De IJsheiligen hebben zich opnieuw bewezen

Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) meldt de weersverwachtingen voor 22 en 23 mei 2021: Het is bewolkt en het regent het op veel plekken. Vanmiddag wordt het van het westen uit droger en later kan het ook wat opklaren. In het zuidoosten blijft het tot in de avond bewolkt en regenachtig. De maximumtemperatuur ligt rond 12°C. De zuidwestelijke wind is matig tot vrij krachtig, langs de kust en op het IJsselmeer krachtig en eerst nog af en toe hard, 7 Bft. In de loop van de dag wordt de wind westelijk en neemt dan naar matig, in het Waddengebied blijft de wind krachtig.

De IJsheiligen zijn de heilige Mamertus (of, in sommige landen, de heilige Bonifatius van Tarsus), de heilige Pancras en de heilige Servatius. Zij worden zo genoemd omdat hun feestdagen vallen op respectievelijk 11, 12 en 13 mei, de dagen die in de Oostenrijkse, Belgische, Kroatische, Tsjechische, Nederlandse, Franse, Duitse, Hongaarse, Noord-Italiaanse, Poolse, Slowaakse, Sloveense en Zwitserse folklore bekend staan als de sleedoornwinter.

In delen van het noordelijk halfrond wordt vaak aangenomen dat de periode van 12 tot 15 mei in vele jaren een korte periode van kouder weer brengt, met inbegrip van de laatste nachtelijke vorst van de lente. Leerlingen van Galileo bevestigden dit weerpatroon voor de jaren 1655-70 en meldden een duidelijke koudegolf tijdens de dagen van de IJsheiligen. In 1902 gebruikte William Dines, voorzitter van de Royal Meteorological Society, echter moderne statistische technieken om aan te tonen dat de IJsheiligen een mythe waren, veroorzaakt door selectieve berichtgeving. Anderzijds bleek uit een herziening van de gegevens van Kew Gardens van 1941 tot 1969 dat 13 mei gewoonlijk de warmste dag van de maand was, en werd gevolgd door een scherpe daling van de temperatuur.

In 1582 werden bij de vervanging van de Juliaanse kalender door de Gregoriaanse kalender 10 dagen in de kalender weggelaten. Dus als de folklore dateert van voor de kalenderverandering, dan zouden de equivalente data vanuit klimatologisch oogpunt 22-25 mei zijn. De heilige Mamertus wordt in bepaalde landen (Zuid-Duitsland, Oostenrijk, Noord-Italië, Tsjechië, enz.) niet tot de IJsheiligen gerekend, terwijl de heilige Bonifatius van Tarsus er in andere landen (Vlaanderen, Ligurië, Tsjechië, enz.) wel toe behoort; de feestdag van de heilige Bonifatius valt op 14 mei. De heilige Sophia, bijgenaamd Koude Sophia (Duits kalte Sophie) op 15 mei kan worden toegevoegd in Duitsland, de Elzas (Frankrijk), Polen, enz.

(Bron Wikipedia - 2021)

De IJsheiligen zijn de heilige Mamertus (of, in sommige landen, de heilige Bonifatius van Tarsus), de heilige Pancras en de heilige Servatius

In Polen, Tsjechië en Slowakije zijn de IJsheiligen St. Pancras, St. Servatus en St. Bonifatius van Tarsus (d.w.z. van 12 tot 14 mei). In Polen staat het trio bekend als zimni ogrodnicy (koude tuiniers) en wordt het gevolgd door zimna Zośka (koude Sophia) op de feestdag van de heilige Sophia, die op 15 mei valt. In het Tsjechisch worden de drie heiligen gezamenlijk aangeduid als "ledoví muži" (ijsmannen of ijzige mannen) en staat de heilige Sophia bekend als "Žofie, ledová žena" (Sophia, de ijsvrouw).

In Zweden heeft de Duitse legende van de IJsheiligen geleid tot het geloof dat er speciale "järnnätter" (Zweeds voor "ijzige nachten") zijn, vooral in het begin van juni, die gevoelig zijn voor vorst. De term kan zijn ontstaan uit een verkeerde vertaling van Duitse bronnen, waarbij de term "Eismänner" (Duits voor "ijsmannen") werd gelezen als "Eisenmänner" (Duits voor "ijzeren mannen") en hun nachten vervolgens werden aangeduid als "ijzeren nachten," die vervolgens werden verschoven van mei naar juni.

De IJsheiligen en hun gedenkdagen:

-Mamertus (5de eeuw), aartsbisschop van Vienne (Frankrijk) - 11 mei

-Pankratius (3de/4de eeuw), martelaar - 12 mei

-Servatius (4de eeuw), bisschop van Tongeren - 13 mei

-Bonifatius (3e/4de eeuw), martelaar - 14 mei

-Sophia (3de/4de eeuw), martelares - 15 mei

In de katholieke kerk van Noord-Duitsland wordt Mamertus beschouwd als de eerste IJsheilige; in de katholieke kerk van Zuid-Duitsland, Duitstalig Zwitserland en Oostenrijk, Pankratius. "Eismänner" verwijst gewoonlijk alleen naar Pankraz, Servaz, en Boniface; "Kalte Sophie" werd toegevoegd. Dit kan zo worden geïnterpreteerd dat de koude lucht, die soms uit het noorden komt, ongeveer een dag later in Zuid-Duitsland aankomt, wanneer zij daar wordt aangevoerd.