EU Commissie voorzitter Von der Leyen over de situatie in het Midden-Oosten

Openingstoespraak van Ursula von der Leyen de voorzitter van de Europese Commissie op de gezamenlijke persconferentie met voorzitter Michel na de bijeenkomst van de Europese Raad van 26 oktober 2023 in Brussel:

'Goedemorgen,

We hebben inderdaad een lange, goede en intense discussie gehad over de situatie in het Midden-Oosten. Het algemene standpunt was heel duidelijk. Israël is een democratie, aangevallen door Hamas, een terroristische organisatie. Israël heeft het recht op zelfverdediging, in overeenstemming met het internationaal recht en het internationaal humanitair recht. Er was een krachtige oproep van de leiders dat Hamas alle gijzelaars onmiddellijk moet vrijlaten, zonder enige voorafgaande voorwaarden. En het was duidelijk dat Hamas door zijn terroristische activiteiten ook schade toebrengt aan het Palestijnse volk. Hamas heeft een humanitaire crisis in Gaza veroorzaakt.

Voor de Commissie is het van groot belang dat wij onze inspanningen blijven intensiveren om de humanitaire crisis in Gaza het hoofd te bieden. De hulp moet Gaza ongehinderd en snel bereiken. De 56 ton hulp die onze twee eerste humanitaire vluchten naar Egypte brachten, is nu in Gaza afgeleverd. Dit is belangrijk. Maar er is uiteraard meer nodig. We hebben onze volgende twee vluchten. Ze staan gepland voor vandaag, vrijdag. En er staan er de komende dagen nog meer gepland. Bovendien maken we snelle vorderingen met de uitvoering van de extra 50 miljoen euro aan extra humanitaire hulp voor Gaza. U herinnert zich misschien dat de geplande humanitaire hulp voor Gaza 25 miljoen euro bedroeg. Ongeveer een week geleden hebben we dit bedrag verdrievoudigd tot 75 miljoen euro. Nu moeten deze extra 50 miljoen euro worden geïmplementeerd. Morgen zullen we contracten ter waarde van 40 miljoen euro ondertekenen met VN-agentschappen. De overige 10 miljoen euro zal worden gebruikt voor de luchtbrugvluchten die ik zojuist noemde.

We hebben ook met de leiders gesproken over het reële risico van regionalisering van het conflict. We moeten intensief blijven samenwerken met partners. Het was goed om de intense samenwerking te horen, die alle leiders beschreven, met verschillende partners in de regio, vooral met Egypte. De huidige situatie versterkt onze vastberadenheid om te werken aan een alomvattend en wederzijds voordelig partnerschap met Egypte. We zijn bezig met het ontwikkelen van de verschillende elementen van dit partnerschap. Het is belangrijk voor ons dat Egypte een baken van stabiliteit in die regio is.

We bespraken ook het feit dat de crisis gevolgen heeft voor de interne veiligheid van de EU. De leiders beschreven de snelle verspreiding van haatzaaiende uitlatingen en terroristische propaganda op internet, met het risico dat dit zich vertaalt in geweld en terroristische daden. Met de Verordening Terroristische Content Online en de DSA beschikken we over instrumenten die we kunnen gebruiken om de platforms te vragen bijvoorbeeld terroristische inhoud van het platform te verwijderen. Onze ervaring met Europol is dat er onmiddellijk wordt gereageerd, wanneer terroristische online-inhoud wordt gemarkeerd. In de meeste gevallen verwijderen de platforms deze inhoud binnen een uur. Dit is goed. Maar het vereist intensief online werk om de moeilijke inhoud te ontdekken en deze uiteraard onder de aandacht van de platformleden te brengen.

We bespraken ook het feit dat er een zeer significante toename van antisemitische daden wordt waargenomen. We moeten zeer waakzaam blijven ten aanzien van alle andere haatmisdrijven. Daarom heb ik opnieuw van de gelegenheid gebruik gemaakt om er bij de leiders op aan te dringen het nu eens te worden over het voorstel van de Commissie om haatzaaiende uitlatingen en haatmisdrijven toe te voegen aan de lijst van ‘EU-misdaden’.

Het tweede onderwerp dat we bespraken was het voorstel tot herziening van het MFK. We moeten niet vergeten dat toen het MFK werd ontworpen en goedgekeurd, het 2020 was. Jullie kennen allemaal de crises die we sindsdien hebben meegemaakt. De pandemie. Een grote economische crisis is ternauwernood vermeden. We hebben een grote landoorlog in Europa. We hebben een enorme energiecrisis meegemaakt. We hadden de hoogste instroom van migranten sinds de migratiecrisis van 2015. En nu is er de crisis in het Midden-Oosten. Met andere woorden: de wereld ziet er compleet anders uit dan in 2020.

Wij zijn ons er volledig van bewust dat deze crises niet alleen de grenzen van de begroting van de Europese Unie raken. De lidstaten hebben wat dat betreft ook veel beperkingen. We hebben besproken wat de prioriteiten zijn. Laat me de belangrijkste in herinnering brengen. Het gaat uiteraard om de steun van 50 miljard euro voor Oekraïne voor de komende vier jaar.

De tweede prioriteit is migratie. Migratie heeft een Europees antwoord nodig. En hiervoor is financiering nodig. Wij hebben herhaaldelijk de noodzaak erkend van een alomvattend partnerschap met de landen van herkomst of doorreis. En dit heeft ook financiering nodig. Maar we hebben bijvoorbeeld ook aanvullende financiering nodig voor ons groeiplan in de Westelijke Balkan; en uiteraard voor het grensbeheer voor lidstaten die met migratiedruk te maken hebben; tot slot, last but not least, ook voor het Pact, het moment waarop het wordt overeengekomen.

De derde prioriteit betreft natuurrampen en humanitaire crises. De overstromingen, de droogtes, de aardbevingen, de bosbranden. Jullie waren hier allemaal getuige van. Dit heeft ertoe geleid dat we nu al de middelen uit 2024 gebruiken om hulp te bieden aan lidstaten met deze ervaringen van natuurrampen of humanitaire crises. We hebben hier dus ook een verhoging van de financiering nodig.

En het vierde onderwerp is concurrentievermogen. Hier is het belangrijk om zeer waakzaam te zijn dat we de schone technologie-industrie in Europa behouden. U kent de druk die op de cleantech-industrie staat en de gevolgen van de Inflation Reduction Act. De Inflation Reduction Act is relatief snel en voorspelbaar omdat het om belastingvoordelen gaat. We hebben daarom twee elementen die we op Europees niveau kunnen gebruiken – zonder dat er belastingen op Europees niveau zijn. Eén daarvan is staatssteun. En het andere is ons voorstel van STEP, een fonds dat een initiële financiering nodig heeft om vervolgens met hefboomwerking te kunnen werken en dat vervolgens toegang geeft tot verschillende Europese fondsen voor bedrijven die een antwoord of een alternatief nodig hebben voor de Inflation Reduction Act.

We hebben dus tijdens deze eerste dag heel verschillende onderwerpen intensief besproken. Bedankt.'