Interesse voor BCG vaccinatie tegen coronavirus is gestegen

De afgelopen dagen is de vraag naar het zogeheten BCG Bacille Calmette Guérin -vaccin tegen tuberculose in Nederland flink gestegen, doordat er in de media was veel aandacht was voor het vaccin. Het vaccin tegen tuberculose zou het afweersysteem een boost geven en zo ook beschermen tegen COVID-19. Een aantal ziekenhuizen gaat onderzoeken of het vaccin daadwerkelijk dit effect heeft.  Op dit moment is dat nog niet zeker. Toch willen nu ook andere ziekenhuizen hun medewerkers alvast laten inenten met het BCG-vaccin, wat zorgt voor een sterke toename in de vraag.

Wereldwijd is er sprake van een schaarste aan dit vaccin, dat in Nederland gebruikt wordt om zuigelingen die een verhoogd risico lopen op een tuberculose-infectie te vaccineren. Om de vaccinatie van deze groep zuigelingen te kunnen blijven garanderen, is door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  besloten dit vaccin voorlopig niet aan groothandels en ziekenhuizen te leveren. Op die manier kan het vaccin door het RIVM gecontroleerd worden uitgeleverd en blijft het beschikbaar voor de tuberculosebestrijding.

Vanaf 20 maart 2020, levert de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s (DVP Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma's ) van het RIVM daarom alleen nog rechtstreeks aan de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst ’en. Met de ziekenhuizen die de genoemde onderzoeken uitvoeren is contact gezocht om ervoor te zorgen dat de onderzoeken wel doorgang kunnen vinden. Vanwege de grote vraag van overige ziekenhuizen gaan we in overleg met het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport   nog op zoek naar een oplossing.

(Bron Wikipedia - 2020)

Microscopisch beeld van de bacil Calmette-Guérin (BCG, Japan stam). Ziehl Neelsen kleuring. Vergroting: 1,000

Het Radboudumc en het UMC Utrecht zijn in maart 2020 een onderzoek gestart naar de mogelijke werkzaamheid van het vaccin tegen tuberculose (BCG-vaccin) om zorgmedewerkers beter te beschermen tegen het coronavirus. Het doel van het onderzoek is om hierover meer duidelijkheid te krijgen.

In Nederland wordt het BCG-vaccin uitsluitend aangeboden aan pasgeborenen en kinderen jonger dan 12 jaar van ouders die uit gebieden komen waar tuberculose nog veel voorkomt. Het is wetenschappelijk aangetoond, dat deze vaccinatie jonge kinderen beschermt tegen de ernstige vormen van tuberculose. Het is nog niet wetenschappelijk bewezen dat een BCG-vaccinatie de ernst van de corona virusinfectie vermindert. Daarom wordt het BCG-vaccin alleen binnen het kader van dit onderzoek aan zorgmedewerkers van ziekenhuizen aangeboden en is het daarbuiten niet beschikbaar.

De Bacille Calmette-Guérin (BCG) is een verzwakte virulente (verzwakte) bacterie die door de Fransen Albert Calmette (1863-1933) en Camille Guérin (1872-1961) aan het begin van de 20ste eeuw is ontwikkeld uit het wilde type van de mycobacterium Mycobacterium bovis door middel van continue kweek, die in 173 landen wordt gebruikt als een levend vaccin tegen tuberculose (TB). De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt aan dat landen met een hoge incidentie van tuberculose en een hoge last van lepra alle pasgeborenen bij de geboorte vaccineren. Het BCG-vaccin staat op de lijst van essentiële geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Landen met een lage prevalentie van tuberculose en lepra kunnen de vaccinatie beperken tot risicogroepen. Vaccinatie biedt ook enige bescherming tegen Mycobacterium ulcerans en niet-tuberculose mycobacteriën (NTM). Hoewel de BCG-vaccinatie kinderen tegen bepaalde vormen van de ziekte beschermt, zijn noch kinderen noch volwassenen beschermd tegen de meest voorkomende vorm van tuberculose, longtuberculose, en kunnen ze dus wereldwijd geen tuberculose bevatten.

De mate van bescherming tegen tuberculose-infectie varieert sterk en de bescherming duurt tot twintig jaar. Bij kinderen voorkomt het dat ongeveer 20% van de kinderen besmet raakt en bij degenen die wel besmet raken beschermt het de helft tegen het ontwikkelen van een ziekte. Het vaccin wordt gegeven door injectie in de huid. Het voordeel van extra doses wordt niet ondersteund door bewijs.

Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam. Vaak is er roodheid, zwelling en lichte pijn op de plaats van de injectie. Er kan ook een kleine zweer ontstaan met wat littekens na genezing. Bijwerkingen komen vaker voor en zijn mogelijk ernstiger bij mensen met een slechte immuunfunctie. Het is niet veilig voor gebruik tijdens de zwangerschap. Het vaccin is oorspronkelijk ontwikkeld uit Mycobacterium bovis, dat veel voorkomt bij koeien. Hoewel het verzwakt is, is het nog steeds levend.