Participe zoekt naar geld voor de wijkcentra in Amstelveen

Tijdens de raadsvergadering van 19 juli 2023 heeft de gemeenteraad van Amstelveen de motie Beheer wijkcentra aangenomen. Graag informeren wij u over de stand van zaken van de motie.

De motie riep ons op om oplossingen uit te werken voor de openstelling van de wijkcentra en hier in de begroting 2024 eventuele voorstellen over op te nemen. In het kader van de motie hebben we met Participe Amstelland gesproken over de situatie in de wijkcentra. Participe geeft aan dat de wijkcentra volop in gebruik zijn, maar dat de openingstijden niet meer houdbaar zijn voor hun team. Dit komt doordat er na corona minder vaste vrijwilligers zijn, waardoor het beroep op de professionals steeds groter wordt. Als er geen extra uren beheerders bij komen, zullen de openingstijden helaas ingeperkt worden. Tegelijkertijd is er schaarste aan ruimte voor de vele initiatieven en activiteiten in de wijkcentra. Inperken van openingstijden zal ertoe leiden dat er minder activiteiten voor inwoners zijn. In deze brief lichten we deze situatie en de mogelijke oplossingsrichtingen toe.

Achtergrondinformatie over beheer van de wijkcentra. In Amstelveen worden 9 ontmoetingslocaties beheerd door Participe; vijf grote wijkcentra, drie ouderen-ontmoetingslocaties en het Pluspunt. In deze locaties worden activiteiten en cursussen georganiseerd door Participe en zij bieden onderdak aan een veelheid aan (buurt)clubjes, activiteiten en maatschappelijke organisaties. In de afgelopen jaren hebben we er vanuit de gemeente ook op aan gestuurd dat een aantal maatschappelijke initiatieven hun intrek namen in de wijkcentra, zoals vluchtelingenwerk en spreekuren van Eigen Haard, Werkplein en anti discriminatie spreekuren.

Het hoofdkantoor van Participe Amstelland in Amstelveen

Daarnaast zijn er steeds meer (buurt)initiatieven die plek zoeken in de Wijkcentra. Er is bijvoorbeeld behoefte aan buurtmaaltijden, vrouwencirkel-groepen zoeken ruimte, taal-maatjes spreken af in de wijkcentra, er starten huiswerkklasjes van Taalvijver, er is een buurtinitiatief voor kinderyoga, er zijn Indiase ontmoetingsmomenten met dans of eten en VvE's vergaderen bij Participe. Veel van deze activiteiten zijn in de avonden of weekenden. Participe doet haar best om alles een plek te geven, maar dat wordt qua ruimte steeds moeilijker, met name in bepaalde wijkcentra.

De ouderen-ontmoetingslocaties (voorheen bekend als wijksteunpunten) zijn gevestigd in woonzorg complexen; te weten Middenhof, Kastanjelaan en Dignahof. Ook in deze locaties worden steeds meer activiteiten georganiseerd, waardoor deze langer dan voorheen open zijn.

Participe beheert ook het Pluspunt. Dit was oorspronkelijk ook een wijksteunpunt voor ouderen, maar wordt geleidelijk omgevormd naar een volwaardig wijkcentrum voor een bredere doelgroep met meer activiteiten en bredere openingstijden.

Het beheer van deze negen locaties doet Participe met ongeveer 12 fte aan professionals (sociaal beheerders en assistent beheerders) en een grote groep vrijwilligers. De professionele beheerders zorgen dat alles in de locaties goed verloopt, hebben contact met de huurders / gebruikers van de locaties, zijn het aanspreekpunt voor bezoekers en coördineren de inzet van alle vrijwilligers in de locatie. In de wijkcentra en ouderen-ontmoetingslocaties zijn veel vrijwilligers actief, o.a. voor het organiseren van activiteiten, helpen met koffie schenken en voor de bardiensten. De avondopenstelling van de wijkcentra draait grotendeels op vrijwilligers die de bar bemensen en aan het einde van de avond het centrum afsluiten.

De knelpunten rond het beheer. Er zijn verschillende oorzaken die maken dat Participe aangeeft dat er uitbreiding van professioneel beheer hard nodig is om de openingstijden van de wijkcentra te behouden en in een aantal gevallen uit te breiden:

-Er zijn minder vrijwilligers te vinden. Dit is een trend die al langer gaande is en door corona is versterkt. Dit heeft o.a. te maken met maatschappelijke ontwikkelingen zoals dat meer mensen meer werken, mensen later met pensioen gaan en dat veel mensen die met pensioen zijn zorg leveren aan ouders en kleinkinderen.

-Vrijwilligers willen minder uren draaien en minder aan vaste tijden gebonden zijn. Dit heeft te maken met de reden zoals boven genoemd. Dit maakt dat het inroosteren van vrijwilligers om openstelling te kunnen waarborgen, moeilijker is.

-De vrijwilligers hebben steeds meer begeleiding nodig. Dit komt onder andere doordat er meer mensen op hogere leeftijd vrijwilliger zijn en omdat er steeds meer mensen met 'een rugzakje' een plek als vrijwilliger vinden in de wijkcentra, zoals statushouders, mensen met een beperking, of mensen met psychiatrische aandoeningen. Deze mensen zijn zeer welkom, maar het vraagt meer van de professionele beheerders om deze groep goed te begeleiden. Ook kan deze groep niet zelfstandig de bar beheren of de locatie afsluiten.

-Er komen meer kwetsbare inwoners naar de wijkcentra. Deze bezoekers vragen extra aandacht van de professionele beheerders. Specifiek voor de ontmoetingslocaties in de woonzorgcomplexen geldt dat bezoekers steeds meer bij de sociaal beheerder aankloppen als eerste aanspreekpunt voor allerlei zaken, van problemen met de woning tot vragen of zorg of sociale problemen. Doordat ouderen langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen wordt dit versterkt.

Er zijn steeds meer activiteiten in de wijkcentra wat meer organisatietijd vraagt en waardoor huidige en ruimere openingstijden nodig zijn. Deze activiteiten worden deels georganiseerd door Participe, maar veel ook door andere organisaties en bewoners. Dit vraagt meer van de professionele organisatie in de afstemming met de huurders. De druk op de ruimte is groot. Steeds vaker kunnen beheerders initiatieven geen ruimte meer bieden. Inkrimping van de openingstijden vergroot de schaarste aan ruimte voor deze initiatieven. Zo was er in de Meent tot voor Corona elke vrijdag openstelling met allerlei activiteiten. Door personeelstekort is dit nu slechts een keer per maand op vrijdag en dan zit het overvol.

Participe heeft verschillende acties ondernomen om meer vrijwilligers te vinden. Dit heeft slechts zeer beperkt resultaat opgeleverd. Met name vrijwilligers die structureel en zelfstandig (ook in de avonden) kunnen helpen bij het beheer van de wijkcentra, zijn moeilijk te vinden.

Participe probeert zo veel mogelijk toch open te blijven, maar geeft aan dat dit bijna niet meer lukt. De professionele beheerders maken veel extra uren en de situatie is voor hen nauwelijks nog houdbaar en meerdere centra zijn daardoor bijvoorbeeld in de kerstvakantie dicht geweest, ter compensatie van de gemaakte overuren. Dit is juist voor kwetsbare en eenzame inwoners een gemis. Steeds vaker moeten beheerders ook aanvragen voor nieuwe activiteiten in de centra afwijzen, omdat zij de druk, zowel qua ruimte, als qua organisatie niet meer aan kunnen.

De mogelijkheid om extra beheerders te 'verdienen' uit hogere inkomsten vanuit de bar en de huisvesting is zeer gering. Dit omdat de prijzen voor consumpties in de wijkcentra en de maatschappelijke verhuur prijzen laag worden gehouden (nagenoeg kostendekkend), om de wijkcentra zoveel mogelijk voor alle inwoners toegankelijk te houden.

Eventuele extra personele inzet en kosten af wegen bij de Perspectief nota 2025 Om de openingstijden die er nu zijn te kunnen behouden en de grote en steeds toenemende druk op de huidige professionele beheerders te kunnen beperken, zijn structureel extra middelen nodig voor beheer van wijkcentra. De mate waarin er een tekort wordt ervaren aan professionele en vrijwillige inzet verschilt per centrum. Concreet zou Participe erg geholpen zijn met de volgende opschaling:

-Westend: 8 uur assistent beheerder voor behoud huidige openingstijden

-Meent: 8 uur assistent beheerder voor behoud huidige openingstijden

-Pluspunt: 24 uur assistent beheerder voor behoud en uitbreiding huidige openingstijden

-Middenhof, Kastanjelaan, Dignahof: elk 4 uur, dus totaal 12 uur sociaal beheerder

Alles bij elkaar gaat het om 1,11 fte assistent beheerders en 0,33 fte sociaal beheerders. Totale kosten bedragen € 119.030. Op dit moment is hiervoor geen dekking beschikbaar binnen de begroting. Dit vraagstuk zal worden betrokken bij de integrale afweging rond de Perspectiefnota 2025.