GS van Noord-Holland zijn sceptisch over herindeling Noordvleugel

In plaats van het creëren van een provincie nieuwe stijl met duidelijke taken en bevoegdheden en een efficiënter en beter bestuur en dienstverlening aan de inwoners, worden alleen maar de bestaande provinciegrenzen uitgegumd en gebeurt er niets aan vermindering van de bestuurlijke drukte.

Dit zeggen Gedeputeerde Staten van Noord-Holland (GS) in hun concept-zienswijze op het herindelingsvoorstel Noordvleugelprovincie van het Kabinet. GS steunen het huidige herindelingsvoorstel niet. De concept-zienswijze wordt voorgelegd aan Provinciale staten, die de definitieve zienswijze aan de minister op 14 oktober zullen vaststellen.

GS hebben in december 2012 gezegd, dat zij niet afwijzend staan tegenover een fusie van de provincies Flevoland, Utrecht en Noord-Holland. Zij hebben een aantal uitgangspunten benoemd, waaraan een herindelingsvoorstel moet voldoen. Immers een bestuur is geen doel op zich, maar een middel om vraagstukken democratisch te beantwoorden. De belangen van en de dienstverlening aan de inwoners moeten centraal staan.

Herindelingsvoorstel voldoet niet

GS concluderen, dat het voorliggende wetsvoorstel nog geen basis vormt om op de voorgestelde weg in te slaan. Zij vinden, dat het Kabinet zijn huiswerk moet overdoen. GS zijn van mening, dat een consistente visie nodig is op de positie en de rol van de provincie nieuwe stijl binnen ons openbaar bestuur.

Het Rijk zou een consistent geheel van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden aan die provincie moeten decentraliseren. Het Kabinet is aan zet om hier integraal en consistent invulling aan te geven. Dan pas kan een provincie nieuwe stijl met meer slagkracht voor de dag komen en kunnen de doelstellingen van het Kabinet zelf ook word gerealiseerd. GS bieden het Kabinet aan om daarbij samen op te trekken en doen het voorstel om op een andere manier tot een nieuwe inrichting te komen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2011)

Het paviljoen Welgelegen aan de Haarlemmerhout in Haarlem de locatie, waar de Gedeputeerde Staten van Noord-Holland ook zetelt

Visie op binnenlands bestuur ontbreekt

GS constateren, dat de minister zich nu slechts richt op het vormen van een Noordvleugelprovincie. Een visie op het bestuur in Nederland, waarin een dergelijke provincie is ingebed, ontbreekt en de minister heeft het Kabinetsvoornemen om te komen tot vijf landsdelen losgelaten.

De minister maakt niet duidelijk, waarom voor een slagvaardiger bestuur in de noordvleugel van de Randstad een fusie van de drie provincies noodzakelijk is. GS menen, dat meer slagvaardigheid ook kan zonder fusie. Zo hebben de drie provincies, de stadsregio’s Amsterdam en Utrecht en de gemeenten Almere, Amsterdam en Utrecht samen de Economische Actieagenda Noordvleugel opgesteld.

Bovendien stellen GS de vraag, of in democratisch opzicht een provinciale fusie zal leiden tot ‘beter functioneren’. Een provinciaal bestuur is uiteindelijk pas werkelijk krachtig als het voldoende wordt gedragen door de bevolking.

Businesscase levert geen argumenten voor fusie

De minister heeft op verzoek van de provincies een business case laten opstellen om te laten zien, of de provincie goedkoper en beter bestuur oplevert. GS menen, dat de business case geen argument levert voor de fusie. Zij worden hierbij ondersteund door een second opinion, die in opdracht van de provincie is uitgevoerd, op de business case. Niet duidelijk is, waarop stellingen en aannames in de business case zijn gebaseerd, zoals de berekening van de kosten voor GS en PS per inwoner. De minister gaat uit van een besparing tot minimaal € 70 miljoen per jaar. Maar in de business case is dit bedrag niet te lezen.

GS vinden, dat een provinciefusie niet mag leiden tot extra lasten van de burger. De provincie Noord-Holland heeft op dit moment de laagste opcenten van alle provincies. Als de nieuw te vormen provincies een belastingopbrengst wil hebben, die gelijk is aan de som van de afzonderlijke provincies, betekent dit een ophoging van het Noord-Hollandse tarief naar het niveau van Utrecht of Flevoland. Dat is onverteerbaar voor GS.

Taken en bevoegdheden nieuwe provincie onduidelijk

De minister heeft niet aangetoond, dat de Noordvleugelprovincie een aantoonbare bijdrage aan de economische groeikracht levert. De gedachte van de minister voor de fusie van de drie provincies is, dat de noordvleugel van de Randstad een samenhangend 'daily urban system' vormt. GS beamen, dat de noordelijke Randstad een van de motoren van de nationale economie is. Maar GS menen, dat de Noordvleugelprovincie de beoogde rol als gebiedsautoriteit pas waar kan maken, als het Rijk de decentralisatie van taken en bevoegdheden koppelt aan de fusie.

De kerntaken van de provincies zijn regionale economische ontwikkeling, bereikbaarheid, milieu, natuur en ruimtelijke ordening, toezicht waterschappen, cultuur erfgoed. GS vinden, dat taken, die het Rijk op deze terreinen verricht, moet decentraliseren naar de Noordvleugelprovincie.

Juist vanwege de complexiteit van de bereikbaarheid in het noordelijk deel van de Randstad is het niet meer dan logisch, dat de nieuwe provincie integraal verantwoordelijk is voor de bereikbaarheid.

GS vinden het onjuist, dat het Rijk deze provinciale kerntaak uitholt door een aparte vervoerregio op te willen richten voor de noordvleugel Randstad. GS vinden wel, dat de gemeente Amsterdam verantwoordelijk moet blijven voor het eigen vervoerbedrijf.

GS vinden het niet juist, dat de minister niet kijkt naar het grensbeloop van de nieuw te vormen provincie. Zij wijzen op de doorgaande infrastructuur en economische ontwikkeling tussen Noord- en Zuid-Holland en op de positie van het Groene Hart, dat volgens de Randstedelijke Rekenkamer gebaat is bij een zo eenduidig mogelijk, samenhangend beleid binnen het hele gebied.

Haastwerk

GS constateren, dat in de open overlegfase van de minister en bij de consultatie door GS van gemeenten, maatschappelijke organisaties en burgers kritiek is geuit op het krappe tijdpad. De minister had de nieuwe provincie eerst direct na de Statenverkiezingen in 2015 willen vormen, maar heeft de ingangsdatum later verschoven naar 1 januari 2016. Dat lijkt wat lucht te geven, maar creëert wel een nieuw probleem, omdat Statenleden en gedeputeerden dan worden verkozen voor een provincie die na slechts ruim een half jaar na de verkiezingen wordt opgeheven.

De concept-zienswijze wordt naar verwachting op 16 september 2013 besproken in de Statencommissie Water, Economie en Bestuur (WEB) en op 14 oktober definitief vastgesteld door Provinciale Staten.

De volledige concept-zienswijze en de Second opinion op de Business Case kunt u hier downloaden. Concept-zienswijze Provincie Noord-Holland (pdf - 373,07 kb) Lees ook: Dossier Toekomst van de provincie