Het Epstein-Barr virus veroorzaakt veel auto-immune ziekten

Een groeiende hoeveelheid onderzoeken suggereren dat het virale DNA of de proteïnen die in het lichaam worden geïntroduceerd nog lang kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van ernstige ziekten, nadat de oorspronkelijke virale besmetting voorbij is. Nu blijkt uit een baanbrekend onderzoek van een team van het Cincinnati Kinderziekenhuis dat blootstelling aan het Epstein-Barr virus (EBV), dat vooral bekend staat voor het veroorzaken van mononucleosis (ziekte van Pfeiffer), het risico op het ontwikkelen van nog zeven andere ziekten lijkt te vergroten bij individuen die predisponerende gen-varianten hebben geërfd. Die auto-immune ziekten zijn lupus, multiple sclerose, reumatoïde artritis, jeugd idiopathische artritis, ontstekingsdarmziekte, coeliakieziekte, en type 1 diabetes.

Het artikel, gepubliceerd in Nature Genetics, belicht hoe ziekten van complexe oorsprong kunnen ontstaan en geeft moleculaire doelen voor toekomstige behandelingen. Het Epstein-Barr virus is zo overheersend dat naar schatting 90 % van individuen tegen de tijd dat zij 20 jaar oud zijn, besmet zullen zijn. Van de zeven ziekten is bekend dat ze ontstaan nadat B-cellen ten onrechte het eigen weefsel van het lichaam als gevaarlijk markeren, terwijl er toch een combinatie van omgevings- en genetische factoren in het spel lijkt te zijn. Om de typen tussen het Epstein-Barr virus, B-cellen, genetica en de ontwikkeling van auto-immuunziekte te verbinden, analyseerde een team onder leiding van Dr. John Harley een grote database van DNA-sequenties uit EBV-geïnfecteerde en EBV-negatieve B-cellen met behulp van een algoritme dat regio’s identificeert, waar eiwitten die gentranscriptie kunnen beïnvloeden aan de streng gebonden zijn.

Het Epstein-Barr virus is een opvallend veelvoorkomend virus. In de V.S. en andere ontwikkelde naties, wordt meer dan 90 percent van de bevolking besmet in de leeftijd van 20. In minder ontwikkelde landen raakt 90 procent van de mensen besmet op de leeftijd van 2 jaar. Zodra besmet, blijft het virus levenslang in de mens. Mononucleosis, die weken van extreme vermoeidheid veroorzaakt, is de meest voorkomende ziekte die wordt veroorzaakt door EBV. De ziekte van Pfeiffer werd jaren geleden bijgenaamd 'kissing-disease' omdat het virus zich voornamelijk verspreidt via contact met speeksel.

Door de jaren heen, hebben de wetenschappers EBV met een paar andere zeldzame virussen, met inbegrip van bepaalde kanker van het lymfatische systeem, verbonden. Harley, die een groot deel van zijn carrière heeft gewijd aan het studeren van lupus, vond jaren geleden mogelijke verbanden tussen lupus en EBV. Dat werk omvat het voorstellen van mechanismen die het immune systeem in antwoord op het virus gebruikt dat tot wolfszweer leidt, en aantonen dat de kinderen met wolfszweer bijna altijd met EBV worden besmet. De studie van vandaag voegt gewicht aan die lupusbevindingen en zes meer bekende ziekten aan de lijst, toe.

Het Epstein - Barr virus, ook menselijk herpesvirus 4 (HHV - 4) genoemd, is één van acht bekende menselijke herpesvirustypes in de herpesfamilie en is één van de gemeenschappelijke virussen in mensen. Het Epstein-Barr virus werd vernoemd naar Michael Anthony Epstein (geboren 18 mei 1921), nu hoogleraar emeritus aan de Universiteit van Bristol en Yvonne Barr (1932-2016), in 1966 afgestudeerde doctor aan de Universiteit van Londen. Samen ontdekten zij het bestaan van het virus en publiceerden over het bestaan ervan.