In 2040 veroorzaakt dementie de meeste ziektelast

Als historische trends zich onveranderd door zetten, veroorzaakt dementie in 2040 de meeste ziektelast en is het de belangrijkste doodsoorzaak. Het aantal mensen dat overlijdt als gevolg van dementie zal dan toenemen van 14.000 in 2015 tot bijna 40.000 in 2040 - meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dit is één van de belangrijkste bevindingen van het Trendscenario van de VTV-2018. Het Trendscenario laat zien hoe onze volksgezondheid er in 2040 uit zou kunnen zien als er vanaf nu niets meer zou veranderen. Zo kunnen maatschappelijke opgaven voor de toekomst geïdentificeerd worden.

Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in het Trendscenario? Als we het verleden doortrekken, dan vergrijst Nederland en neemt de levensverwachting verder toe naar bijna 86 jaar. Hierdoor stijgt dan het vóórkomen van ouderdomsziekten, zoals dementie, veroorzaakt dementie in 2040 de meeste ziektelast en is het de belangrijkste doodsoorzaak. De toename aan sterfte door dementie komt niet alleen door de vergrijzing, maar ook omdat de sterfte aan hart- en vaatziekten en kanker in dit scenario afneemt. Andere ouderdomsziekten die sterk zullen toenemen zijn aandoeningen van het bewegingsapparaat, diabetes (suikerziekte) en gezichts- en gehoorstoornissen. Het aantal mensen met artrose neemt bijvoorbeeld toe van 1,2 miljoen in 2015 tot 2,3 miljoen in 2040.

Het aantal mensen met minimaal één chronische aandoening neemt toe van 8,5 miljoen in 2015 tot 9,8 miljoen in 2040. Toch voelen we ons in 2040 even gezond als nu, en we ervaren ook niet meer beperkingen in onze activiteiten. Het percentage ouderen dat zich gezond voelt neemt zelfs iets toe. Dit geldt ook voor het percentage, dat zich niet beperkt voelt. In 2015 rookte 25% van de volwassenen; in 2040 is dat 14%. Deze daling is niet in alle sociaaleconomische groepen even sterk; in 2040 roken nog bijna drie keer zoveel laagopgeleiden als hoogopgeleiden. Het aandeel volwassenen met overgewicht neemt toe van 49% tot 62%. Overgewicht neemt toe in alle sociaaleconomische groepen, maar ernstig overgewicht stijgt harder bij mensen met een lage sociaaleconomische status. 

In het Trendscenario groeien de zorguitgaven in de toekomst met gemiddeld 2,9 % per jaar. Hierdoor verdubbelen de zorguitgaven tot 174 miljard in 2040. Deze toename komt voor een-derde door bevolkingsgroei en vergrijzing en voor twee-derde door technologie en stijging van de welvaart. De uitgaven aan kanker stijgen het hardst. Deze groei is bijna helemaal toe te schrijven aan technologische ontwikkelingen, zoals nieuwe medicatie.

De VTV-2018. De Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) is een vierjaarlijks uitgave van het RIVM in opdracht van het ministerie van VWS. De VTV-2018 is een strategische verkenning en het Trendscenario is het eerste product van deze VTV. Later dit jaar volgen nog verdiepende thematische verkenningen over technologie, bredere determinanten van gezondheid en de zorgvraag van de toekomst. In juni 2018 verschijnt de eindrapportage. Hierin zal worden gekeken naar hoe met de maatschappelijke opgaven uit het Trendscenario om kan worden gegaan.