Nieuwe omroep Actueel Amstelveens Nieuws in Amstelveen

Het College B en W van Amstelveen informeert de leden van de gemeenteraad in verband met omroep Actueel Amstelveens Nieuws (AAN):

'Geachte Raad,

Op 6 oktober 2020 hebben wij u geïnformeerd over de zienswijze procedure bij het commissariaat voor de media over de licentie aanvraag van RTVA als lokale publieke media-instelling. Ook hebben wij u op de hoogte gesteld van een nieuwe Amstelveense lokale omroep, die zich heeft gemeld, naar aanleiding van de oproep tot nieuwe initiatieven die de gemeenteraad heeft gedaan in haar besluit van 1 juli 2020. Deze nieuwe lokale omroepstichting Actueel Amstelveens Nieuws (AAN!) heeft in oktober een licentieaanvraag bij het Commissariaat voor de Media (CvdM) ingediend. Over beide zaken informeren wij u in deze brief.

Op 26 oktober 2020 heeft de hoorzitting digitaal plaatsgevonden. De gemeente heeft met de bijgevoegde pleitnotitie het eerder genomen besluit toegelicht, enkele feitelijke onjuistheden uit de reactie van RTVA recht gezet en het commissariaat voor de media gevraagd toepassing te geven aan artikel 8 van de mediaregeling 2008. Dit artikel geeft ruimte om 'in bijzondere gevallen' af te wijken van de normale procedure van advisering door de gemeenteraad aan het commissariaat voor de media vanwege de licentieaanvraag van de lokale omroep AAN!. Daarmee is verzocht aan het commissariaat om deze licentieaanvraag van AAN! alsnog in behandeling te nemen.

Het commissariaat verwacht eind november 2020 meer te kunnen zeggen over het voorgenomen besluit en de procedure. De nieuwe lokale omroepstichting Actueel Amstelveens Nieuws (AAN!) heeft een subsidieaanvraag bij de gemeente ingediend. Zij werkt verregaand samen met NH Media. Om u nader te informeren en om AAN! en NH Media de plannen aan u te kunnen laten presenteren, wordt een beeldvormende bijeenkomst georganiseerd op woensdag 25 november 2020.

Pleitnotitie gemeente Amstelveen ten behoeve van de hoorzitting bij het Commissariaat voor de Media d.d. 26 oktober 2020

Geachte commissie, geachte vertegenwoordigers van RTVA,

Wij zijn hier vandaag bijeen omdat het Commissariaat voor de Media (hierna: het Commissariaat) de gemeente Amstelveen de mogelijkheid heeft geboden om een mondelinge toelichting te geven op het eerdere, negatieve advies van de gemeente Amstelveen van 1 juli 2020 aan het Commissariaat over de aanwijzing van Stichting RTVA (hierna: RTVA) als lokale publieke media-instelling, zoals ook nader toegelicht in de schriftelijke zienswijze van 23 september 2020.

De gemeente Amstelveen wenst vooraf te benadrukken dat zij alles in het werk heeft gesteld en wil stellen om te komen tot een toereikend publiek lokaal media-aanbod. Om dat te bereiken is tot nu toe sprake geweest van een zorgvuldig en reeds langlopend proces. Op 10 mei 2017 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen om de positie van RTVA te versterken en aan RTVA éénmalig 25.000 euro extra ter beschikking te stellen. In het derde kwartaal van 2018 is in opdracht van de gemeente een extern onderzoek uitgevoerd, resulterend in het rapport: 'Ontwikkelscenario's voor de publieke lokale omroep Amstelveen.' Dit rapport gaf inzicht in de kaders voor publieke lokale media-instellingen, de ontwikkelingen in de sector en de mogelijke ontwikkelscenario's voor de publieke lokale omroep. Ook uit dit rapport bleek het bereik van RTVA onder de inwoners en de waardering voor RTVA laag te zijn: bij een enquête bleek dat destijds slechts 18% van de ondervraagden minimaal één keer per week naar RTVA kijkt.

Om RTVA de kans te geven om de organisatie te versterken en beter in de maatschappelijke behoeften van Amstelveen te voorzien, heeft de gemeenteraad eind 2018 opgeroepen tot een vergaande samenwerking met NH Media. Ook is de tijdelijke extra subsidie van € 60.000 boven op de € 85.000 gecontinueerd. Nadat het samenwerkingstraject steeds stroever verliep, heeft de gemeenteraad begin 2020 zeven criteria meegegeven om de gewenste samenwerking verder richting te geven en is een externe procesbegeleider aangesteld. Op 27 mei 2020 heeft de onafhankelijke procesbegeleider gerapporteerd, waaruit blijkt dat RTVA niet voldoet aan drie van de zeven criteria. Juist deze drie criteria - verbetering van de bedrijfsvoering, adequate huisvesting en inhoudelijke uitwerking van vernieuwing- raken aan de kern van de publieke mediataak. Ook zal het budget zoals ter beschikking gesteld door de gemeente Amstelveen, nu 145.000 euro en bijna driemaal het richtsnoerbedrag van de VNG voor lokale media, volgens RTVA zelf in de toekomst onvoldoende zijn.

Een groot deel van de medewerkers van RTVA heeft op 29 juni 2020 het vertrouwen opgezegd in het bestuur. Dit feitenrelaas maakt het begrijpelijk dat de gemeente Amstelveen negatief heeft geadviseerd aan het Commissariaat over aanwijzing van RTVA als publieke lokale media-instelling.

Feitelijke onjuistheden in zienswijze RTVA. De gemeente Amstelveen wil benadrukken dat er sinds 1 september 2020 geen samenwerking meer plaatsvindt tussen RTVA en NH Media, zoals NH Media ook heeft medegedeeld aan de gemeente. Ook zijn zes van de acht leden van het pbo van RTVA pas sinds medio april 2020 in functie.4 Het redactiestatuut van RTVA stamt uit 2013 en was en is nog steeds niet aangepast op samenwerking, bijvoorbeeld met NH Media. Anders dan RTVA stelt, is het bedrijfsplan voor RTVA besproken en opgesteld in gezamenlijkheid, samen met RTVA, NH Media en de gemeenteraad. De gemeenteraad had onvoldoende vertrouwen in de uitwerking van dit bedrijfsplan door RTVA, mede door de evaluatie ervan en de toelichting door de onafhankelijke procesbegeleider.

(Foto Amstelveenweb.com - 2020)

Rob Ellermeijer (VVD) wethouder Media

Anders dan wordt gesteld door RTVA, staat het beeld, zoals uitgezonden op televisie door RTVA, letterlijk op zwart. De berichtgeving via radio en website door RTVA is minimaal. Ook stelt RTVA dat zij zelfstandig een zinvolle bijdrage aan het medialandschap kan leveren, dus zonder samenwerking met NH Media. Dit is in tegenspraak met het door RTVA opgestelde bedrijfsplan, waarin staat dat RTVA 'beter niet meer 'op eigen houtje' kan blijven doorgaan'.

Niet voldoen aan de criteria van artikel 2.61, tweede lid, Mediawet 2008 Samenvattend, RTVA functioneert niet adequaat als lokale omroep, is ondanks royale subsidiëring kwetsbaar en instabiel en vertoont slecht werkgeverschap. Kern van de kwestie is dat RTVA, gelet op de geschetste voorgeschiedenis, naar het oordeel van de gemeenteraad in haar advies en zienswijze, niet voldoet aan artikel 2.61, tweede lid, van de Mediawet 2008, in het bijzonder het vereiste zoals genoemd onder b. De wettekst luidt als volgt: Voor aanwijzing komen slechts in aanmerking instellingen die:

b. zich volgens de statuten uitsluitend of hoofdzakelijk ten doel stellen het op regionaal respectievelijk lokaal niveau uitvoeren van de publieke mediaopdracht door het verzorgen van media-aanbod dat gericht is op de bevrediging van maatschappelijke behoeften die in een provincie, een gemeente of een deel van de provincie waarop de instelling zich richt leven, en het verrichten van alle activiteiten die nodig zijn om daarmee een publieke taak te vervullen;

De wettekst wordt door het Commissariaat geïnterpreteerd als zou de gemeenteraad enkel een advies mogen geven over de vraag of de lokale omroep voldoet aan een aantal formele vereisten, namelijk van rechtspersoonlijkheid en van statuten. Echter, de woorden 'en het verrichten van alle activiteiten die nodig zijn om daarmee een publieke taak te vervullen' vormen een zelfstandig bestanddeel van de wettekst. Indien het advies van de gemeenteraad zich alleen mag richten op de formele vereisten, was het ook niet nodig dat de wetgever deze woorden zou hebben opgenomen in de wettekst. Een dergelijke uitleg doet daarnaast geen recht aan de wetsgeschiedenis. Volgens de Memorie van Toelichting moet 'deze adviesprocedure mede een waarborg vormen voor het goed en democratisch functioneren van de lokale en provinciale omroep'.

Ook zou het onlogisch zijn als een advies van de gemeenteraad zich alleen mag richten op de vraag of een publieke lokale media-instelling aan formele vereisten voldoet. Immers, ook het Commissariaat zelf kan toetsen of een lokale omroep voldoet aan de formele vereisten van rechtspersoonlijkheid en van statuten. Daarvoor is geen advies van de gemeenteraad nodig. Juist als democratisch gelegitimeerd orgaan is de gemeenteraad gehouden een advies te geven dat zich ook mag richten op een inhoudelijk toetsingscriterium, namelijk in dit geval of de lokale omroep wel alle activiteiten verricht die nodig zijn om de publieke media-taak te vervullen. De tekst van de Mediawet 2008 geeft de gemeenteraad van Amstelveen deze ruimte. Het Commissariaat had dan ook niet op grond van het advies van de gemeente Amstelveen mogen overgaan tot een voorgenomen besluit tot aanwijzing van RTVA als de lokale publieke media-instelling. Dit is ons inziens onvoldoende zorgvuldig gebeurd.

Beroep op artikel 8 van de Mediaregeling 2008

Zoals de gemeente Amstelveen inmiddels heeft laten weten aan het Commissariaat, heeft zich inmiddels een serieus alternatief aangediend om in aanmerking te komen voor aanwijzing als lokale publieke media-instelling voor de gemeente Amstelveen, onder de naam Stichting Actueel Amstellands Nieuws (AAN). De gemeente Amstelveen verzoekt het Commissariaat daarom toepassing te geven aan artikel 8 van de Mediaregeling 2008. Op grond van dit artikel kan het Commissariaat 'in bijzondere gevallen' 'afwijken' van de normale procedure van advisering door de gemeenteraad aan het Commissariaat, zoals beschreven in artikel 6 van de Mediaregeling 2008.

Als het Commissariaat toepassing zou geven aan dit artikel, zou dit recht doen aan het eerdere verloop van deze procedure. Eerder heeft het Commissariaat de gemeente Amstelveen uitstel gegeven om een advies uit te brengen en zijn de termijnen van artikel 6 van de Mediaregeling 2008 dus soepel gehanteerd. Immers, officieel liep de uitzendlicentie van RTVA op 24 augustus 2019 af. Vervolgens kan er een nieuwe procedure doorlopen worden, waarbij de gemeenteraad een voorkeursadvies opstelt, aangenomen dat zowel RTVA als AAN aangewezen willen worden als lokale publieke media-instelling. Een dergelijke nieuwe procedure waarborgt dat er een goede afweging gemaakt wordt om in de toekomst een lokale omroep in de gemeente Amstelveen te hebben met een toereikend lokaal media-aanbod voor haar inwoners, duurzaam en toekomstbestendig.

Nieuwe feiten en omstandigheden. Tot slot beroept de gemeente Amstelveen zich erop dat zich -in bestuursrechtelijke zin- nieuwe feiten en omstandigheden hebben voorgedaan tussen het voorgenomen besluit van het Commissariaat en het nog te nemen, definitieve besluit door het Commissariaat. Dit nieuwe feit en omstandigheid, namelijk dat Actueel Amstellands Nieuws zich als een serieus alternatief heeft aangediend om te worden aangewezen als lokale publieke media-instelling voor de gemeente Amstelveen, moet worden verdisconteerd door het Commissariaat alvorens een definitief besluit te nemen.

Conclusie. Naar het oordeel van de gemeente Amstelveen had het Commissariaat, na het negatieve advies van de gemeenteraad van 1 juli 2020, niet mogen overgaan tot het voorgenomen besluit van 24 augustus 2020. Immers, de gemeenteraad heeft negatief geadviseerd over RTVA in relatie tot het vereiste van artikel 2.61, tweede lid, onder b, van de Mediawet 2008. De gemeente Amstelveen verzoekt het Commissariaat toepassing te geven aan artikel 8 van de Mediaregeling 2008. Daarbij kan het Commissariaat het voorgenomen besluit intrekken en de aanvraagprocedure opnieuw in werking stellen. In dat geval zou het Commissariaat de gemeenteraad van Amstelveen opnieuw kunnen vragen om een advies uit te brengen over de vraag of RTVA en AAN voldoen aan de vereisten van artikel 2.61, tweede lid, van de Mediawet 2008 en een voorkeur kunnen uitspreken. Nadien zou het Commissariaat, aan de hand van een gedegen advies van de gemeenteraad die ook vertrouwen geeft voor een goede samenwerking in de toekomst, kunnen overgaan tot een besluit tot aanwijzing als bedoeld in artikel 2.61, eerste lid, Mediawet 2008.