Recordbrekende temperaturen in de Noord-Atlantische Oceaan

De wereldwijde gemiddelde temperatuur van het zeeoppervlak bereikte vorige maand ongekende niveaus voor juni. De Noord-Atlantische Oceaan registreerde uitzonderlijk warme zee-oppervlaktetemperaturen, met verschillende extreme hittegolven op zee. Volgens een analyse van de Copernicus Climate Change Service (C3S*) hielden deze verband met kortetermijnveranderingen in de atmosferische circulatie en langetermijnveranderingen in de oceaan. De Copernicus Climate Change Service (afgekort als C3S) is een van de zes thematische diensten die worden aangeboden door het Copernicus-programma van de Europese Unie.

(Bron Copernicus Climate Change Service/ECMWF - 2023)

Anomalie van de oppervlaktetemperatuur van het zeewater (°C)voor de maand juni 2023, ten opzichte van de referentieperiode 1991-2020
Tot nu toe hebben de discussies over onze oceanen en ons klimaat zich dit jaar grotendeels gericht op het begin van El Niño, onlangs uitgeroepen door de Wereld Meteorologische Organisatie, en het potentieel om de wereldwijde temperaturen tegen het einde van 2023 en in 2024 naar "onontgonnen terrein" te stuwen. Maar in feite zijn we al op onbekend terrein beland door de uitzonderlijk warme omstandigheden in de Noord-Atlantische Oceaan.

Al in mei 2023 waren de temperaturen van het zeeoppervlak wereldwijd hoger dan ooit tevoren in mei, en dit hield aan tot in juni met nog grotere afwijkingen in vergelijking met het gemiddelde. De oranje en rode kleuren op de bovenstaande kaart geven de gebieden aan waar de temperatuur van het zeeoppervlak vorige maand boven het klimatologische gemiddelde van 1991-2020 lag.

De recordbrekende afwijkingen in de temperatuur van het zeewater in de Noord-Atlantische Oceaan, met plaatselijk extreme hittegolven, zijn duidelijk zichtbaar. Op de rechterkaart hierboven vertoont de tropische Stille Oceaan tekenen van de zich ontwikkelende El Niño, met warmer dan gemiddelde zeewatertemperaturen in de centrale en oostelijke equatoriale Stille Oceaan. Verschillende gebieden, zoals de noordwestelijke Stille Oceaan en de Japanse Zee, de zuidwestelijke Stille Oceaan ten zuidoosten van Nieuw-Zeeland en de westelijke Indische Oceaan ten zuidoosten van Madagaskar, registreerden ook hittegolven op zee.


(Bron Copernicus Climate Change Service/ECMWF - 2023)

Gemiddelde afwijkingen in de temperatuur van het zeeoppervlak (°C) in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan voor de maand juni van 1979 tot 2023
De temperaturen in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan stegen gestaag vanaf eind mei, met een piek op 21 juni 2023 rond 1,6°C boven het gemiddelde, zoals blijkt uit de dagelijkse SST Anomalies-grafiek hieronder. Hoewel de absolute temperaturen in de regio tijdens de zomer hogere waarden bereiken, zijn de gemiddelde temperaturen die vorige maand werden waargenomen meer typerend voor later in de zomer. Vóór juni 2023 werden de vroegste dergelijke temperaturen waargenomen in het ERA5-gegevensrecord, hieronder weergegeven sinds 1979, tegen eind juli.

De regio werd getroffen door verschillende hittegolven op zee. Ten westen van Ierland classificeerde NOAA's Marine Heatwave Watch de hittegolf lokaal tot categorie 5 ('Beyond Extreme'), met zeewatertemperaturen tot 4-5 °C boven het gemiddelde op zijn hoogtepunt. Mariene hittegolven van categorie 1 waren al aanwezig in dit gebied sinds begin juni en bereikten extreme omstandigheden tussen 15 en 24 juni voordat ze aan het einde van de maand terugkeerden naar categorie 1.

Categorie 4 ('extreme') hittegolfcondities op zee deden zich voor rond een groot deel van Ierland en het VK, en in de Oostzee. Meer in het algemeen strekten categorie 2 ('sterke') omstandigheden zich verder uit naar het zuiden en westen naar de Golf van Biskaje en langs de noordwestkust van Afrika naar de subtropische en tropische Atlantische Oceaan.

Hittegolven op zee zijn het gevolg van een combinatie van atmosferische en oceanografische processen en kunnen een aanzienlijke invloed hebben op het leven in zee en extreme weersomstandigheden veroorzaken.