Mogelijk ernstige smog door ozon

In grote delen van Nederland zal naar verwachting woensdagmiddag 19 juli 2006 matige smog door ozon ontstaan. Mogelijk wordt aan het eind van de middag of begin van de avond zelfs lokaal de alarmdrempel voor smog door ozon overschreden en zal er sprake zijn van ernstige smog. Gegeven de onzekerheden in de modelberekeningen kan niet met zekerheid worden aangegeven of de alarmdrempel wordt overschreden.

De smogverwachting voor vanmiddag is:

Noord Nederland: 230 microgram per kubieke meter,

Midden Nederland: 230 microgram per kubieke meter,

Zuid Nederland: 240 microgram per kubieke meter

Gisteren, dinsdag 18 juli 2006, was in grote delen van Nederland sprake van matige smog door ozon. De hoogste niveaus werden gemeten in het zuiden van Nederland. Op één meetstation van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit in Breda werd de EU-alarmdrempel voor smog door ozon (240 microgram per kubieke meter) rond 18:00 overschreden. Hoge ozonconcentraties (smog) ontstaan bij de aanwezigheid van grote hoeveelheden verontreinigende stoffen in de lucht.

Dit is het geval als er weinig wind staat uit een meestal zuidoostelijke richting. Verontreinigende stoffen hopen zich op in de lucht. De vervuilende stoffen (stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen) reageren onder invloed van zonlicht tot ozon. Dit verklaart waarom smog door ozon optreedt op zonnige dagen.

Meer informatie over overschrijdingen van de EU-alarmdrempel voor ozon aan het begin van de avond is te vinden op de website van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (www.rivm.nl/lml) en op de NOS-teletekst pagina's 711 en 712.

Bij ernstige smog treden ozonconcentraties op hoger dan de alarmdrempel van 240 microgram per kubieke meter. Bij niveaus boven de 180 microgram per kubieke meter is sprake van matige smog.

Vanaf ozonconcentraties van 180 microgram per kubieke meter (matige smog) kunnen effecten optreden bij mensen die zich inspannen in de buitenlucht, mensen met ziekten aan de luchtwegen en mensen die extra gevoelig zijn voor ozon. Ernstige smog veroorzaakt een toename van de ernst van de effecten bij een groter deel van de bevolking.

Mogelijke gezondheidseffecten van deze smog zijn irritatie van ogen, neus en keel, luchtwegklachten, benauwdheid, hoest en hoofdpijn. Raadpleeg uw arts bij klachten die u niet thuis kunt brengen.

Gezondheidseffecten kan men verminderen of voorkomen door zich in de middag en vroege avond niet langdurig in de buitenlucht in te spannen. In deze uren is de concentratie van ozon het hoogst.

Wat is ozon?

Ozon (O2) is een vorm van zuurstof, dat normaal als O2 in de atmosfeer voorkomt. Bij standaardtemperatuur en -druk is ozon een blauw gas. In vloeibare vorm is het donkerblauw, met een kookpunt van -112 °C.

Het smeltpunt is bij -193 °C. Daaronder is ozon een donkerblauwe vaste stof. Het molecuul heeft een gebogen vorm met een hoek van iets minder dan 120 graden. Ozon is erg bijtend en giftig. Het heeft een doordringende geur. Ozon is ontdekt door Christian Friedrich Schonbein in 1840. De naam komt van het oudgrieks 'ozein' wat 'rieken' betekent.

Ozon is een sterk prikkelend en reactief gas en een sterke oxidator. Het maakt een belangrijke component uit van luchtvervuiling, waar het ontstaat in fotochemische smog.

Wat is zwaveldioxide?

Zwaveldioxide (SO2) is het belangrijkste verbrandingsproduct van zwavel in lucht. Het komt met name ook vrij bij het verbranden van zwavelhoudende fossiele brandstoffen, zoals sommige soorten aardolie, bruinkool of steenkool en is een van de belangrijkste componenten van luchtvervuiling en smog. Het vormt in lucht in aanwezigheid van vocht en andere verbindingen makkelijk zwaveltrioxide of SO3, een verbinding waaruit zich in water zwavelzuur vormt.