De impact van de leeftijd bij aankomst van statushouders

Volgens de VN is het aantal vluchtelingen nooit hoger geweest dan de huidige 25,4 miljoen, waarvan 50 procent kinderen onder de 18 jaar (UNHCR, 2018). Veel landen van bestemming worstelen met de nieuwe instroom van vluchtelingen, in het bijzonder met de vraag hoe ze in hun samenleving te integreren. De zorgen over hun integratie op de arbeidsmarkt zijn wijdverspreid en gebaseerd op het feit dat vluchtelingen en hun kinderen slechter presteren op veel belangrijke indicatoren die de prestaties op de arbeidsmarkt meten. Vluchtelingen werken eerder in ongeschoolde sectoren, zoals landbouw, bouw, schoonmaakdiensten en detailhandel. Ze zijn ook minder vaak in dienst, ook al zijn ze al 10 tot 15 jaar of langer in het land.

Hoe eerder een vergunninghouder binnenkomt, des te hoger is het behaalde opleidingsniveau. De kans om een hogeronderwijsdiploma te halen stijgt met ongeveer 3,6 procentpunt voor ieder jaar dat een vluchteling eerder aankomt. Dit blijkt uit het onderzoek 'The impact of age at arrival on education and mental health' van het Centraal Planbureau (CPB) dat zojuist is verschenen. Ongeveer de helft van de vergunninghouders die als kind ons land binnenkomen, doet dit via gezinshereniging. Zij kunnen gebaat zijn bij een (nog) kortere duur van de asielprocedure, omdat gezinshereniging pas mogelijk is als een van hun ouders een verblijfsvergunning heeft. De kans dat deze kinderen een hogeronderwijsdiploma halen, neemt met 0,3 procentpunt toe voor elke maand waarmee de asielprocedure wordt versneld.

(Bron UNHCR - 2018)

United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) 19 juni 2018: Een ongekend aantal van 68,5 miljoen mensen over de hele wereld zijn van huis uit gedwongen te vertrekken. Onder hen bevinden zich bijna 25,4 miljoen vluchtelingen, van wie meer dan de helft jonger is dan 18 jaar. Er zijn ook naar schatting 10 miljoen staatlozen die geen nationaliteit hebben en geen toegang hebben tot basisrechten, zoals onderwijs, gezondheidszorg, werk en vrij verkeer

Het onderzoek laat zien dat het kansrijk kan zijn om de toegankelijkheid van het onderwijs te vergroten, vooral voor kinderen die op latere leeftijd het land binnenkomen. Dit kan bijvoorbeeld door de verdere inzet van schakelklassen, of door vluchtelingen onderwijs te geven op brede scholen, omdat dit de doorstroom kan bevorderen. Recent opgezette samenwerkingsinitiatieven en schakelprogramma´s sluiten hierbij aan. Hun effectiviteit is echter nog niet onderzocht. Er zijn geen aanwijzingen dat de leeftijd, waarop vluchtelingen binnenkomen, invloed heeft op hun geestelijke gezondheid of op crimineel gedrag.

De kans om op 25-jarige leeftijd een hoger onderwijsdiploma te hebben stijgt met ongeveer 3,6 procentpunt voor ieder jaar dat vergunninghouders eerder is binnengekomen. Dit effect is sterker voor meisjes dan voor jongens. We vinden geen aanwijzingen dat de binnenkomstleeftijd van vergunninghouders doorwerkt op hun geestelijke gezondheid, criminaliteit of het voor werkdagen gecorrigeerde inkomen op 25-jarige leeftijd. Vermoedelijk werkt de binnenkomstleeftijd - via de invloed op het behaalde onderwijsniveau- wel door op het verdiende inkomen op latere leeftijd.

Deze resultaten onderstrepen het belang om onderwijs aan asielkinderen een prominente rol te geven binnen het integratiebeleid. Ook laat het zien dat kinderen die via gezinshereniging ons land binnenkomen, baat kunnen hebben bij een snellere asielprocedure: als deze kinderen door een snellere procedure slechts één maand eerder binnenkomen, dan stijgt de verwachte kans dat zij een hoger-onderwijsdiploma behalen al met 0,3 procentpunt. Lees de publicatie: The impact of age at arrival on education and mental health (pdf 38 pagina’s Engels) De impact van de leeftijd bij aankomst op het onderwijs en de geestelijke gezondheid

De onderzoekers Sander Gerritsen, Mark Kattenberg en Sonny Kuijpers: 'We vinden belangrijke en betekenisvolle effecten van de leeftijd van de vluchteling bij aankomst op het opleidingsniveau, maar niet op de geestelijke gezondheid. Dit toont aan dat vluchtelingenkinderen die op latere leeftijd aankomen, aanzienlijk minder onderwijsresultaten zullen hebben in vergelijking met kinderen die op jongere leeftijd aankomen. Dit betekent dat kinderen die via gezinshereniging aankomen, aanzienlijk zouden profiteren van een verkorting van de tijd die nodig is voor de behandeling van hun asielaanvraag.'