Teek besmet met nieuwe variant van de Borrelia-bacterie

Op het Academisch Medisch Centrum AMC is vorig jaar een patiënt behandeld die na een beet van een teek was besmet met een nog niet eerder in Nederlandse patiënten gevonden variant van de Borrelia-bacterie. Het verslag van de behandeling van de man verschijnt 17 augustus 2013 als case report in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. Uit een nieuwe inventarisatie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu blijkt, dat deze bacterie in vier procent van de Nederlandse teken te vinden is.

(Bron Wikipedia - 2013)

Een volwassen dieren teek

In het artikel beschrijft AMC-internist-infectioloog Joppe Hovius, met medewerkers van het AMC en het RIVM, een 70-jarige man met een scala aan neurologische klachten (onder andere geheugenproblemen en een onregelmatig looppatroon) die over de maanden heen verslechterde. Hij werd kort daarvoor behandeld voor een vorm van kanker. Bij het onderzoek bleek, dat de man veelvuldig in contact was gekomen met teken.

De test naar de ziekte van Lyme, die kan worden overgedragen door teken en wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi, leverde geen duidelijke diagnose op. Toch werd besloten de man te behandelen, alsof hij die ziekte had. De patiënt genas. ‘Het was opmerkelijk, hoe goed de behandeling aansloeg’, blikt Hovius terug. ‘Waarom dat was begrepen we later.’

Hovius kwam op het idee op zoek te gaan naar een andere bacterie, na publicatie van een artikel over een patiënt uit de Verenigde Staten met een soortgelijk verhaal. Van de Nederlandse patiënt was hersenvocht bewaard en daar kon de bewuste bacterie, Borrelia miyamotoi, worden aangetoond. Hoewel beide bacteriën tot dezelfde familie van Borrelia bacteriën horen, zijn er verschillen. De nieuwkomer wordt niet herkend door de standaardtesten voor Borrelia burgdorferi en hij veroorzaakt geen ziekte van Lyme. Wel reageren ze op dezelfde antibiotica.


(Bron RIVM - 2013)

Teken besmet Borrelia burgdorferi en Borrelia miyamotoi in 2012

Hovius: ‘Deze patiënt had vanwege zijn behandeling tegen kanker een sterk verzwakt afweersysteem. Daardoor was het mogelijk, dat Borrelia miyamotoi kon toeslaan. Artsen moeten rekening houden met deze bacterie bij patiënten met een verminderde afweer, die zijn gebeten door een teek en zich presenteren met klachten die passen bij een ontsteking van de hersenen/hersenvliezen’ Een eenvoudige test om de bacterie aan te tonen, is er nog niet in Nederland, maar daar wordt aan gewerkt door onder andere het AMC en het RIVM.

Op het RIVM werd al langer onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van deze bacterie in teken. Uit de landelijke inventarisatie via http://www.tekenradar.nl/ blijkt, dat in vier procent van de Nederlandse teken Borrelia miyamotoi is terug te vinden. Ter vergelijking: voor Borrelia burgdorferi is dat 22 procent. Op de bijgevoegde kaart is te zien, dat Borrelia miyamotoi verspreid over heel Nederland voorkomt.

Tot op heden was het niet bekend, dat mensen in Nederland door tekenbeten worden blootgesteld aan deze nieuwe bacterie. Er is meer onderzoek nodig om te achterhalen, of de bacterie ook ziekte veroorzaakt in personen met een normaal functionerend afweersysteem.