De cybercrime neemt ook toe in Nederland

Cybercrime, maar ook gedigitaliseerde vormen van 'klassieke' criminele vergrijpen nemen fors toe. In het eerste kwartaal van 2021 zag de politie een verdubbeling van het aantal geregistreerde digitale misdrijven ten opzichte van het jaar ervoor. Vooral oplichting via WhatsApp en fraude in de online handel springen eruit – meldt Politie Nederland.

Cybercriminaliteit, of computergeoriënteerde criminaliteit, is een misdrijf waarbij een computer en een netwerk betrokken zijn. De computer kan zijn gebruikt bij het plegen van een misdrijf, of kan het doelwit zijn. Cybercriminaliteit kan een bedreiging vormen voor de veiligheid en de financiële gezondheid van een persoon, bedrijf of natie.

Er zijn veel privacyproblemen rond cybercriminaliteit wanneer vertrouwelijke informatie wordt onderschept of openbaar gemaakt, al dan niet op rechtmatige wijze. Internationaal houden zowel overheids- als niet-overheidsactoren zich bezig met cybercriminaliteit, waaronder spionage, financiële diefstal en andere grensoverschrijdende misdrijven. Cybercriminaliteit waarbij internationale grenzen worden overschreden en waarbij acties van ten minste één natiestaat betrokken zijn, wordt soms cyberoorlogsvoering genoemd.

Een rapport (gesponsord door McAfee), gepubliceerd in 2014, schatte de jaarlijkse schade aan de wereldeconomie op 445 miljard dollar. Ongeveer 1,5 miljard dollar ging in 2012 verloren aan online fraude met credit- en debitcards in de VS. In 2018 concludeert een studie van Center for Strategic and International Studies (CSIS), in samenwerking met McAfee, dat jaarlijks bijna 600 miljard dollar, bijna één procent van het wereldwijde bbp, verloren gaat aan cybercriminaliteit.

WhatsApp wordt veelvuldig gebruikt voor fraude. Daarbij doet een crimineel zich voor als een bekende van het slachtoffer die vraagt om snel geld over te maken. Sinds 30 april is het mogelijk om online aangifte te doen van deze zogenoemde vriend-in-noodfraude. Daar hebben burgers veelvuldig gebruik van gemaakt: ruim 25.000 keer. Het aantal pogingen om financieel misbruik te maken van de hulpvaardigheid van anderen nam in de eerste maanden van 2021 verder toe.

Ook signaleert de politie meer fraude met online handel. Daarbij betaalt iemand wel voor een product, maar ontvangt vervolgens niets. Dit gebeurde vooral veel in december 2020, de feestmaand waarin niet-essentiële winkels waren gesloten vanwege de coronamaatregelen.

‘Extra investeringen noodzaak’. ‘De voortdurende groei van cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit laten een absolute noodzaak zien voor extra investeringen in een digitaal vaardige politie’, zegt Theo van der Plas, programmadirecteur Digitalisering & Cybercrime. Hij pleit voor een forse financiële injectie om fenomenen als ransomware, phishing, DDoS-aanvallen en WhatsApp-fraude landelijk beter te kunnen aanpakken. ‘Zo’n 300 miljoen euro moet gaan naar het vergroten van onze digitale vaardigheid en naar extra mensen, data-infrastructuur en innovatie’, vertelt Van der Plas. Basisteams moeten de noodzakelijke kennis, kunde en middelen krijgen om cybercrime lokaal aan te pakken. Nieuwe technologie als kunstmatige intelligentie en slimme sensoren moeten helpen in de strijd tegen online misdaad. Ook wil Van der Plas een fors aantal hoger opgeleiden aantrekken om zo de cyberopsporing en digitalisering op niveau te krijgen en te houden. ‘Daarvoor zijn tot 2025 zo’n 460 functies extra nodig. Deze investeringen zijn stuk voor stuk essentieel om zicht en grip te houden op cybercrime.’

Stappen tegen cybercrime. De politie zet ondertussen ook stappen om cybercrime tegen te gaan. Onlangs pakte de politie Rotterdam vijfentwintig verdachten op in een onderzoek naar internetoplichting en witwassen. Deze zogenoemde ‘geldezels’ lieten hun bankrekening misbruiken door criminelen. Via deze katvangers hopen rechercheurs uit te komen bij de hoofddaders.

En om de lucratieve ransomware-economie over de volle breedte te bestrijden is onlangs de Taskforce Ransomware opgericht. Regionale cybercrimeteams en het Team High Tech Crime werken daarin samen met publieke en private partners uit binnen- en buitenland en zoeken gezamenlijk naar de zwakke plekken in de criminele samenwerkingsverbanden om die vervolgens samen aan te pakken. Bekijk voor een gedetailleerd overzicht de cijfers in onze dataportal