Difterie gevallen gemeld in de EU

Het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding rapporteert, dat sinds januari 2022 zijn er in Europa 281 gevallen van difterie gemeld, waarvan de meeste werden gediagnosticeerd in detentiecentra voor migranten.

Sinds januari 2022 en vanaf 11 augustus 2023 zijn er volgens de EU-casusdefinitie 281 bevestigde gevallen van difterie (2022: 224 gevallen, 2023: 57 gevallen) en zijn er in de EU/EER vier sterfgevallen gemeld via het Europees Surveillance Systeem ( TESSy), vergeleken met een gemiddelde van 55 jaarlijks gerapporteerde gevallen tussen 2017 en 2021.

Tijdens de late zomer van 2022 gaven inlichtingengegevens die aan het ECDC werden gerapporteerd aan dat de meerderheid van de gevallen in 2022 werd gediagnosticeerd in migrantengerelateerde faciliteiten, waarbij de verdere overdracht in enkele gevallen in migrantengerelateerde faciliteiten werd gedocumenteerd (zie Eurosurveillance-artikel over gevallen in Duitsland en Zwitserland). Het ECDC is niet op de hoogte van enig bewijs dat wijst op uitbraken in de bredere EU/EER-bevolking als gevolg van de in deze omstandigheden geïdentificeerde gevallen.

(Bron Wikipedia - 2023)

Klinisch beeld van faryngeale difterie met een witgrijze, pseudomembraneuze laag die ook de grenzen van de tonsillen overschrijdt. De keelholte [ˈfaːʁʏŋks] (Grieks anat.; Oudgrieks φάρυγξ phárynx, Het is eerst (over het algemeen bij dieren, inclusief mensen) het voorste deel van het spijsverteringskanaal na de mond
De 281 gevallen werden gemeld door Duitsland (206), België (37), Tsjechië (10), Slowakije (9), Nederland (9), Zweden (5), Letland (3), Noorwegen (1) en Spanje (1). De twee sterfgevallen die in 2023 werden gemeld, vonden plaats in België en Letland. In 2022 werd één sterfgeval gemeld in Duitsland en één in Slowakije. De leeftijdscategorie van de gevallen lag tussen 0 en 92 jaar, waarbij 175 gevallen (62%) in de leeftijdsgroep 15-5 jaar waren, waarvan 240 (85%) mannen waren. In totaal werden 228 gevallen veroorzaakt door Corynebacterium (C.) diphtheriae en 53 gevallen door Corynebacterium (C.) ulcerans. Van de 228 door C. diphtheriae veroorzaakte gevallen waren er 199 cutaan, 18 respiratoir, drie hadden zowel een huid- als een respiratoire presentatie en drie hadden een nasale presentatie. Vijf gevallen hadden een andere klinische manifestatie of misten informatie over de klinische manifestatie. Van de dodelijke gevallen waren er drie te wijten aan C. difterie-infecties en één aan C. ulcerans. Twee van de dodelijke gevallen vertoonden ademhalingsaandoeningen, één met huidziekte en één met een andere klinische presentatie.

Onderzoek. Difterie is een zeldzame ziekte in de EU/EER-landen. Volgens WHO/UNICEF varieerden de schattingen van de immunisatiedekking voor difterie, tetanustoxoïd en kinkhoest (DTP3) in 2022 in de EU/EER van lidstaat tot lidstaat, variërend van 85% (Oostenrijk) tot 99% (Griekenland, Hongarije, Luxemburg, Malta en Portugal). Universele immunisatie is de enige effectieve methode om de door toxines gemedieerde ziekte te voorkomen. Dit omvat de toediening van boosterdosis difterietoxoïd volgens de nationale aanbevelingen. Het optreden van de ziekte bij volledig gevaccineerde personen is zeer zeldzaam.

Difterie, vroeger ook bekend als kroep, is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie (Corynebacterium diphtheriae), die via hoesten van mens op mens wordt overgebracht. Difterie was, voordat vaccineren algemeen gebruikelijk werd, een van de meest voorkomende doodsoorzaken bij kinderen. In Nederland is sinds 1994 geen enkel sterfgeval meer gemeld. In België overleed in maart 2016 een kleuter aan de ziekte. De laatste melding in Nederland van een difteriepatiënt was in 2012.

De incubatietijd van difterie is meestal 2-5 dagen, nooit langer dan 7 dagen, waarbij de eerste symptomen vaak bestaan uit moeilijk slikken en een zere keel. Misselijkheid, braken, lichte koorts, snelle hartslag en hoofdpijn treden veel op. Ook een loopneus waarbij slechts één neusgat aangedaan is, komt regelmatig voor. Als de infectie zich uitbreidt naar het strottenhoofd zwelt de keel vaak op en dit bemoeilijkt de ademhaling zeer.

Op de slijmvliezen van de keel kunnen typerende taaie vliezen (pseudomembranen) ontstaan, waardoor het ademen moeilijk wordt en kinderen zelfs kunnen stikken, onder meer doordat een loslatend membraan de luchtweg kan versperren. De difteriebacterie maakt toxinen (gifstoffen) die kunnen leiden tot beschadiging van de hartspier (myocarditis, een ontsteking van het hartspierweefsel) en beschadiging van het zenuwstelsel. Onbehandeld is de ziekte vaak dodelijk.

Vaccinatie tegen difterie wordt meestal gedaan bij zuigelingen en wordt geleverd als een combinatievaccin, zoals een DPT-vaccin (difterie, pertussis, tetanus). Pentavalente vaccins, die tegelijkertijd tegen difterie en vier andere kinderziekten vaccineren, worden vaak gebruikt in ziektepreventieprogramma's in ontwikkelingslanden door organisaties zoals UNICEF.