellandse Zeegebied is echter weer toegenomen. Türkiye moet de soevereiniteit en de territoriale integriteit van alle EU-lidstaten eerbiedigen.

Het feit dat Türkiye zich nog steeds niet heeft aangesloten bij de beperkende maatregelen tegen Rusland is zorgwekkend vanwege het vrije verkeer van producten, waaronder goederen voor tweeërlei gebruik, binnen de douane-unie tussen de EU en Türkiye. Türkiye moet ook doortastende maatregelen nemen om de afstemming van zijn beleid op het GBVB van de EU – inclusief door de EU getroffen beperkende maatregelen – te verbeteren en moet acties vermijden die indruisen tegen het doel dat het land verklaard heeft na te streven, namelijk toetreding tot de EU.

Türkiye is een cruciale partner van de Europese Unie op essentiële gebieden van gemeenschappelijk belang, zoals migratie, terrorismebestrijding, economie, handel, energie, voedselzekerheid en vervoer. De dialogen op hoog niveau en de intensievere inspanningen op deze gebieden werden voortgezet. Türkiye heeft enerzijds de dialoog tussen Rusland en Oekraïne gefaciliteerd en een belangrijke rol gespeeld in de overeenkomst over de uitvoer van granen, maar heeft anderzijds ook besloten zijn handels- en financiële betrekkingen met Rusland te intensiveren.

Volgende stappen. Het is nu aan de Raad om de vandaag door de Commissie gepresenteerde aanbevelingen in overweging te nemen en besluiten te nemen over de te treffen maatregelen