Door hogere griffierechten minder zaken voor de burgerrechter

In 2012 behandelden Nederlandse burgerrechters bijna 1,1 miljoen nieuwe zaken. Dat waren er 75 duizend minder dan in het piekjaar 2010. Hoewel strafzaken doorgaans de meeste aandacht trekken, worden de meeste rechtszaken door de burgerrechter behandeld- meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De burgerrechter behandelt zaken van burgers, bedrijven en overheden. Deze rechtszaken gaan meestal over financiële kwesties, of familieaangelegenheden, zoals echtscheidingen en voogdij. In 2012 werden 1,08 miljoen nieuwe zaken ingediend: 549 duizend dagvaardingen en 534 duizend verzoekschriften.

Bij een dagvaarding daagt iemand een ander voor de rechter, terwijl bij een verzoekschrift de rechter om een beslissing wordt gevraagd. Bij een verzoekschrift, bijvoorbeeld bij een adoptie, hoeft het niet om een geschil te gaan. Tussen 2001 en 2010 is het aantal zaken voor de burgerrechter met ruim 75 procent gestegen tot 1,16 miljoen in 2010. Na dat jaar zette een daling in.

(Bron CBS - 2014)

Vonnissen en beschikkingen van de burgerrechter tussen 2010 en 2012

Minder dagvaardingen

Dagvaardingszaken eindigen meestal met een vonnis, of arrest. Het aantal dagvaardingen en vonnissen is tussen 2010 en 2012 met 20 procent gedaald, na een verdubbeling tussen 2001 en 2010. Deze daling hangt onder meer samen met de eind 2010 ingevoerde verhoging van het griffierecht. Deze financiële drempel maakt het minder aantrekkelijk om naar de rechter te stappen.

Meer verzoekschriften

Tussen 2001 en 2010 zijn 60 procent meer verzoekschriften ingediend. Ook van 2010 op 2012 was er een stijging. Een verzoekschriftprocedure eindigt meestal met een beschikking. Bijna negen op de tien beschikkingen hebben betrekking op familiezaken (zoals echtscheiding, voogdij en ondertoezichtstelling van minderjarigen). Ook faillissementen worden door middel van een beschikking geregeld.

Hoger beroep en cassatie

Een hoger beroep tegen een rechtbankbesluit verloopt via de gerechtshoven. Deze behandelden in 2012 15 duizend zaken. Uiteindelijk kan via de Hoge Raad,  het hoogste rechtscollege, in beroep - ‘in cassatie’-  worden gegaan tegen beslissingen van een lagere rechter. De zogeheten civiele kamer van de Hoge Raad heeft in 2012 bijna 600 cassatiebesluiten genomen.

Dagvaardingsprocedure

Procedure voor rechtszaken die, volgens de wet, beginnen met een oproep om voor het gerecht te verschijnen (dagvaarding). Deze rechtszaken eindigen met een vonnis.

Verzoekschriftprocedure

Procedure voor de rechtszaken die, volgens de wet, beginnen met een verzoekschrift aan de rechter om een bepaalde beslissing te nemen. Deze rechtszaken eindigen met een beschikking.

Vonnis

Gemotiveerde bindende uitspraak van de rechter in een voor hem gevoerd rechtsgeding.

Arrest

Einduitspraak van de Hoge Raad, of van een gerechtshof.

Griffierecht

Griffierechten zijn de kosten die betaald moeten worden voor het starten van een burgerlijke, of bestuursrechtelijke procedure bij de rechter. Griffierecht wordt zo genoemd, omdat dit bedrag betaald moet worden aan de griffie (het secretariaat) van de rechtbank.

Eindbeschikking

Uitspraak door de rechter, waarmee een burgerlijke zaak wordt beëindigd die is begonnen met een verzoekschrift.

Burgerrechter?

Het Nederlands recht is het geheel van (gerechtelijk) afdwingbare en algemeen geldende maatschappelijke normen (rechtsregels) in Nederland. Het personen- en familierecht is het onderdeel van het burgerlijk recht ,dat zich bezighoudt met afstamming, geboorte, huwelijk en echtscheiding en andere zaken in verband met de hoedanigheid, familiebetrekkingen en bevoegdheden van personen. Het erfrecht wordt meestal als apart rechtsgebied beschouwd.

Het huidige Nederlandse recht is voor een groot deel gebaseerd op de door Napoleon Bonaparte rond 1800 ingevoerde wetboeken voor burgerlijk recht en strafrecht (Code Civil en Code Pénal), en daarnaast op het Oudvaderlandse recht (het geschreven recht en gewoonterecht, zoals dat voor ca. 1800 in de verschillende delen van Nederland gold) en het Romeinse recht.