EU lidstaten willen het gasgebruik volgende winter met 15% verminderen

In een poging om de continuïteit van de energievoorziening in de EU te verbeteren, hebben de lidstaten vandaag een politiek akkoord bereikt over een vrijwillige vermindering van de vraag naar aardgas met 15% deze winter.

De verordening van de EU Raad voorziet ook in de mogelijkheid om een "EU-alarm" betreffende de voorzieningszekerheid in werking te stellen, in welk geval de vermindering van de vraag naar gas verplicht zou worden. Doel van de vermindering van de vraag naar gas is vóór de winter besparingen door te voeren om voorbereid te zijn op mogelijke onderbrekingen van de gasvoorziening vanuit Rusland, dat de energievoorziening voortdurend als wapen gebruikt.

De lidstaten zijn overeengekomen om hun gasvraag tussen 1 augustus 2022 en 31 maart 2023 met 15% te verminderen ten opzichte van hun gemiddelde verbruik in de afgelopen vijf jaar, met maatregelen van hun eigen keuze.

Hoewel alle EU-landen alles in het werk zullen stellen om de verlagingen te verwezenlijken, heeft de Raad een aantal vrijstellingen en mogelijkheden tot het aanvragen van een afwijking van de verplichte verlagingsdoelstelling gespecificeerd, teneinde rekening te houden met de bijzondere situaties van de lidstaten en ervoor te zorgen dat de gasverlagingen effectief bijdragen tot een grotere voorzieningszekerheid in de EU.

De Raad is overeengekomen dat lidstaten die niet geïnterconnecteerd zijn met de gasnetwerken van andere lidstaten, worden vrijgesteld van verplichte gasreducties, aangezien zij niet in staat zouden zijn aanzienlijke hoeveelheden pijplijngas vrij te maken ten voordele van andere lidstaten. Lidstaten waarvan de elektriciteitsnetten niet gesynchroniseerd zijn met het Europese elektriciteitssysteem en die voor hun elektriciteitsproductie sterk afhankelijk zijn van gas, zijn eveneens vrijgesteld, om het risico van een crisis in de elektriciteitsvoorziening te vermijden.

(Bron EU - 2022)

De EU lidstaten zijn overeengekomen om hun gasvraag tussen 1 augustus 2022 en 31 maart 2023 met 15% te verminderen ten opzichte van hun gemiddelde verbruik in de afgelopen vijf jaar, met maatregelen van hun eigen keuze

De lidstaten kunnen om een afwijking verzoeken om hun vraagreductieverplichtingen aan te passen indien zij over beperkte interconnecties met andere lidstaten beschikken en kunnen aantonen dat hun interconnector-exportcapaciteit of hun binnenlandse LNG-infrastructuur wordt benut om het gas optimaal naar andere lidstaten om te leiden.

De lidstaten kunnen ook om een afwijking verzoeken indien zij hun streefcijfer voor het vullen van gasopslagplaatsen hebben overschreden, indien zij sterk afhankelijk zijn van gas als grondstof voor kritieke industrieën of indien hun gasverbruik in het afgelopen jaar met ten minste 8% is gestegen ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar.

De lidstaten zijn overeengekomen de rol van de Raad bij het in werking stellen van een "EU-alarm" te versterken. Het alarm zou in werking worden gesteld door een uitvoeringsbesluit van de Raad, op voorstel van de Commissie. De Commissie dient een voorstel in om een "EU-alarm" in werking te stellen wanneer er een aanzienlijk risico bestaat van een ernstig gastekort of een uitzonderlijk hoge vraag naar gas, of wanneer vijf of meer lidstaten die op nationaal niveau een alarm hebben afgekondigd, de Commissie daarom verzoeken.

Achtergrond. De EU wordt geconfronteerd met een potentiële crisis op het gebied van de continuïteit van de voorziening, met een aanzienlijke vermindering van de gasleveringen uit Rusland en een ernstig risico van een volledige stopzetting, waarop de lidstaten zich onmiddellijk op gecoördineerde wijze en in een geest van solidariteit moeten voorbereiden. Hoewel niet alle lidstaten momenteel worden geconfronteerd met een aanzienlijk risico van voorzieningszekerheid, zullen ernstige verstoringen in bepaalde lidstaten zeker gevolgen hebben voor de economie van de EU in haar geheel.

De verordening vormt een aanvulling op bestaande EU-initiatieven en -wetgeving, die ervoor zorgen dat burgers kunnen profiteren van een zekere gasvoorziening en dat afnemers worden beschermd tegen ernstige verstoringen van de voorziening, met name Verordening (EU) 2017/1938 betreffende de veiligstelling van de aardgasvoorziening.

Deze verordening volgt op andere reeds lopende initiatieven om de veerkracht en de zekerheid van de gasvoorziening in de EU te verbeteren, waaronder een verordening inzake gasopslag, de oprichting van een EU-energieplatform voor gezamenlijke aankopen en maatregelen die zijn opgenomen in REPowerEU.

De lidstaten zijn overeengekomen dat zij bij de keuze van maatregelen ter beperking van de vraag voorrang moeten geven aan maatregelen die geen gevolgen hebben voor beschermde klanten zoals huishoudens en essentiële diensten voor het functioneren van de samenleving zoals kritieke entiteiten, gezondheidszorg en defensie. Mogelijke maatregelen zijn vermindering van het gasverbruik in de elektriciteitssector, maatregelen ter aanmoediging van brandstofswitching in de industrie, nationale bewustmakingscampagnes, gerichte verplichtingen om verwarming en koeling te verminderen en marktgebaseerde maatregelen zoals veilingen tussen bedrijven.

De lidstaten zullen hun nationale noodplannen met de door hen geplande maatregelen ter beperking van de vraag bijwerken, en regelmatig verslag uitbrengen aan de Commissie over de voortgang van hun plannen. De verordening is een uitzonderlijke en buitengewone maatregel, die voor een beperkte tijd is gepland. Hij zal daarom gedurende één jaar van toepassing zijn en de Commissie zal uiterlijk in mei 2023 een evaluatie uitvoeren om de verlenging ervan te overwegen in het licht van de algemene gasvoorzieningssituatie in de EU.

De tekst waarover vandaag overeenstemming is bereikt, zal formeel worden aangenomen via een schriftelijke procedure. De schriftelijke procedure zal in de komende dagen worden ingeleid en afgesloten, na technische herzieningen van de tekst.