Meer grip op de jeugdzorgkosten in Amstelveen

De gemeente Amstelveen lijkt de landelijke trend van stijgende jeugdzorgkosten te doorbreken. Voor het eerst sinds 2015 vallen de kosten lager uit dan begroot. In 2022 was er € 22,9 miljoen gereserveerd voor de specialistische jeugdhulp terwijl de daadwerkelijke kosten zijn uitgekomen op € 18,5 miljoen. Hierdoor is 4,4 miljoen euro minder uitgegeven dan was voorzien, zonder dat dit ten koste ging van kwaliteit en inzet van de zorg.

Frank Berkhout (D66) wethouder Jeugdzorg: 'We zijn opgetogen dat, na jaren van overschrijdingen, de jeugdzorgkosten binnen budget blijven. Daarmee lijkt het erop dat de maatregelen die we getroffen hebben, beginnen te werken. Zoals het nieuwe inkoopstelsel waar we sinds 2022 mee gestart zijn in Amstelveen en Aalsmeer.' De wethouder benadrukt dat de lagere uitgaven niet het gevolg zijn van bezuinigen of ten koste gaat van de hulp aan jeugdigen; 'De financiën zijn niet leidend in onze aanpak en bij onze beoordeling van hulpvragen. We geven passende en noodzakelijke zorg aan alle kinderen die dat nodig hebben. Daarbij investeren we veel in preventie en het verbeteren van de jeugdhulp. Want dat blijft nodig.'

Oorzaken lagere uitgaven van € 4,4 miljoen. Er is een aantal redenen voor de lagere uitgaven. Allereerst hadden zo’n 100 jeugdigen in Amstelveen minder jeugdzorg nodig dan het jaar daarvoor. Na de piek in de coronajaren 2020 en 2021, neemt het aantal jeugdigen die hulp zoeken af. Een andere reden is dat de gemeente, als gevolg van het nieuwe inkoopstelsel, voor de geleverde zorg minder geld kwijt was omdat de tarieven anders worden berekend, dan onder de oude afspraken met zorgaanbieders. Ook zorgde de in 2022 ingevoerde regel ‘woonplaatsbeginsel’ voor een daling van zo’n 30 cliënten.

(Foto Anko Stoffels - 2022)

Frank Berkhout (D66) wethouder van Onderwijs en Jeugd
Het woonplaatsbeginsel wil zeggen dat de gemeente waar een cliënt woont de kosten betaalt in plaats van de gemeente waar de jeugdige verblijft om deze zorg te krijgen. Het tarief van deze verblijfszorg is vaak hoog en daarmee is de besparing voor Amstelveen groot. Tenslotte is een deel te verklaren door een te hoge inschatting van de kosten voor 2022. In de jaren 2020 en 2021 was de kostenstijging meer dan 30 procent. In de begroting van 2022 werd daarom rekening gehouden met een verdere stijging van de kosten. Maar dat bleek niet zo te zijn.

Wethouder Berkhout: 'Deze financiële meevaller is fijn maar wil niet zeggen dat het goed gaat in de jeugdzorg. Zo krijgen kinderen met lichte hulpvragen in Nederland nog steeds sneller hulp dan kinderen met complexe, zware problematiek zoals bijvoorbeeld eetstoornissen. Ook in Amstelveen is voor deze kinderen niet snel genoeg hulp beschikbaar. Dat komt niet door kostenbeheersing van de gemeente maar door de personeelstekorten en de wachtlijsten bij zorgaanbieders. Dat moet echt anders en daar blijven wij ons, samen met de zorgaanbieders voor inzetten.'

Landelijke ontwikkelingen. Alle gemeenten ontvangen van de rijksoverheid een bijdrage voor de specialistische jeugdzorg. Landelijk wordt door gemeenten al jaren aangegeven dat deze bijdrage te laag is. Ook voor Amstelveen was die bijdrage in 2022 nog steeds € 5 miljoen te laag om alle kosten voor de jeugdzorg te dekken. Het Rijk komt daarom met de zogenaamde Hervormingsagenda Jeugd. Hierin staan maatregelen die tot doel hebben om de kwaliteit en betaalbaarheid van de jeugdzorg te verbeteren.

'Goed dat het Rijk nu ook de problemen in de jeugdzorg wil aanpakken' - aldus wethouder Berkhout: 'Tegelijkertijd leert de ervaring dat veranderingen in de jeugdzorg moeizaam tot stand komen en zelden het beoogde effect hebben. Natuurlijk benutten we als gemeente de kansen die deze agenda mogelijk biedt, maar we staren ons er niet blind op. Wij werken gestaag door op het ingezette pad, waarbij de zorgbehoeften van gezinnen en jeugdigen ons uitgangspunt zijn. Daarvoor willen we zo goed, snel en passend mogelijk hulp bieden. En dan helpt het als we grip hebben op de kosten.'