Herdenking bij het monument van Antoon de Lange in 2024

Op woensdag 15 mei 2024 vond de jaarlijkse herdenking bij het oorlogsmonument van Antoon de Lange op de Nesserlaan in Amstelveen plaats. Leerlingen van basisschool De Zwaluw droegen gedichten over ‘Vrijheid’ voor. Daarna werden er bloemen gelegd.

(Foto Gemeente Amstelveen - 2024)

Tjapko Poppens burgemeester van Amstelveen met de leerlingen van basisschool De Zwaluw uit Nes aan de Amstel bij het oorlogsmonument van Antoon de Lange op de Nesserlaan in Amstelveen op 15 mei 2024
De gebeurtenissen op 7 mei 1945. Tegen de avond was er een bevrijdingsbijeenkomst voor het gemeentehuis in Ouderkerk. Dichtbij, in de openbare school, legerde de bs (Binnenlandse Strijdkrachten). Daar kwam een seintje binnen dat er vier SS'ers met geweren rondzwierven en fietsen vorderden. De commandant van de Ouderkerkse BS ging er met een aantal mannen op af. De SS'ers hadden zich verschanst op het erf van boer Timmer.

'Geweren neer!' riep de commandant. Eén van de SS'ers gaf zich over, de anderen schoten en trokken zich terug in de polder. Henk Copier was in zijn been getroffen, drie andere BS'ers zetten op de fiets langs de Amstel de achtervolging in. Eén van hen was Toon de Lange, de bakkersknecht uit Nes.

Het was zes uur. Bij boerderij Schrama aan de Ronde Hoep tegenover de Nesserlaan zaten twee dochters en een zoon in het land onder de koe. Er drong enig gerucht tot hen door. En daar zagen ze door de sloot een praam komen aanglijden. De drie SS'ers lagen op de bodem en trokken zich voort langs de kant. Aan de voet van de Amsteldijk sprongen ze uit de praam, vlogen over de dijk, maakten de roeiboot van Schrama los en roeiden als bezetenen de Amstel over. Vlak daarna bereikte Toon de Lange de steiger en riep om een boot. Eén van de dochters Schrama rende naar een tweede boot die wat verder lag. 'Toon was zenuwachtig, hij móest gewoon die Duitsers achterna. Zelf wilde hij roeien, hij deed het jachtig.'


(Foto Amstelveenweb.com - 2024)

Antoon de Lange
De twee andere BS'ers kwamen nog wat later aan; nog meer bootjes stoven over de rivier. De SS'ers grepen fietsen van voorbijgangers en stoven de Nesserlaan op. Ook de BS'ers schreeuwden om fietsen. Antoon de Lange was hen ver vooruit; hij kende de weg als geen ander elke dag had hij er met zijn bakkerskar fluitend en zingend overheen gereden. De SS'ers hadden waarschijnlijk het plan naar het verzamelpunt van de SS in Aalsmeer te gaan, maar konden niet genoeg snelheid maken op die fietsen met houten banden. Daarom verschansten ze zich achter het daggelderhuisje van Mien Driehuis, vlak bij de Bovenkerkerweg. Ook de drie BS-strijders gingen in stelling. Er ontstond een vuurgevecht, waarbij de SS'ers achter het huisje in het voordeel waren. Eén van hen mikte, schoot en trof Toon in het hoofd. Antoon de Lange was 24 jaar toen hij stierf op de Nesserlaan, op de dag van de algehele Duitse capitulatie in Reims en twee dagen nadat de vlaggen van de bevrijding waren uitgegaan. Na zijn dood ontstond er een gevaarlijke woede onder de BS'ers uit de streek; zij wilden wraak nemen op de SS'ers in het Aalsmeers verzamelpunt. Piet de Winter verbood dat, wat zijn groep betreft, uitermate beslist. Het zou een bloedbad geworden zijn. Eéén dode was al te veel. (Bron tekst: Tini Visser: Jaren van verduistering.)

Bij Koninklijk Besluit van 5 september 1944 werden de Binnenlandse Strijdkrachten opgericht, een bundeling van de drie belangrijkste gewapende verzetsorganisaties: OD Ordedienst), LKP (Landelijke Knokploegen) en RVV (Raad van Verzet). Prins Bernhard (in Londen) werd benoemd tot 'bevelhebber' van dit ondergrondse leger.

SS: De SS is de afkorting voor Schutzstaffel. De oorspronkelijke naam was: “SaalSchutz” en was een beschermingsdienst voor de Duitse Naziepartij de NSDAP. De SS werd vanaf 1926 een hulporganisatie van het SA (SturmAbteilung). Vanaf 1934 tot 8 mei 1945 is een paramilitaire organisatie geworden en met de Waffen SS samen met de Wehrmacht veel ellende veroorzaakt in de Tweede Wereldoorlog.

Op het monument staat:
“HEER UW SOLDAAT
DIE SNEUVELDE IN ’T GEVECHT,
SMEEKT U: HELP HOLLAND!
IK KOM WEL TERECHT!

OP DEN 7E MEI 1945 VIEL VOOR ZIJN VADERLAND
ANTOON DE LANGE
GEB. 9 NOV. 1920”