Het totale energieverbruik in Nederland is gedaald

In 2022 is het totale energieverbruik in Nederland, omgerekend per inwoner, verder gedaald naar 154 gigajoule. Daarmee is het verbruik ongeveer terug op het niveau van 1970, maar nog altijd 11 keer hoger dan in 1800. Nederland was in 2022 voor 77 % afhankelijk van energie uit het buitenland.

Dat is sinds het openen van de Staatsmijnen in Limburg in 1906 niet meer zo hoog geweest. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van nieuwe cijfers, gepubliceerd in het artikel ‘Ruim 200 jaar energieverbruik in Nederland’ in de reeks Statistische Trends.

Energie kan uitgedrukt worden in joules (J). In Nederland drukken we elektriciteit uit in kilowattuur en de energie die uit aardgas komt in gigajoule (GJ). Kilojoule wordt vaak gebruikt om bij eten aan te geven hoeveel energie je uit het eten haalt. Eén gigajoule is 1.000.000.000 (een miljard) joule of 1.000.000 kilojoule. Gigajoule wordt vaak gebruikt als het gaat over het energieverbruik van aardgas. 1 gigajoule is de energie die gewonnen kan worden uit ongeveer 30 m³ aardgas of 278 kWh. De joule (uitgesproken als /ˈdʒuːl/, JOOL of /ˈdʒaʊl/ JOWL; symbool: J) is de eenheid van energie in het Internationale Stelsel van Eenheden (SI). Het is vernoemd naar de Engelse natuurkundige James Prescott Joule (1818-1889).

(Bron CBS - 2023)

Energieverbruik naar energiedrager turf, steenkool, aardolie, aardgas en niet-fossiel
Het energieverbruik per inwoner was het hoogst tussen 1995 en 2010, en daalt sinds 2013. Deze daling hangt samen met het energiezuiniger worden van woningen en auto’s. Ook de mildere winters spelen een rol. In 2022, het jaar van de Russische inval in Oekraïne, viel het verbruik per inwoner (154 GJ per inwoner) zelfs terug tot het niveau van 1970, vooral vanwege dalend aardgasverbruik. Het huidige verbruik per inwoner is nog wel 11 keer hoger dan in 1800, toen was dit ongeveer 14 GJ.

Groei energieverbruik door fossiele brandstoffen. Tussen 1960 en 1973 steeg het energieverbruik in alle sectoren van de economie explosief door het gebruik van de fossiele brandstoffen aardolie en aardgas. In 1960 was het totale verbruik in Nederland ruim 900 petajoule (PJ), in 1973 was dit opgelopen tot 2600 PJ. Na 1973 stokte de groei van het energieverbruik vanwege de eerste oliecrisis. Deze leidde tot een economische recessie en er kwam aandacht voor energiebesparing, zoals het isoleren van woningen, de autoloze zondagen en maatregelen in de industrie. Na tientallen jaren van gestage groei bereikte het energieverbruik in 2010 een historisch hoogtepunt van 3470 PJ. Vanaf 2013 daalde het energieverbruik, ondanks de bevolkingsgroei. Tot 2018 was meer dan 90 procent van de verbruikte energie in Nederland afkomstig van fossiele brandstoffen. In 2022 was dit 83 procent.

Afhankelijkheid van buitenland toegenomen. Doordat er minder aardgas werd gewonnen in Groningen is er vanaf 2015 meer aardgas ingevoerd uit het buitenland. Hierdoor liep de afhankelijkheid van energie uit het buitenland op tot 77 procent in 2022. Nederland was al sterk afhankelijk van de invoer van steenkool en aardolie, en ook biomassa komt voor een deel uit het buitenland. Dankzij het eigen aardgas was Nederland lang relatief onafhankelijk van het buitenland. Sinds de opening van de Staatsmijnen in Limburg in 1906 is de afhankelijkheid van het buitenland niet meer zo hoog geweest als in 2022.