De aanpak van de asielcrisis in Nederland

Om uit de crisis te komen wil de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) samen met het Veiligheidsberaad de komende weken afspraken maken met het Rijk. Om de impasse te doorbreken moeten randvoorwaarden voor de crisisnoodopvang worden ingevuld en moet er een lange termijn aanpak komen voor de asielopvang en huisvesting van statushouders.

De asielketen is vastgelopen: asielprocedures duren lang door capaciteitsgebrek bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft te weinig opvangplekken. Daarnaast verblijven veel statushouders nog maanden in het azc, omdat de krapte op de woningmarkt ervoor zorgt dat zij niet snel naar eigen woonruimte kunnen. Gemeenten en Veiligheidsregio's organiseren al sinds de zomer van 2021 tienduizenden plekken in  (crisis)noodopvang en vanaf maart 2022 daar bovenop de opvang van 60.000 vluchtelingen uit de Oekraïne. Ook zijn in een jaar tijd ruim 25.000 statushouders gehuisvest.

(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Tijdelijke verblijfsunits voor 80 Oekraïense vluchtelingen aan de Professor E.M. Meijerslaan in Amstelveen worden ingericht op 28 juli 2022

Ruimtelijk instrumentarium. Het Rijk vraagt deze week gemeenten opnieuw om opvangplekken. Het Rijk wil daarbij de vergunningverlening voor een opvanglocatie naar zich toetrekken als een gemeente niet wil meewerken. Dit vindt de VNG een zeer vergaande maatregel die niet bijdraagt aan een structurele oplossing van het asielprobleem. De VNG dringt bij het rijk aan op het leveren van de randvoorwaarden voor de organisatie van (crisis)noodopvang (financiën en snelle afwikkeling van gemeentelijke voorstellen voor opvang) en wil direct aan de slag met oplossingen voor de lange termijn.

Dat vraagt om daadkracht van het kabinet en om een spoedige uitvoering van de Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen. Noodzakelijk onderdeel daarvan is een structurele versterking van het COA, AVIM, de IND en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Daarnaast moet er gewerkt worden aan mogelijkheden voor kleinschalige opvang en aan flexibele huisvesting voor alle aandachtsgroepen.

Lege opvangplekken Oekraïne. Het kabinet stelt ook voor om asielzoekers te plaatsen op de nog beschikbare opvangplekken voor Oekraïners. De VNG is hier geen voorstander van. Inmiddels zit ook de opvang voor Oekraïners voor 95% vol, terwijl onzeker is wat de oorlog nog gaat brengen. De locaties zijn voor een beperkte tijd beschikbaar. Daarnaast maken gemeenten zich zorgen over de vermenging van groepen. Momenteel is bijna 70% van de opgevangen Oekraïners vrouw en 32% van de groep is minderjarig. Het COA kan niet selecteren op wie er dan bij zouden komen. Daarnaast hebben gemeenten afspraken gemaakt met de omgeving over het doel en de bewoners van de locatie.