Sommige afvalwaterzuiveringsinstallaties verspreiden Legionella

Het is aannemelijk dat sommige afvalwaterzuiveringsinstallaties Legionella verspreiden. En het is mogelijk dat mensen hierdoor ziek worden. Daarom is het belangrijk dat installaties met een verhoogd risico op verspreiding van Legionella metingen laten doen en geschikte maatregelen nemen. Dat adviseert het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  met de informatie uit twee nieuwe onderzoeken over Legionella. In 2017 en 2018 bleek dat twee afvalwaterzuiveringsinstallaties waarschijnlijk de bron zijn geweest voor een aantal patiënten met veteranenziekte. De legionellabacterie kan veteranenziekte veroorzaken.

Risicovolle afvalwaterzuiveringsinstallaties. In sommige afvalwaterzuiveringsinstallaties kan Legionella goed groeien. Dit geldt vooral als water in de bassins voor zuivering warm is en er lucht in geblazen wordt. Tijdens zulke zuiveringsprocessen kunnen kleine druppeltjes water (aerosolen), met daarin legionellabacteriën, in de lucht komen. Dit zorgt ervoor dat de legionellabacterie zich verspreidt via de lucht naar de omgeving. Uit een eerder onderzoek bleek dat er in Nederland ongeveer 80 afvalwaterzuiveringsinstallaties zijn met een mogelijk verhoogd risico op groei en verspreiding van Legionella. In totaal zijn er 776 afvalwaterzuiveringsinstallaties in Nederland.

Verspreiding via de lucht. Het RIVM heeft berekend hoe aerosolen met Legionella zich vanuit afvalwaterzuiveringsinstallaties via de lucht verspreiden. Ook heeft het RIVM vastgesteld dat patiënten die tussen 2013 en 2018 gemeld werden meer dan gemiddeld blootgesteld waren aan aerosolen uit dit soort installaties. Dit is een aanwijzing dat een deel van deze mensen besmet is geraakt met de legionellabacterie vanuit afvalwaterzuiveringsinstallaties. Met deze studie kunnen de onderzoekers niet exact bepalen welke installaties van de hierboven genoemde 80 mogelijk legionellabacteriën hebben verspreid.

Mogelijke maatregelen. Daarnaast heeft het RIVM beschreven welke maatregelen verspreiding van Legionella bij afvalwaterzuiveringsinstallaties kunnen tegengaan. En van een aantal maatregelen heeft het RIVM onderzocht of ze werken. Voorbeelden van maatregelen zijn het afdekken van waterbassins of het filteren van lucht rond waterbassins met UV ultraviolet -straling. Sommige maatregelen helpen goed, maar het effect van een maatregel kan tussen installaties verschillen. Het effect hangt namelijk af van het zuiveringsproces en de grootte van de installatie. Het is daarom belangrijk om per installatie het risico op verspreiding van Legionella te onderzoeken. Zodat installaties daarna geschikte maatregelen kunnen nemen.

Legionella in Nederland. Het aantal gemelde patiënten met longontsteking door Legionella in Nederland opgelopen is de laatste jaren toegenomen. In 2013 kreeg het RIVM ongeveer 300 meldingen en in 2018 waren dat ongeveer 600 meldingen. Bekende bronnen van Legionella zijn bijvoorbeeld bubbelbaden en natte koeltorens. Voor de meeste patiënten die in Nederland besmet raken, blijft onduidelijk wat de bron was van de besmetting, al weten we dat een aanzienlijk deel de legionella infectie in het buitenland oploopt. Deze onderzoeken geven aan dat het belangrijk is dat GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst ’en afvalwaterzuiveringsinstallaties meenemen in het onderzoek naar de mogelijke bron van besmetting van patiënten met veteranenziekte. Lees ook het rapport: Mogelijke luchtverspreiding van Legionella door afvalwaterzuiveringsinstallaties: een patiënt-controle onderzoek (pdf 56 pagina’s)