Eigen bijdragen ouderen verlaagt het financieel risico verpleeghuiszorg

Door naast het pensioeninkomen en financieel vermogen ook de overwaarde uit het huis vanaf de eerste dag mee te nemen bij het bepalen van de eigen bijdrage voor verpleeghuiszorg kan de overheid het financieel risico van de eigen bijdragen beter spreiden. De kans dat een oudere een hele hoge eigen bijdrage moet betalen voor deze zorg neemt daardoor af. Dit kan zonder dat het de overheid extra geld kost. Dat staat in het zojuist gepubliceerde onderzoek ‘Betere risicospreiding van eigen bijdragen in de verpleeghuiszorg’ (pdf 19 pagina’s) van het Centraal Planbureau (CPB) en Netspar, waarbij de stapeling van eigen bijdragen als gevolg van een langdurig verblijf in het verpleeghuis is onderzocht.

(Bron CPB - 2020)

Grote variatie in verblijfsduur en eigen bijdrage in verpleeghuis. Het risico van eigen bijdragen gedurende het leven onevenwichtig verdeeld

Onder de huidige systematiek voor de verpleeghuiszorg is het risico van de eigen bijdragen voor ouderen hoog. Een klein deel van hen heeft jaren verpleeghuiszorg nodig, waarbij de eigen bijdragen zich opstapelen. Dit leidt met name voor de middeninkomens tot een groot financieel risico, omdat zij relatief de hoogste eigen bijdragen betalen. Als de overwaarde van het eigen huis vanaf de eerste dag wordt meegenomen bij de bepaling van de eigen bijdrage, wordt de druk op inkomen en eigen vermogen verlaagd. Per saldo verlaagt dit het risico. Ouderen met eigen huis betalen bij kort verblijf meer, maar bij lang verblijf minder. De andere ouderen betalen altijd een lagere bijdrage.

Het financieel risico van eigen bijdragen in de verpleeghuiszorg is aanzienlijk. Een deel van de ouderen heeft namelijk langdurig verpleeghuiszorg nodig, waardoor de eigen bijdragen zich jaar na jaar opstapelen. Hoewel drie kwart van de ouderen geen of maximaal een jaar verpleeghuiszorg nodig heeft, heeft een klein deel van de ouderen vele jaren verpleeghuiszorg nodig. Zo verblijft 10% van de ouderen langer dan vier jaar in het verpleeghuis, 5% langer dan zes jaar en 1% zelfs langer dan tien jaar.

De middeninkomens dragen daarbij de zwaarste lasten. Voor hen kan de eigen bijdrage oplopen tot zo’n 70% van het netto-inkomen. Hoge inkomens betalen in euro’s weliswaar meer (tot maximaal 29.000 euro per jaar), maar dat is een veel lager percentage van hun inkomen. Lage inkomens profiteren van een vrijstelling. Van de ouderen met een middeninkomen betaalt 10% gedurende hun leven in totaal bijna 33.000 euro of meer aan eigen bijdragen voor verpleeghuiszorg, 1% betaalt zelfs 80.000 euro of meer.