De gevolgen van de EU sancties aan Rusland voor Nederland

De Europese Unie heeft een pakket aan sancties opgelegd aan Rusland. Wat zijn financiële sancties, wat zijn de gevolgen van deze sancties voor Nederland en hoe raakt de oorlog onze economie? De belangrijkste vragen op een rij -volgens De Nederlandsche Bank.

1. Wat zijn sancties precies? Sancties zijn politieke maatregelen die worden ingezet tegen personen, organisaties of landen die internationaal recht, mensenrechten, of democratische beginselen niet naleven. Ze kunnen worden opgelegd door internationale instanties zoals de Verenigde Naties (VN) of de Europese Unie (EU). Ook de nationale overheid kan sancties opleggen als onderdeel van hun veiligheidsbeleid.

2. Waarom worden ze ingezet? Sancties zijn er vaak op gericht om personen, organisaties of een land financieel te raken. Er zijn drie soorten financiële sancties te onderscheiden:

-een gebod tot het bevriezen van tegoeden en gelden van bepaalde personen of organisaties

-een verbod om middelen ter beschikking te stellen aan die personen of organisaties

-een verbod of restricties op het verlenen van financiële diensten

Met sancties wil men dus personen, organisaties of landen raken, zodat zij ongewenst gedrag veranderen of om andere partijen af te schrikken om datzelfde ongewenste gedrag te vertonen.

(Foto © @Marieke Bijster/DNB - 2021)

Prof. dr. Klaas Henderikus Willem Knot (1967) is sinds 1 juli 2011 president van De Nederlandsche Bank

3. Welke sancties zijn er aan Rusland opgelegd? De sancties zijn gericht tegen een aantal Russische personen, banken en andere organisaties. Zo gelden maatregelen tegen 351 leden van de Russische Doema. De sancties van de Europese Unie kunt u hier bekijken:

DNB & AFM Sanctiealert - Stand van zaken Rusland en Oekraïne 26 februari 2022

DNB & AFM Sanctiealert - Stand van zaken 24 februari 2022

4. Hebben de sancties gevolgen voor Nederlanders die financiële transacties willen doen naar Rusland? Deze sancties hebben gevolgen voor iedereen die vanuit Nederland transacties met gesanctioneerde personen, banken en andere organisaties wil verrichten. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat een betaling niet wordt uitgevoerd als een persoon op een sanctielijst staat. 

5. Hebben de sancties gevolgen voor Nederlanders die bankzaken regelen bij Russische banken of bij Nederlandse dochterbedrijven van Russische banken? Voor zover Russische banken onderwerp zijn van sancties van de Europese Unie, kan dit gevolgen hebben voor iedereen die transacties wil verrichten met deze banken of aan hen verbonden organisaties, bijvoorbeeld dochterbedrijven van deze banken. Voor vragen kunt u het beste contact opnemen met uw bank.  

6. Wat is de rol van de financiële sector en De Nederlandsche Bank? Banken en andere financiële instellingen zijn verplicht zich te houden aan de sancties die de Europese Unie aan Rusland heeft opgelegd. Zij moeten er bijvoorbeeld op letten of een overboeking naar Rusland niet verboden is op grond van de sancties. Ook mogen banken en andere financiële instellingen geen betrokkenheid hebben bij het verstrekken van leningen of bij de uitgifte van effecten, zoals obligaties, aan de Russische staat, de centrale bank van Rusland of een partij die namens de centrale bank van Rusland handelt. De Nederlandsche Bank ziet erop toe dat banken en andere financiële instellingen hun procedures en maatregelen op orde hebben om de sanctieregels na te kunnen leven. Wij toetsen risico gebaseerd de effectiviteit van die procedures en maatregelen en grijpen in wanneer dat nodig is.

7. Wat is de impact van de oorlog op de handel met Rusland en de Oekraïne? De directe impact zal naar verwachting beperkt zijn. De export naar Rusland is slechts drie procent van de hele uitvoer voor de Eurozone, en voor Nederland is het zelfs maar één procent. En voor de Oekraïne gaat het om kleinere percentages.

8. De oorlog leidt tot hogere energieprijzen. Wordt de inflatie nu ook hoger? We verwachten dat stijgende energieprijzen op korte termijn tot nog meer inflatie zal leiden. Wel is het de vraag hoe blijvend dat is. Daar kunnen we nu nog niet veel over zeggen. De Europese Centrale Bank houdt de ontwikkeling van de inflatie nauwlettend in de gaten. Op 10 maart komt het bestuur van de Europese Centrale Bank bij elkaar om hierover te praten. Waarschijnlijk is er dan een beter beeld van wat dit betekent voor inflatie op middellange termijn. Wilt u meer weten over inflatie en de Europese Centrale Bank? Kijk dan hier: Inflatie │De Nederlandsche Bank (dnb.nl)
9. Wat kan de ECB doen om de economische impact te beperken? In onzekere tijden volgt de ECB de economische en financiële ontwikkelingen op de voet. De ECB kan maatregelen nemen die ertoe leiden dat de financiële markten zo goed mogelijk blijven functioneren. Ook kan de ECB ervoor zorgen dat banken, bedrijven en overheden die financiering nodig hebben, die ook krijgen. Daarvoor zijn een aantal programma’s actief. Mochten spanningen in de economie en op financiële markten verder oplopen dan kan de ECB verder ingrijpen.