Expositie van edelsmid Anneke Schat in Amstelveen is geopend

In de avond van donderdag 31 januari 2019 parkeerden er flink wat auto's in het Oude Dorp van Amstelveen. Het was zo vol dat ondanks het parkeerverbod, er toch veel mensen hun auto op het Dorpsplein parkeerden. De reden van al deze toestroom was dat in het Museum Jan van der Togt de opening zou plaatsvinden van de tentoonstelling van edelsmid Anneke Schat. In de middag was de redactie van Amstelveenweb.com al in het museum geweest om zonder alle toeschouwers rustig foto’s te nemen en te spreken met Anneke. Dat was maar goed, want vanaf 19.30 uur liepen wel meer dan 100 mensen door de zalen om uiteindelijk de opening bij te wonen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Anna Jacoba Elisabeth (Anneke) Schat-Portegijs vertelt over haar werk tijdens de persbijeenkomst in het museum


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Halssieraden op paspoppen van Anneke Schat

Dit is alweer de vierde tentoonstelling van Anneke Schat in het museum Jan van der Togt. De tweede was in september 2007 met als titel: ‘ In oorsprong cirkel’- edelsmeedkunst en werken op papier - wat eigenlijk een knipoog was naar de Chinese Pi-schijf, het zonnesymbool. Ook in 2013 werd er in het Jan van der Togt een tentoonstelling gehouden en daarbij was de wind voor Anneke een onuitputtelijke inspiratiebron. En daarom kreeg die tentoonstelling de titel mee: ‘ Metaforen van de Wind’. Bij deze tentoonstelling zijn haar werken geïnspireerd door films uit haar jeugd.


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

18-karaats geelgouden ring met gecultiveerde parels van Anneke Schat


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Geelgouden broche van Anneke Schat


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Gouden spelden, hangfilmers, ringen in alle maten en formaten van Anneke Schat in een vitrinekast

Directeur van het museum, Marieke Uildriks nam rond 20.15 uur het woord en heette iedereen welkom. Zij zei zeer vereerd te zijn met deze mooie tentoonstelling en bedankte onder meer oud-directeur Jan Verschoor voor zijn hulp en ondersteuning bij de inrichting en ook Sem van Riel en Tomas Hillebrand voor hun inzet. 'We ziin een klein team, maar heel hecht. Ook Joep Bakhuis bedankt voor je hulp.' Marieke vertelde over haar kennismaking met Anneke Schat en liet zien dat zij, net als heel veel vrouwelijke, maar ook mannelijke bezoekers, sieraden droeg die door Anneke waren gemaakt.  Na een uitgebreide introductie gaf zij Anneke het woord:


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Marieke Uildrieks directeur van het Museum Jan van der Togt verwelkomt alle Anneke fans hartelijk
tijdens de opening van de expositie van edelsmid Anneke Schat


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Veel mensen kwamen naar het opening van de tentoonstelling van Anneke Schat


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Anneke en haar echtgenoot Rudolph Schat op de eerste rij luisteren naar de toespraak van de museumdirecteur

'Hartelijk Welkom! Ik vind het een grote eer dat weer zoveel van jullie zijn gekomen. Het is geweldig!! Mooier kan ik het mij niet wensen! Het is precies 25 jaar geleden dat ik in het Jan van der Togt m’n eerste tentoonstelling mocht houden. Jan Verschoor heeft al m’n exposities hier op een geweldige manier ingericht. Enkele dagen voor de opening van m’n eerste tentoonstelling werden bij het museum terraria met vogelspinnen uit Artis afgeleverd als voorbereiding op de opening van de tentoonstelling. Beste Jan Verschoor, bij deze nógmaals mijn excuses! Ik had geen idée dat je een hekel hebt aan dit kruipend gebroed en enkele nachten geen oog hebt dichtgedaan want stel dat die terraria - enfin - het is allemaal netjes verlopen! Geen onrust dit keer, alle griezelige dingen staan nu op celluloid!'

‘Graag willen Rudolph en ik bij deze bedanken naast de medewerkers van het museum, Robert Kuijpers die een geweldige steun was tijdens het inrichten van de tentoonstelling. Jan Willem de Jong uit Driehuis die al jarenlang de fotografie van mijn werk verzorgt. Ook Johan Riemersma die onverstoorbaar achter de computer bleef zitten terwijl wij van links en rechts urenlang aanwijzingen en veranderingen voor het boek aangaven. Dan Marjoleine Holsbeek die op korte termijn de Engelse tekst heeft verzorgd. En natuurlijk Joyce Koster onze redactrice en goede vriendin die weer de ondankbare taak had om van mijn ineenlopende zinnen, lopende tekst te maken, waar ik dan weer moeite mee had!  Dank voor jullie geduld en inzet.’ 


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Een filmposter uit 1952: Le Petit Monde de don Camillo, een Italiaans-Franse film met in de hoofdrol Fernandel.
Fernandel was een Franse acteur en zanger en Gino Cervi een Italiaans acteur

‘Ik startte met een lange lijst aan ‘Inspirerende Filmmomenten’, waarvan bepaalde beelden mij nooit meer hebben loslaten. De selectie van 17 speelfilms bleek een enorme uitdaging, doordat ik van het ene onderwerp naar het andere moest overspringen. Terwijl mijn manier van werken is dat ik na een intense schets-periode wat voorzichtige stappen in metaal ga zetten in de hoop dat een vorm zich laat vangen tot een kleine sculptuur. In m’n boek van deze tentoonstelling beschrijf kort waarom ik een bepaalde film heb uitgekozen. De dialoog met m’n favoriete filmmomenten is als een passie die in vorm wordt gevat. Dan start de uitdaging om deze vaak legendarische films op een andere manier tot leven te brengen. De filmshots slaan op hol en ik ben vrij om met m’n ideeën op de loop te gaan. Als ik in een eerste spontane schets m’n inspiratie en gevoel opteken voor een sieraad, vang ik m’n idee in een tastbare vorm. Op m’n tekentafel krioelt het dan ook van kleine schetsblaadjes.’


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Anneke Schat vertelt tijdens haar toespraak over haar werk en de invloeden van de vele films die zij ooit
in de bioscoop bij haar vader zag

‘Vandaag gaat u mee in gedachten naar m’n atelier. Zo’n inspiratie volle dag waarin ik in m’n element ben en de opbouw van een object mij niet snel genoeg kan gaan, omdat ik nieuwsgierig ben hoe het geheel eruit gaat zien. Tijdens het zagen, vijlen en schuren denk ik na over de schets uit m’n werkdagboek, waar de zwaartepunten komen, openingen in het object, de verhoudingen en de juiste ophangpunten. Het is als het ware de meditatie voor de geest zoals bij het schilderen het wrijven van de inkt. Als ik de propaanvlam aansteek voel mij als een samoerai, snel en feilloos. Geen gedoe, die snelheid breng ik over van het ontwerp naar het sieraad. Het metaal wordt met de vlam verhit tot ca. 900 graden wat tijdens het solderen snelheid van handelen vereist. Ik werk dan efficiënt en snel.’

‘ Het zijn korte lijnen, waarmee hete lucht en metaal samengaan. Met het werken op de ronddraaiende schijf heb ik het voordeel volledig rechts- en linkshandig te zijn waardoor ik de vlam tijdens het soldeerproces zonder concentratieverlies van de linker- naar de rechterhand kan overpakken. Tientallen, soms honderden soldeerstukjes – de pioentjes - liggen voor geknipt klaar. Soms tref ik een eigenwijs pioentje zo’n roodgloeiend minibolletje wat maar niet op z’n plaats blijft liggen en alle kanten uitrolt. Dan is het zaak om met het soldeerpistool snel te sturen. En als ik dan toch te veel lucht aanblaas hoort God mij brommen!!! Met de één millimeter zaagjes ga ik feilloos door het goud en zilver voor de schakels van de halskettingen voor La Strada. En als er een breekt merk ik pas hoeveel kracht ik zet, want niet zelden staat een gebroken zaagje rechtop in m’n vinger. Maar ook dat wordt weer snel verholpen want op maat geknipte pleisters liggen paraat op m’n werkbank. Veel van m’n gereedschap gaat al vanaf het begin van m’n carrière mee en zijn een verlengde van m’n handen geworden. En owee als m’n hamertje met de ‘precieze’ steelvering uit zicht is geraakt!!’


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

De poster van de film: Ladri di Biciclette (Fietsendieven) uit 1948. Het is een verhaal in het naoorlogse Italië, waar een arbeidersfiets werd gestolen. Vader en zijn zoon gaan op zoek naar de fiets

‘Het ontstaan van deze tentoonstellingscollectie komt voort uit m’n vroege jeugd. Ik maakte toen al kennis met bewegend beeld. Mijn vader en ooms waren filmoperateurs en het medium speelfilm was HET gesprek inde familie. De film Nuovo Cinema Paradiso uit 1988 wierp mij terug in de tijd. Een jongen die regelmatig de bioscoop binnenglipt raakt bevriend met de operateur. Hij kijkt gefascineerd naar alle films door het gietijzeren luikje van de filmcabine. In mijn geval was het niet anders, al had ik naast het filmluikje ook de luxe van het brandweerstoeltje. Zo af en toe moest mijn vader inspringen met het rondbrengen van speelfilms en filmposters. Dan toerden we in Amsterdam langs verschillende bioscopen. Ik was toen al gefascineerd door de compositie en kleuren van deze affiches. Het waren vrolijke fietstochtjes met ijsjes, drop en haring.’

‘ In de filmcabine was er altijd één prioriteit het belangrijkst. Het gestaag doorlopen van de cellulosefilm door de projector. Toch gebeurde het een keer dat ik met mijn vader in de filmcabine van de Rialto-bioscoop in Amsterdam was en de film vastliep. Snel werd de film door mijn vader doorgetrokken en verscheen in korte tijd een geweldige berg brandbaar cellulose op de vloer. Ik wilde altijd helpen maar m’n vader stuurde me resoluut weg. 'Eus, wegwezen nú' en dat betekende onverbiddelijk gehoorzamen. Dit waren gevaarlijke momenten. Nog zie ik voor mij hoe na afloop van de voorstelling een geweldige berg film de cabine vulde. Dan moest de film weer snel op de rol worden teruggespoeld, klaar voor de volgende voorstelling. Met het ontwarren van de filmhoop mocht ik wel meehelpen. Dit moment, wat óók in de film Cinema Paradiso voorkomt, was voor mij een directe inspiratie. Het zilveren halssieraad en de klein plastieken heb ik hierop vormgegeven.’

‘Zo nu en dan moet m’n edelsmeedkunst wijken voor ‘shodō’ de weg van het penseel! Die vreemde passie voor diepzwarte inkt en buitenissige penselen! Al tientallen jaren beoefen ik de Oosterse kalligrafie. Ik gebruik het op mijn eigen vrije manier wat zeer bevrijdend werkt. Door dynamische penseelbewegingen; soms sterk ingehouden, soms exploderend komt de vorm naar buiten. Still Walking en The Red Turtle gaven mij de juiste inspiratie om dit te schilderen. Vanaf het penseel vliegen de inktspatten dan in het rond. Concentratie van het moment is de sleutel tot de kracht van shodō.’


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Sieraad met miniatuur fietsen van Anneke Schat

‘Tja, als ik hier enthousiast over al mijn passies mag praten dan zijn we hier morgenochtend nog met z’n allen. Met mijn manier van edelsmeden en schilderen ga ik hopelijk nog tich jaren door, samen met Rudolph zonder wie dit alles natuurlijk niet mogelijk is. Vanavond hoop ik dat u allemaal kunt genieten in het gastvrije Museum Jan van der Togt en verklaren we samen deze tentoonstelling voor geopend!’

Hierna kreeg Anneke samen met Rudolph bloemen overhandigd en kon iedereen naar de achterzaal in het aangebouwde deel van het museum. In de verschillende zalen hingen prachtige originele filmposters en stonden in diverse vitrines heel veel sieraden, elk gesorteerd op de film, waar ze bij hoorden. Ook waren er paspoppen met prachtige colliers omgehangen. Zoals gebruikelijk werden er heerlijke hapjes gepresenteerd en met een glaasje erbij was het met een stralende Anneke Schat erbij, een genoeglijke avond.


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Anneke en Rudolph Schat luisteren weer naar Marieke Uildriks, museumdirecteur,
die hen beiden bedankt en nog bloemen wil aanbieden


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Anneke Schat is erg blij met de grote bos bloemen

Anneke Schat (1942) is al ruim 50 jaar actief als edelsmid beeldend kunstenaar. Vanaf het prille begin heeft zij door experimentele vormgeving een eigen beeldtaal ontwikkeld, waardoor haar werk uit de verschillende periodes duidelijk herkenbaar is. Zij geniet ruime bekendheid, mede door het decennialang ontwerpen en uitvoeren van de Gouden Televizier-ring, de belangrijkste televisieprijs van Nederland. Schat is voortdurend op zoek naar vernieuwing in haar ontwerpen. Daarbij verliest ze nooit het ergonomische en ruimtelijke aspect van de edelsmeedkunst uit het oog. Tijdens de tentoonstelling is Anneke Schat iedere zondag in het museum aanwezig om over haar werk te vertellen. Bij de tentoonstelling verschijnt het boek ‘Inspirerende Filmmomenten – Edelsmeedkunst en Schilderingen’. Het nieuwste werk is geïnspireerd op speelfilms, zoals ze zelf vertelde in haar speech. De tentoonstelling toont naast sieraden ook werk op papier. De tentoonstelling is te zien vanaf 1 februari tot en met 3 maart 2019.


Beluister en bekijk de uitleg van Anneke Schat over een thema in de middag en
de speeches tijdens de openingsceremonie in de avond

Adres: Museum Jan van der Togt, Dorpsstraat 50, 1182 JE Amstelveen. Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00 - 17.00 uur. Toegangsprijzen: volwassenen € 11,50, 13 t/m 18 jaar € 6, kinderen tot 12 jaar, Museumkaart, ICOM en Rembrandtkaart gratis.