De Kieswet moet aangepast worden

Niet alle gemeenten en hoofdstembureaus hebben zich nauwgezet gehouden aan instructies om controles uit te voeren, zodat eventuele fouten tijdig zouden worden ontdekt en gecorrigeerd tijdens de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart 2017. Dat was met name het geval in kieskring Den Bosch, waar 8700 stemmen niet zijn meegeteld. In de andere kieskringen zijn, voor zover de Kiesraad heeft kunnen vaststellen, in totaal iets meer dan 300 stemmen niet geteld.

De Kiesraad heeft laten weten, dat de geconstateerde verschillen niet tot een andere zetelverdeling zou hebben geleid. Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) gaat over het onderzoek, dat Den Bosch heeft laten uitvoeren op korte termijn in gesprek met de leden van het hoofdstembureau Den Bosch. Dat schrijft hij vandaag in de evaluatie van de recente Tweede Kamerverkiezingen. De minister vindt maatregelen nodig om de transparantie en controleerbaarheid te vergroten. Omdat de Grondwet bepaalt, dat alles wat verkiezingen aangaat bij wet moet worden geregeld, vergen veel van de noodzakelijke verbeteringen een wijziging van de Kieswet.

Wijziging kieswet voor meer transparantie en controleerbaarheid. Anders dan nu zouden de processen-verbaal van de stembureaus en de opgave van de burgemeester met het stemtotaal voor de gemeente voor alle verkiezingen openbaar gemaakt moeten worden op het internet. Iedereen die dat wil kan dan vóórdat de uitslag wordt vastgesteld controleren, of er fouten zijn gemaakt. Het past niet in de huidige tijdgeest, dat processen-verbaal alleen korte tijd ter inzage liggen op de gemeentehuizen en daarna niet meer te raadplegen zijn.

(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Een stemgerechtigde meldt zich aan in ontmoetingscentrum 'De Meent' in de wijk Middenhoven om te stemmen op 15 maart 2017

Als er fouten worden ontdekt in de processen-verbaal van de stembureaus, zouden die fouten moeten kunnen worden gecorrigeerd. Dat kan nu niet. De wet zou zo kunnen worden aangepast, dat een gemeentelijk stembureau de bevoegdheid krijgt op een transparante en controleerbare wijze fouten van stembureaus te corrigeren. Dit kan in belangrijke mate voorkomen, dat er pas aan het einde van het proces fouten opduiken die alleen hersteld kunnen worden door alsnog een hertelling uit te voeren.

Ervaring leert, dat kleiner stembiljet goed voldoet. Het huidige stembiljet, dat in Nederland wordt gebruikt is door zijn omvang minder toegankelijk voor sommige kiezers. Voor de stembureaus is dat stembiljet lastig te tellen. Daarom zou overwogen moeten worden experimenten te doen met het stembiljet, dat momenteel voldoet voor de kiezers in het buitenland. Dat kleinere stembiljet is veel makkelijker en sneller te tellen.

Stemmen vanuit het buitenland. Doordat de Kieswet recent is gewijzigd kunnen kiezers in het buitenland zich permanent registreren. De registratie voor elke verkiezing vervalt. Daarmee wordt het makkelijker gemaakt voor de kiezers in het buitenland om te kunnen stemmen. Er zijn nog andere maatregelen te treffen bijvoorbeeld om te voorkomen dat stemmen van kiezers in het buitenland ongeldig moeten worden verklaard. Die maatregelen kunnen worden ingevoerd als de Kieswet wordt gewijzigd.

Gemeenteraadsverkiezingen 2018. Bij de gemeenteraadverkiezingen is er geen overdracht van totalen nodig om de uitslag te berekenen. Instructies over digitale overdracht zijn daarom niet nodig. Gemeenten kunnen bij de gemeenteraadsverkiezingen gebruik maken van digitale rekenhulpmiddelen die voldoen aan de eisen zoals die in het Kiesbesluit staan. Wel moeten uiteraard controles worden uitgevoerd, zodat bijvoorbeeld fouten bij het invoeren van gegevens worden voorkomen.