Opmerkingen na de bijeenkomst van de Europese Raad van 20 oktober 2022

Inleidende opmerkingen van EU Commissie voorzitter Ursula von der Leyen op de gezamenlijke persconferentie met voorzitter Michel na de bijeenkomst van de Europese Raad van 20 oktober 2022 in Brussel:

'We hebben inderdaad een zeer goede Europese Raad gehad. We hebben nu een zeer goede en solide routekaart om verder te werken aan het onderwerp energieprijzen. De leiders hebben de door ons gewenste strategische richtsnoeren gegeven voor het voorstel dat wij dinsdag op tafel hebben gelegd en dat volgende week dinsdag door de ministers van Energie zal worden besproken. Ik zal me concentreren op een paar onderwerpen die we intensief hebben besproken.

Het eerste onderwerp is de gezamenlijke aankoop van gas. Hier steunden de leiders ten zeerste het idee om bedrijven voor de gezamenlijke aankoop toe te staan consortia te vormen en samen te werken en hun krachten te bundelen om onze gemeenschappelijke Europese marktmacht voor de vraag naar gas te vergroten. Er zit één bindend element in. Dat is: Wanneer wij in het begin de vraag samenvoegen, zijn 15% bindend om als vraag op de markt te worden samengevoegd, samen als een gezamenlijke samengevoegde vraag.

Het tweede onderwerp was de vraag hoe episodes van buitensporige gasprijzen kunnen worden beperkt. Dit is de discussie rond de benchmark voor gasprijzen, de zogenaamde TTF. We weten dat de TTF vooral een weerspiegeling is van pijpleidinggas, maar aangezien we zien dat de markt verschuift en er meer LNG op de markt komt, weerspiegelt de TTF niet langer de echte marktsituatie. Daarom zullen wij een aanvullende nieuwe index ontwikkelen die de LNG-prijssituatie beter weergeeft. Ondertussen gaan wij een marktcorrectiemechanisme instellen, juist om buitensporige episodes van gasprijzen te beperken en ervoor te zorgen dat er een duidelijke orde is in de opbouw van de markt. Wij zullen samen met de ministers van Energie een wetsvoorstel indienen om dit marktcorrectiemechanisme operationeel te maken.

Uiteraard bespraken de leiders ook een tweede onderwerp, namelijk een potentieel mechanisme om de invloed van de hoge gasprijzen op de elektriciteitskosten te beperken. Wij hebben een openhartige discussie gevoerd waarin enerzijds de kansen en anderzijds de uitdagingen verder werden verduidelijkt. Wij zullen de financiële gevolgen analyseren voor de landen die veel gas in hun elektriciteitsproductie hebben. Wat betekent het als we de gasprijs plafonneren om de invloed van gas op de elektriciteitsprijs te verminderen? En het andere onderwerp dat moet worden geanalyseerd is de stroom van gesubsidieerde elektriciteit naar buurlanden buiten de EU. Ook hier zullen wij samen met de lidstaten en de Raadsformatie werken aan een evenwichtige en gemeenschappelijke aanpak van deze kwesties.

De Commissie zal ook terugkomen op de kwestie van de staatssteun. Volgende week zal het college een voorstel goedkeuren over de verlenging en aanpassing van het tijdelijke crisiskader. Daardoor zullen de lidstaten beter in staat zijn om hun bedrijven in de huidige crisis te ondersteunen, terwijl er toch gelijke concurrentievoorwaarden blijven bestaan. Gemeenschappelijke regels voor iedereen dus. Bijvoorbeeld dankzij de verlenging van de termijnen voor staatssteun, of nieuwe mogelijkheden om bedrijven te steunen die hun elektriciteitsvraag verminderen. Over dit nieuwe, herziene crisiskader voor staatssteun wordt volgende week in het college een besluit genomen.

Dan nu de financiering. Ik noemde zojuist de mogelijkheden voor staatssteun, maar er wordt ook sterk gekeken naar de mogelijkheden om kwetsbare huishoudens en kwetsbare bedrijven te ondersteunen. Wij streven ernaar om tot ongeveer 40 miljard euro aan middelen die nog beschikbaar zijn uit het vorige MFK beschikbaar te stellen. Daarmee kunnen de lidstaten degenen helpen die het zwaarst door de energiecrisis zijn getroffen, of het nu gaat om kwetsbare huishoudens of het mkb. Maar er is inderdaad meer nodig om kleine en middelgrote ondernemingen, maar ook de grotere industrie, te helpen de hoge energieprijzen het hoofd te bieden.

Het thema investeringen is hier zeer belangrijk. De investeringen kunnen op Europees niveau worden gefinancierd. Dat is het REPowerEU-instrument waarover momenteel in het Parlement een besluit wordt genomen. Er is al een besluit over genomen in de Raad. We gaan dus door naar de trialoog, in de hoop dat dit instrument dan zo snel mogelijk wordt afgerond. Dit is de mogelijkheid voor alle lidstaten om gemeenschappelijke Europese financiering te krijgen voor investeringen in hun bedrijven, in hun KMO's, om hen te helpen de overstap te maken van fossiele brandstoffen naar bijvoorbeeld hernieuwbare energiebronnen, goedkopere energiebronnen, en zich zo voor te bereiden op de toekomst. We hadden een zeer goede Raad over al deze onderwerpen. Ik denk dat ik het hierbij laat en ik zal met plezier vragen beantwoorden.'