EU is solidair met de oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne

De Europese Commissie schetste op 8 maart 2022 de aanzienlijke steun die de EU beschikbaar stelt voor wie de oorlog in Oekraïne is ontvlucht en voor de EU-landen die opvang bieden. In het licht van de niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde militaire invasie van Oekraïne door Rusland komt Europese solidariteit in actie om mensen te helpen via directe humanitaire hulp, noodhulp voor civiele bescherming, ondersteuning aan de grens en een duidelijke juridische status, zodat oorlogsvluchtelingen onmiddellijk bescherming kunnen krijgen in de EU.

De beschikbare bijstand omvat:

Humanitaire hulp: Zoals aangekondigd door voorzitter Von der Leyen wordt 500 miljoen euro uit de EU-begroting toegewezen om de tragische humanitaire gevolgen van de oorlog op te vangen, zowel in Oekraïne als daarbuiten. Van dat bedrag is al 90 miljoen euro aan humanitaire hulp uitgetrokken (85 miljoen euro voor Oekraïne en 5 miljoen euro voor Moldavië) voor voedsel, water, gezondheidszorg, onderdak en bescherming, om te helpen voorzien in de basisbehoeften van de meest kwetsbaren. Nooit eerder werd het EU-mechanisme voor civiele bescherming op zo'n grote schaal geactiveerd. Er zijn al miljoenen goederen, waaronder voertuigen, medische noodpakketten, tenten, dekens en slaapzakken geleverd aan hulpbehoevenden in Oekraïne. Er wordt ook verdere bijstand verleend aan de buurlanden Moldavië, Polen en Slowakije om alle oorlogsvluchtelingen te helpen.

(Foto Dati Bendo/EU - 2021)

Josep Borrell Fontelles, een Spaanse politicus hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en vicevoorzitter van de Europese Commissie

Steun voor grensbeheer: De Commissie heeft operationele richtsnoeren gepubliceerd om de grenswachten van de lidstaten te helpen de aankomsten aan de grens met Oekraïne efficiënt te beheren en de wachttijd te verkorten, en tegelijkertijd een hoog veiligheidsniveau te handhaven. EU-agentschappen ondersteunen de lidstaten ook met extra personeel en deskundigheid. Zo zijn 49 Frontex-medewerkers ingezet aan de grenzen tussen de EU en Oekraïne en tussen Moldavië en Oekraïne, en worden nog eens 162 medewerkers ingezet in Roemenië. Moldavië zal ook 15 miljoen euro extra ontvangen om de situatie te helpen beheersen.

Bescherming voor personen op de vlucht en ondersteuning voor opvangcapaciteit: De EU heeft in recordtijd unaniem besloten de richtlijn tijdelijke bescherming te activeren om duidelijkheid en zekerheid te bieden aan mensen in nood, die recht krijgen op sociale uitkeringen en toegang tot de arbeidsmarkt en onderwijs. Centraal in deze aanpak staat de solidariteit tussen de lidstaten. De Commissie zal een “solidariteitsplatform” coördineren waar de lidstaten informatie over hun opvangcapaciteit kunnen uitwisselen. De lidstaten kunnen ook aanzienlijke extra middelen uit de fondsen voor binnenlandse zaken voor 2021-2027 ontvangen om te zorgen voor adequate opvangfaciliteiten en doeltreffende asielprocedures. De Commissie stelt ook voor de uitvoeringsperiode te verlengen voor de middelen die de lidstaten ter beschikking staan in het kader van de fondsen voor binnenlandse zaken voor 2014-2020. Dit zou ongeveer 420 miljoen euro aan aanvullende steun opleveren. De Commissie zal informatie op de Europa-website publiceren zodat burgers en de privésector zich ervan kunnen vergewissen dat hun steun aan de oorlogsvluchtelingen via betrouwbare organisaties verloopt en aansluit bij de behoeften.

Maatregelen voor vluchtelingen in Europa uit hoofde van het cohesiebeleid: De Commissie zal ook een wetgevingsvoorstel inzake “maatregelen voor vluchtelingen in Europa uit hoofde van het cohesiebeleid” (CARE) aannemen. Dit zal extra flexibiliteit bieden voor de financiering van een breed scala aan maatregelen ter ondersteuning van mensen die Oekraïne ontvluchten, uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD). Deze cohesiefondsen kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt voor investeringen in onderwijs, werkgelegenheid, huisvesting, gezondheidszorg en kinderopvang, en in het geval van het FEAD voor fundamentele materiële bijstand, zoals voor voedsel en kleding. Om de lidstaten verder te ondersteunen, wordt het uitzonderlijke medefinancieringspercentage van 100 % dat in reactie op de pandemie wordt toegepast, met een jaar verlengd. Daarnaast is ongeveer 10 miljard euro van de herstelbijstand voor cohesie en de regio's van Europa (React-EU) voor 2022 onmiddellijk beschikbaar voor de financiering van acties om hulp te bieden aan wie uit Oekraïne is gevlucht.

Enkele reacties van de leden van de Commissie: Hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter Josep Borrell: “We beleven de donkerste tijden in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Burgers zijn de eerste slachtoffers van de zinloze oorlog van Poetin tegen Oekraïne. De EU zal steun en bescherming bieden aan degenen die aan de Russische agressie zijn ontsnapt, ongeacht hun nationaliteit of waar ze vandaan komen. Zij zal ook alle mogelijke instrumenten inzetten ter ondersteuning van de landen die opvang bieden.” 


(Foto Lukasz Kobus/© EU 2019)

Margaritis Schinas (1962) vicepresident van de Commissie Von der Leyen met de portefeuille van Europees commissaris voor bevordering van de Europese manier van leven

Margaritis Schinas, vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze: “Tijdens ons bezoek aan de grenzen waren we getuige van ongelooflijk aangrijpende taferelen, waarbij nationale ambtenaren, organisaties van het maatschappelijk middenveld en gewone burgers mensen uit Oekraïne te hulp schoten. De Europese Unie zet haar instrumenten, personeel en financiële middelen in om deze inspanningen zo krachtig en breed mogelijk te ondersteunen. De activering van de richtlijn tijdelijke bescherming is een ondubbelzinnige en zeer tastbare uiting van steun aan degenen die de oorlog in Oekraïne zijn ontvlucht. Vandaag maken we extra middelen vrij om de lidstaten bij deze inspanningen te ondersteunen.”

Ylva Johansson, commissaris voor Binnenlandse Zaken: “De solidariteit van de Europese burgers en van de EU-lidstaten met mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten, is een welkom lichtpunt in deze moeilijke tijden. Ik heb die geestdrift met eigen ogen gezien in Siret in Roemenië en Medyka in Polen, maar zij is overal in de EU aanwezig. Als we de handen ineenslaan, kunnen we doeltreffend handelen, om oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne te beschermen. Dit is Europa op zijn best: we zorgen voor de nodige tijdelijke bescherming en de middelen om dat mogelijk te maken.”


(Claudio Centonze /© EU - 2020)

Ylva Julia Margareta Johansson (1964) is Zweeds politicus die sinds 2019 Europees commissaris voor Binnenlandse Zaken is

Janez Lenarčič, commissaris voor Crisisbeheer: “De grootste slachtoffers van deze gewelddadige militaire agressie zijn de onschuldige mensen van Oekraïne. De EU werkt dag en nacht met de lidstaten samen om noodhulp te verlenen aan Oekraïne en de landen die rechtstreeks door de instroom van migranten worden getroffen. Tegelijkertijd verlenen we levensreddende hulp, zodat onze humanitaire partners ter plaatse mensen in nood kunnen helpen. De humanitaire situatie wordt met de dag nijpender: deze agressie moet nu ophouden!”


(Foto Geneviève Engel/? EU - 2020)

Janez Lenarčič Europees commissaris voor Crisisbeheer

Olivér Várhelyi, commissaris voor Uitbreiding en Nabuurschap: “Met de Russische inval in Oekraïne is de oorlog helaas teruggekeerd naar Europa. In deze donkere tijden moeten we hulp bieden aan Oekraïne, maar ook aan de buurlanden die getroffen zijn. Onze eerste noodhulp is al ter plaatse. Als onderdeel van de 500 miljoen euro die wordt uitgetrokken, willen we zo snel mogelijk 330 miljoen euro vrijmaken om bijstand te verlenen aan mensen in Oekraïne en ook aan degenen die gedwongen werden te vluchten, in het bijzonder de kinderen en ouderen. We werken ook aan doelstellingen op langere termijn, van energiezekerheid tot economisch herstel en veerkracht.”


(Foto Lukasz Kobus /EU - 2019)

Olivér Várhelyi (1972) is een Hongaars jurist, diplomaat en niet partijgebonden politicus. Sinds 1 december 2019 is hij Eurocommissaris voor Nabuurschap en Uitbreiding in de commissie-Von der Leyen

Achtergrond. Op 24 februari 2022 zijn de Russische strijdkrachten een grootschalige invasie van Oekraïne begonnen. Als gevolg van deze niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde agressie zijn grote delen van het Oekraïense grondgebied nu oorlogsgebied, waaruit veel mensen op de vlucht slaan. Door de humanitaire hulp in Oekraïne en de financiële en operationele steun aan de lidstaten en Moldavië op te voeren, bieden de EU en de lidstaten bescherming aan mensen die op de vlucht zijn voor de oorlog in Oekraïne. De EU heeft ook snel en vastberaden op de agressie van Rusland gereageerd door strenge sancties op te leggen met verstrekkende gevolgen voor Rusland.

De EU blijft eensgezind in haar solidariteit met Oekraïne en de Oekraïense bevolking. De Commissie zal onverminderd steun verlenen, onder meer met het oog op een adequate voorbereiding en een langetermijnfocus op resultaten in alle lidstaten en Moldavië, zodat zij klaar zijn om in te spelen op veranderende behoeften.

Meer informatie. Mededeling over Europese solidariteit met vluchtelingen en mensen die op de vlucht zijn voor de oorlog in Oekraïne. Website – EU-solidariteit met Oekraïne. Website – Aankomst in de EU: informatie voor mensen die op de vlucht zijn voor de oorlog in Oekraïne.