Europa is verantwoordelijk voor haar eigen veiligheid

De veiligheid van Europa staat steeds meer onder druk als gevolg van nieuwe dreigingen en ingrijpende geopolitieke verschuivingen. De COVID-19-crisis heeft die druk alleen maar verhoogd. Het is daarom noodzakelijk dat de Europese landen zelf meer verantwoordelijkheid nemen voor de Europese veiligheid. Dit moet hand in hand gaan met de versterking van de NAVO.

'Het Nederlandse beleid inzake Europese veiligheid was de afgelopen decennia gericht op het bereiken van effectieve veiligheidssamenwerking en het behalen van concrete resultaten op het vlak van militaire capaciteiten. Nederland heeft zich altijd terughoudend opgesteld ten opzichte van een meer politieke invulling van het Europese veiligheids- en defensiebeleid. ‘Strategische autonomie’ of ‘Europese Defensie Unie’ zijn termen die zelden of nooit door Nederlandse bewindslieden in de mond worden genomen. De toegenomen kwetsbaarheid van Europa, het vertrek van het Verenigd Koninkrijk (VK) uit de Europese Unie (EU) en de gewijzigde opstelling van de VS vragen van Nederland echter om de eigen rol en positie te herzien. Als Nederland invloed wil houden op de vormgeving van de Europese veiligheid, is het tijd voor nieuwe stappen.' -schrijven de onderzoekers in het rapport.

(Foto Arenda Oomen/BZ - 2018)

Stef Blok (VVD) minister van Buitenlandse Zaken

Minister Blok van Buitenlandse Zaken en minister Bijleveld van Defensie reageren hiermee op het onlangs verschenen rapport “Europese Veiligheid: tijd voor nieuwe stappen” van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) (pdf 36 pagina’s). Deze grotere verantwoordelijkheid betekent concreet dat EU zelf sterker operationeel moet kunnen optreden. Minister Bijleveld: 'Er zijn de afgelopen jaren al belangrijke stappen in deze richting gezet, maar de kloof tussen ambitie en realiteit blijft helaas groot. De EU-lidstaten moeten hun defensieplannen beter coördineren, handiger gebruikmaken van onderzoek en innovatie en bestaande tekorten wegwerken.'

Het kabinet stelt dat de EU schaalvoordelen, samenwerkingsverbanden, en taakspecialisatie beter moet gaan benutten. De EU moet ook beter dan vandaag in staat zijn missies te plannen en aan te sturen. Het kabinet wil hier stap voor stap aan bijdragen. Tegelijkertijd blijft het kabinet benadrukken dat ook de NAVO verder moet worden versterkt. De AIV stelt immers terecht dat beide organisaties nodig zijn om veiligheidsuitdagingen het hoofd te bieden. De Europese bondgenoten moeten daarom een eerlijke bijdrage leveren aan de NAVO.


(Foto Arenda Oomen/ Ministerie van Defensie - 2018)

drs. Ank Bijleveld-Schouten (CDA) minister van Defensie

'De veiligheid van Europa staat als gevolg van de nieuwe dreigingen, ingrijpende geopolitieke verschuivingen en veranderingen in de trans-Atlantische betrekkingen onder druk: Europa is kwetsbaar geworden. Het tijdperk van de hegemonie van de Verenigde Staten (VS), waarin dat land optrad als de hoeder van de naoorlogse orde in de wereld, is voorbij. Waar Washington vroeger in geval van internationale crises de leiding nam, is daarvan nu geen sprake meer. De huidige Amerikaanse president legt weinig belangstelling voor de Europese veiligheidsvraagstukken aan de dag. De kans op militaire agressie of politieke pressie met militaire middelen door Rusland, is toegenomen. Aan de zuid- en zuidoostflank wordt Europa geconfronteerd met instabiliteit. China manifesteert zich wereldwijd en dat heeft ook effect op Europa. Verder ziet Europa zich in toenemende mate geconfronteerd met hybride (niet-militaire) dreigingen en aanvallen.' -staat er in het rapport.

Minister Blok: 'De NAVO blijft het fundament voor onze veiligheid, ook in de toekomst. Dat neemt niet weg dat Europa ook zelf een grotere verantwoordelijkheid moet nemen voor de eigen veiligheid. Door meer in te zetten op defensiesamenwerking binnen de EU versterken we ook de NAVO. Het is niet of-of maar én-én.' Om het verhoogde Europese ambitieniveau waar te maken zijn grote investeringen nodig, waarschuwt het kabinet. Dat vraagt een langdurige politieke en budgettaire betrokkenheid. Het is daarom noodzakelijk dat de uitgaven van de Europese landen voor veiligheid en defensie aanzienlijk groeien. Kabinetsreactie op AIV-briefadvies Europese veiligheid - tijd voor nieuwe stappen