Herdenkingsbijeenkomst 2019 bij het Nationaal Monument MH17

Op woensdag 17 juli 2019 gaf minister-president Mark Rutte een toespraak tijdens een herdenkingsbijeenkomst bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen. Hierbij zijn toespraak:

'Dames en heren,

Ineens je dochter of je zoon verliezen. Je vader of je moeder, je kleinkind. Je broer of zus. Je beste vriend of vriendin. Het is een onwerkelijke gedachte. Tot het onwerkelijke werkelijkheid wordt. En de toekomst plotseling leeg en donker lijkt. Vandaag precies vijf jaar geleden werd het verlies voor ieder van u een levenslange realiteit. Ineens was er een leven voor en na MH17. En het kan niet anders of het is vandaag voor velen van u opnieuw 17 juli 2014. Bert Schierbeek schreef ooit een mooi klein gedicht, waarin hij in een paar woorden samenvat hoe verlies, ongeloof en berusting bij elkaar horen. De titel is ‘Ik denk’ en het gaat als volgt:

ik denk/
als het regent/
laat ze niet nat worden/
en als het stormt/
vat ze geen kou/
en ik denk ook/
dat dat denken
niet helpt/
want je wordt nooit meer
nat/ noch vat je een kou/
want het regent
noch waait/ ooit
meer voor jou

Hoe herkenbaar moet dan zijn. Soms nog steeds het onwerkelijke gevoel dat het niet waar kan zijn dat iemand van wie je zielsveel houdt, er niet meer is. En toch ook het besef: het is echt waar. Want de harde werkelijkheid staat op ons netvlies geëtst. De beelden van de aankomst van de lichamen in Eindhoven. Van die lange rouwstoet over de A2. Van de kapotgeschoten romp van het vliegtuig in Gilze Rijen. Tastbaar bewijs van een schandelijke daad die 298 onschuldige mensen uit het leven heeft weggerukt. De levens van uw geliefden, die nooit meer bij u terug komen. Maar u komt wel terug naar hen –  in gedachten elke dag en eens per jaar als groep op deze vredige plek, om samen te huilen, herinneringen op te halen en ervaringen uit te wisselen. Omdat met elkaar herdenken kracht geeft. Omdat het troost biedt.

Omdat we, door hun namen hardop te noemen, de herinnering aan die 298 unieke mensen levend houden. Dat is ongelooflijk belangrijk en waardevol. En we voelen ons vandaag verbonden met al die mensen buiten Nederland, die ook rouwen om hun geliefden. Want het verdriet om de slachtoffers van MH17 wordt vandaag over de hele wereld gevoeld.

To all the families from and representatives of the grieving nations let me say how much we appreciate you being here. Today we are united in our grief and in our determination to ensure justice for the victims. Gerechtigheid voor de doden – dat blijft ons gezamenlijke doel. Het gevoel schreeuwt dat dit snel moet gebeuren, terwijl het verstand zorgvuldigheid voorschrijft. Want de weg naar gerechtigheid loopt via vasthoudendheid en eensgezindheid. Via zelfbeheersing en gecontroleerde emotie. En via het vertrouwen dat flagrante leugens en doelbewuste fluistercampagnes het nooit mogen winnen van de onloochenbare feiten.

Ik wil vandaag mijn diepe respect en dankbaarheid uitspreken voor de moed en het geduld waarmee u deze weg afwandelt. Een maand geleden kon gelukkig een nieuwe en belangrijke stap vooruit worden gezet. Niet de laatste, maar stap voor stap komen we dichter bij de waarheid. En ik beloof u: op deze weg gaan we standvastig verder, met alles wat in ons is.

Dames en heren,

Doorgaan nadat het onwerkelijke werkelijkheid is geworden, is hard en moeilijk. Toch hebt u dat de laatste vijf jaar gedaan, ieder in uw eigen tempo en ieder op uw eigen manier. Vandaag, vijf jaar na dato, komen we samen bij dit monument, dat symbool staat voor 298 mensen die altijd bij ons zullen blijven. Want hun levens zijn geworteld in de liefde die u voor hen voelt. In herinneringen die blijven. Ik kan alleen maar vurig hopen dat die gedachte u helpt om door te blijven gaan en ik wens u kracht toe – vandaag, morgen en alle dagen daarna.

Dank u wel.'

Malaysia Airlines Flight 17 (MH17) was een geregelde passagiersvlucht van Amsterdam naar Kuala Lumpur die op 17 juli 2014 werd neergeschoten tijdens het vliegen over Oost-Oekraïne, waarbij alle 283 passagiers en 15 bemanningsleden aan boord werden gedood. Het contact met het vliegtuig, een Boeing 777-200ER, ging verloren toen het ongeveer 50 km van de Oekraïene-Russische grens was en de wrakstukken van het vliegtuig vielen in de buurt van Hrabove in de Oekraïense Oblast, Oekraïne, op 40 km van de grens. De schietpartij vond plaats in de oorlog in Donbass, tijdens de Slag om Shakhtarsk, in een gebied dat werd gecontroleerd door pro-Russische rebellen. De crash was het tweede vliegtuigverlies van Malaysia Airlines in 2014 na de verdwijning van vlucht 370 op 8 maart.

De verantwoordelijkheid voor het onderzoek werd gedelegeerd aan de Onderzoeksraad voor Veiligheid (Dutch Safety Board =DSB) en het gezamenlijk onderzoeksteam onder leiding van Nederlanders (Joint Investigation Team=JIT), die tot de conclusie kwamen dat het vliegtuig was neergehaald door een Buk grond-lucht raket die was gelanceerd vanuit het pro-Russische separatistisch gecontroleerde gebied in Oekraïne.

Volgens het GOT is de gebruikte Buk afkomstig van de 53e Luchtafweerbrigade van de Russische Federatie en op de dag van de crash vanuit Rusland getransporteerd, afgevuurd vanuit een veld in een door rebellen gecontroleerd gebied en de draagraket keerde terug naar Rusland nadat deze was gebruikt om MH17 neer te schieten. Op basis van de conclusies van het GOT stellen de regeringen van Nederland en Australië Rusland verantwoordelijk voor de inzet van de Buk-installatie en nemen zij maatregelen om Rusland formeel verantwoordelijk te houden.

De bevindingen van de DSB en het GOT bevestigden eerdere beweringen van Amerikaanse en Duitse inlichtingenbronnen over het rakettype en de lanceerplaats. In 2014 had de Amerikaanse inlichtingendienst ook gezegd dat Rusland de Buk-raket had geleverd aan pro-Russische opstandelingen en dat de opstandelingen de MH17, na een raketaanval als militair vliegtuig, waarschijnlijk per abuis hadden neergeschoten.

De Amstelveense samenleving is diep getroffen door de ramp met vlucht MH17. Voor zover bekend, maakten zes Amstelveners deel uit van de fatale vlucht van Malaysia Airlines die op gruwelijke wijze eindigde in Oekraïne en waarbij in totaal 298 mensen de dood vonden. Burgemeester Mirjam van 't Veld noemde de ramp 'nauwelijks te bevatten' en heeft met veel nabestaanden van de Amstelveense slachtoffers gesproken. Bij de ramp kwam het Amstelveense stel Frank en Helen van der Weide-Borgsteede om het leven, evenals het Amstelveense gezin Gunawan. 'Het verlies van onze zes inwoners vervult mij met groot verdriet. Ik onderhoud nauw contact met de nabestaanden van de slachtoffers', - zo stelde de betrokken en aangeslagen burgemeester. 'Onze prioriteit gaat uit naar de nabestaanden van de slachtoffers. We zijn in gedachten bij hen en leven diep met hen mee.'

Het omkomen van het hechte gezin Gunawan leidde tot een emotionele schokgolf in Amstelveen. Sherryl (14) en Darryl (19) waren net als hun ouders geliefd. Het nieuws, dat het gezin in het ramptoestel zat, verspreidde zich donderdagavond razendsnel. Uit berichten op Facebook en Twitter bleek al snel, dat het om een talentvol, bruisend gezin ging, dat geworteld was in de lokale samenleving. Vader Hadiono 'Budy' Gunawan werkte bij Malaysia Airlines en had recent op Facebook nog een oproep gedaan om te bidden voor het eerder verdwenen en nooit teruggevonden vliegtuig met vluchtnummer MH370. Moeder Irene werkte in het kassateam van Albert Heijn in Middenhoven, waar de klap ongenadig hard aankwam. Klanten tekenden afgelopen dagen massaal het condoleanceregister bij de supermarkt. Lees verder: Herdenking slachtoffers van vlucht MH17 2014 in Amstelveen