De vaccinatiegraad daalt, meer kans op mazelenuitbraak

De vaccinatiegraad voor de vaccinaties in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) is voor het derde opeenvolgende jaar licht gedaald met ongeveer een half procent meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Als deze trend zich doorzet, neemt de kans op een mazelenuitbraak in de toekomst toe. Internationaal gezien is de vaccinatiegraad in Nederland nog steeds hoog. Dit blijkt uit het rapport Vaccinatiegraad en jaarverslag Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2016

De licht dalende trend is zichtbaar voor alle RVP-vaccinaties voor zuigelingen, kleuters en schoolkinderen. Deze dalende vaccinatiegraad vergroot het risico op toekomstige uitbraken, met name van het zeer besmettelijke mazelen. Een hoge vaccinatiegraad zorgt er voor, dat kwetsbare (nog) niet gevaccineerde kinderen worden beschermd (groepsbescherming). De deelname aan de HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker is voor het eerst afgenomen, van 61 naar 53 procent. Er is dus sprake van een algehele daling, die zichtbaar is in alle GGD-regio’s.

(Bron Amstelveenweb.com - 2016)

In Roemenië waren ongeveer 3400 besmettingen en 17 doden sinds 2016 door het ontbreken van de vaccinatie tegen mazelen. De ziekte is in de eerste plaats een bedreiging voor zuigelingen

Internationaal. Een dalende vaccinatiegraad vergroot het risico op een toekomstige mazelenuitbraak, zoals momenteel speelt in Italië, Duitsland en andere Europese landen, waar de vaccinatiedekking ook lager is geworden. Echter, het RIVM verwacht geen mazelenuitbraak in Nederland op korte termijn. Nog steeds is bijna 95 procent van de bevolking tegen mazelen ingeënt. Bovendien is de groep die het meeste risico loopt, namelijk het niet gevaccineerde deel van de bevindelijk gereformeerden, blootgesteld aan de ziekte tijdens de laatste mazelenuitbraak in 2013-2014, waardoor nu het risico op verspreiding klein is. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) streeft naar een vaccinatiegraad van 95% voor de eerste en tweede mazelenvaccinatie. Deze norm is nodig om eliminatie van mazelen te bereiken. In Nederland wordt deze norm nu niet meer gehaald.

Meer kennis, meer informatie, meer tijd. Om zicht te krijgen op de oorzaken van de daling in de vaccinatiegraad komt er nader onderzoek in de tweede helft van 2017. Het gaat hierbij om het in kaart brengen van mogelijke oorzaken op sociaal maatschappelijk terrein. Een commissie van sociaal wetenschappers brengt eind 2017 een advies uit over de wijze, waarop dit vraagstuk aangepakt kan worden. Daarnaast wordt onderzocht, of praktische belemmeringen (toegankelijkheid) binnen de jeugdgezondheidszorg een mogelijke factor zijn. Om de voorlichting over vaccinaties nog toegankelijker voor ouders te maken, werkt het RIVM aan een vernieuwde website over het Rijksvaccinatieprogramma. Binnenkort komt er een e-learning Achtergronden van het RVP beschikbaar die inhoudelijke kennis levert aan professionals. De e-learning stelt professionals in staat om veel gestelde vragen en zorgen van ouders over vaccineren en het RVPte beantwoorden en het gesprek daarover met hen te voeren. Vanaf 1 januari 2018 komt er voor dit gesprek meer tijd beschikbaar.


(Bron RIVM - 2017)

Vaccinatiegraad (%) per vaccinatie en geboortecohort

Vaccinatiegraad (%) per vaccinatie en geboortecohort

Vastgesteld op leeftijd 2 jaar (zuigelingen), 5 jaar (kleuters), 10 jaar (schoolkinderen) en 14 jaar (adolescente meisjes).

Betekenis afkortingen: D=difterie, K=kinkhoest, T=tetanus, P=poliomyelitis, Hib=Haemohilus influenzae type b, Hep B=hepatitis B, Pneu=pneumokokken, B=bof, M=mazelen, R=rodehond, Men C=meningokokken C, HPV=humaan papillomavirus. * volledig = alle RVP-vaccinaties volgens schema ontvangen op 2-jarige leeftijd.

Wat is mazelen?

Mazelen (morbilli) is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan en wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Het virus is van mens op mens overdraagbaar. Het kenmerkende verschijnsel van een mazeleninfectie is de rode huiduitslag. Mazelenvaccinatie wordt aangeboden aan alle kinderen in Nederland via het Rijksvaccinatieprogramma. In 2013 en 2014 was er een mazelenepidemie in Nederland. Deze was voornamelijk onder niet gevaccineerde, orthodox-protestante schoolkinderen. Mazelen is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het mazelenvirus. Het wordt overgedragen door besmette druppeltjes vocht die mazelenpatiënten uitademen, niezen of hoesten.