Jongere generaties volwassenen lopen meer risico door obesitas

Jongere generaties lopen meer risico op gezondheidsproblemen door obesitas en hoge bloeddruk dan voorgaande generaties. Deze risicofactoren komen steeds vaker en op jongere leeftijd voor. Eind jaren 1980 had bijvoorbeeld 7-8% van de 40ers obesitas en 16 jaar later was dit gestegen tot 11-15%. Ruim 80% van alle hart- en vaatziekten bij mannen en vrouwen van 20-60 jaar was toe te schrijven aan de belangrijkste risicofactoren, te weten ongunstige niveaus van bloeddruk, cholesterol, gewicht en roken. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Gerben Hulsegge, uitgevoerd bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in samenwerking met het Julius Centrum van het UMC Utrecht.

Vier ‘generaties’ vergeleken. In een grote cohortstudie zijn de veranderingen in leefstijl en belangrijke risicofactoren in relatie met hart- en vaatziekten bestudeerd. In deze studie zijn volwassenen tussen 20 en 60 jaar 21 jaar lang gevolgd. Er is gekeken naar vier 'generaties' die bij aanvang van de studie 20-29 (twintigers), 30-39 (dertigers), 40-49 (veertigers) en 50-59 (vijftigers) oud waren. In iedere nieuwe jongere generatie kwamen overgewicht, obesitas en een hoge bloeddruk vaker voor dan in de eerdere generatie. Van de veertigers eind jaren 80 had bijvoorbeeld 8% van de vrouwen en 7% van de mannen obesitas. Zestien jaar later was dit gestegen tot 15% bij de vrouwelijke en 11% bij de mannelijke veertigers. Toekomstige generaties ouderen zullen dus vaker en vanaf jongere leeftijd overgewicht en obesitas hebben, wat weer gevolgen heeft voor bijvoorbeeld het risico op diabetes.

Risicoprofielen. Door zulke ongunstige veranderingen wist maar een heel klein deel (minder dan 10%) van de volwassenen een gunstig risicoprofiel (gezond gewicht, lage bloeddruk, laag cholesterol, niet roken) 10 jaar lang vol te houden. Het belang van het langdurig volhouden van dit gunstige risicoprofiel blijkt uit de grote verschillen in risico’s voor de gezondheid ten opzichte van het risico bij een ongunstig profiel. Degenen met een gunstig risicoprofiel hadden een 7 keer lager risico op hart- en vaatziekten dan personen met een ongunstig risicoprofiel. Als deze getallen vertaald worden naar de gehele Nederlandse bevolking, zou 86% van de gevallen van hart- en vaatziekten toe te schrijven zijn aan ongunstige risicoprofielen.

Preventie. Het proefschrift laat zien, dat er nog veel verbetering in volksgezondheid mogelijk is als meer volwassenen een gunstig risicoprofiel vol weten te houden. Daarvoor zijn verbeteringen in leefstijl, zoals meer lichamelijke activiteit en gezondere voeding, nodig. Dit kan het beste bereikt worden met preventieve strategieën die gunstige veranderingen in zowel de omgeving als het gedrag van mensen teweegbrengen.