Tentoonstelling van schaatsster Sjoukje Dijkstra in Amstelveen geopend

Sjoukje Dijkstra (1942), bekend schaatsfenomeen en oud-inwoonster van Amstelveen, werd 80 jaar op 28 januari 2022. Een maand eerder werd dit al ‘gevierd’ met een uitgebreid artikel over en een interview met Sjoukje Dijkstra in het blad van de VHA (Vereniging Historisch Amstelveen) Amstel Mare. Tevens zou er een tentoonstelling over Sjoukje geopend worden, maar vanwege Covid werd dit aldoor uitgesteld. Echter op 5 maart 2022 kon de feestelijke opening dan eindelijk plaatsvinden. Deze werd georganiseerd door de VHA in samenwerking met diverse stichtingen, die later worden benoemd.

Bij binnenkomst was het al flink vol in het gebouw van de VHA aan Orion 19 in Amstelveen. Iedereen was druk met elkaar aan het praten toen de redactie van Amstelveenweb tot haar grote verrassing ontdekte dat Sjoukje Dijkstra aanwezig was en ook Joan Haanappel. Geweldig dat beiden 80 en 81 jarigen nog naar deze plek kwamen om de opening van de tentoonstelling bij te wonen. Beide dames kregen een ereplaats vooraan en de dochter van Sjouke, Katja Kossmayer en de echtgenoot van Joan, de heer Julian Carroll zaten achter hen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Anneke Bulk plaatsvervangend voorzitter van de Vereniging Historisch Amstelveen spreekt de mensen toe
Mevrouw Anneke Bulk van de VHA verzocht iedereen om te gaan zitten en vroeg Sjoukje naar voren te komen, samen met de burgemeester van Amstelveen, Tjapko Poppens die inmiddels ook was gearriveerd. Hij had het Ere Boek van Amstelveen in zijn handen, maar voordat hij wat kon laten zien riep Sjoukje Joan naar voren. Gedrieën poseerden ze voor de fotografen. Ook Loekie Kalis, de ex van Peter Post stelde zich snel aan de burgemeester voor, want Peter Post woonde ook in Amstelveen. Daarna nam mevrouw Bulk het woord: ‘Hartelijk welkom iedereen voor het onderwerp van de tentoonstelling Sjoukje Dijkstra en voor de burgemeester van Amstelveen de heer Poppens. Het was ongeveer ¾ jaar geleden dat bij het bestuur van de VHA de heer Jos Pronk kwam die zei – ‘zou het niet leuk zijn een tentoonstelling in te richten over Sjoukje Dijkstra. Ze wordt deze winter 80 en ze heeft toch heel wat betekend voor Amstelveen.’ Vervolgens noemde mevrouw Bulk alle medailles op die Sjoukje bij kampioenschappen behaalde en zij was de eerste uit Amstelveen en de enige, die bij de Olympische Winterspelen goud won. ‘Het idee vonden wij eigenlijk heel goed’, zo ging mevrouw Bulk verder ‘Jos heeft samen met Marnix Koolhaas van de Poolster allerlei dingen bij elkaar gezocht, heeft samen met Marnix een interview met Sjoukje gehouden en de VHA heeft gedacht, ja als we dat doen moeten we ook een themanummer maken.’


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Sjoukje Dijkstra en Tjapko Poppens burgemeester van Amstelveen in de tentoonstellingsruimte
Mevrouw Bulk vertelde nog dat wethouder Ellermeijer ervoor zorgde dat de dag uitgebreider kon worden en dat de burgemeester de tentoonstelling wel wilde openen. Daarnaast werd bedacht om niet alleen Sjoukje als hoofdthema te nemen, maar schaatsen in het algemeen in Amstelveen tezamen met ‘de Poolster’ als ‘de Poelster’ uit Amstelveen en de ‘Onder Ons’ uit Nes aan de Amstel. De koek en zopie tijdens deze bijeenkomst wordt verzorgd door de Poelster en het diner vanavond in restaurant Paardenburg door Onder Ons.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Bert Lassche de zoon van Co Lassche de grondlegger van de Vikingschaats was ook aanwezig. Jacobus Johannes (Co) Lassche werd geboren in november 1919. Voor de oorlog experimenteerde hij al met het maken van metalen schaatsen en reeds op 18-jarige
leeftijd schaatste hij op zelfgemaakte 'blikken noren' met zaagstalen bladen er in gesoldeerd. Niemand kon toen nog
vermoeden dat die schaats van Co Lassche later zou uitgroeien tot de wereldbekende 'Vikingschaats'
Verder is in Amstelveen ook de eerste Vikingsschaats gemaakt door Jacobus Johannes Lassche (waarover Amstelveenweb al in 2008 schreef-red.), die ook bij de tentoonstelling is te zien. Mevrouw Bulk was dus heel blij met deze samenwerking en vertelde dat het schaatsen eigenlijk met drie mensen tegelijk begon, Sjoukje, Joan Haanappel en Annie Verlee, de coach van Sjoukje en Joan. Het leuke was dat mevrouw Verlee (1925) ook aanwezig was samen met haar dochter en alle drie kregen zij een grote pot met hyacinten. Na deze bloemenhulde kreeg burgemeester Tjapko Poppens het woord. Hij voelde zich in het gezelschap nog niet veilig om voornamen te gebruiken, maar Sjoukje en Joan zeiden dat hij het wel moest doen, dus hij volgde dat meteen op. Hij was trots en beduusd, met name omdat we weer met zoveel bij elkaar mochten zijn, maar ook erg fijn en blij met het initiatief. Poppens zei: ‘Vorige week had ik u even aan de telefoon om kennis te maken en het viel mij op hoe enthousiast u nog bent over Amstelveen. Ik denk dat het een hele mooie tijd in uw leven is geweest, maar ook die verbinding, die sport. Uw dochter Katja (Kossmayer) is ook aanwezig die de paarden zo maar even in de steek kon laten en uw coach Mevrouw Verlee. Wij zijn heel trots dat u hier bent. Ook al bent u geboren in Akkrum, u heeft in Amstelveen gewoond en u voelt een beetje als van ons.’ Hij sprak over het feit dat kunstrijden weer op de kaart staat sinds de Olympische Spelen (OS) en Lindsay van Zundert een protegé is van Joan en Sjoukje. Ook noemde de burgemeester nog eens alle prestaties die Sjoukje had behaald en dat zij de eerste Nederlander was die een gouden medaille op de winterspelen behaalde.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Tjapko Poppens burgemeester van Amstelveen tijdens zijn toespraak
‘En één kan er maar de eerste zijn’ zo haalde hij aan. Sjoukje is ook 6 keer tot sportvrouw van het jaar uitgeroepen en kreeg ook de Gouden Erepenning van de gemeente Amstelveen en staat hierom in het Ere Boek van Amstelveen dat hij haar al eerder had willen laten zien. De burgemeester zei: ‘dat is toch eigenlijk waarvoor u het gedaan heeft toch?’ waar Sjouke enorm om moest lachen. Een uitspraak die Sjouke deed was ‘zolang ik leef zal ik vechten voor het kunstrijden in Nederland.’ Sjouke zei tegen de burgemeester dat zij het samen doet met Joan, ‘we zijn Snip en Snap’ waarop Joan toevoegde – van de ijsrevue! Stichting Kunstrijden Nederland is opgericht door mevrouw Haanappel en wordt door Sjoukje ondersteunt. Burgemeester Poppens beëindigde zijn speech met dat Sjoukje altijd welkom blijft in Amstelveen. Hij zou nog wat willen napraten, maar de speeches van deze middag namen veel tijd in beslag en helaas had hij nog elders een verplichting, dus van napraten is het niet gekomen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Sjoukje Dijkstra en burgemeester Tjapko Poppens die het EreBoek van Amstelveen laat het zien
Vervolgens werd er een film over de huldiging van Sjoukje in Amstelveen getoond afkomstig van de Amstelveense beeldbank. Het grappige was dat Sjoukje de beelden helemaal niet kende, dus dat was nog een verrassing voor haar en haar dochter.


Het commentaar bij de film werkte soms op de lachspieren en vooral toen de dame in kwestie zei: ‘einde’ en boem-pats de film was afgelopen en daarom moest met name Joan flink lachen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Burgemeester Poppens, Sjoukje Dijkstra en Joan Haanappel vonden de film prachtig
Mevrouw Bulk nam weer het woord en vertelde dat ze zich de optocht in Amstelveen nog heel goed kon herinneren, maar ook dat een heleboel dingen die genoemd werden niet meer bestaan zoals Plein 1960 en het Casimir Lyceum. Het viel mevrouw Bulk op bij het lezen over Sjoukjes carrière dat haar vader alles zelf moest betalen en dat er totaal geen financiering was bijvoorbeeld van de schaatsbond. Maar ook om op zo’n jonge leeftijd 11-12 jaar in Engeland te moeten zitten, leek haar vreselijk. Sjoukje zei daarop dat als het niet leuk was geweest, zij het niet had gedaan. ‘Ik ben nooit alleen geweest en ik hield mijn mond erover juist bij de trainer, want anders mocht ik er misschien nooit meer heen en dan was het afgelopen. Ik heb niks gemist, ik kan nu nog naar de disco – iedereen moest erg lachen – maar wat je dan deed, kon je alleen maar op dàt moment doen. Je kan die jaren niet meer inhalen en ik had mijn trainingspartner, Joan en we waren vaak samen, trainen en naar wedstrijden. De jaren van 1960 tot 1964 had ik het erg moeilijk, want toen was ik wel alleen omdat Joan al naar de ijsrevue ging. Ik had geen vergelijking meer en moest tegen mijzelf vechten en dat waren dus vier moeilijke jaren om dan aan de top te blijven, gefocust te blijven en door te zetten. Ik had nooit de bedoeling om naar de ijsrevue te gaan, maar toen mijn vader overleed moest ik wel, want op medailles bijt je alleen je tanden stuk!’


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Jos Pronk (1943) geboren en getogen Amstelvener en oud directeur van de Jaap Edenbaan kan urenlang vertellen over de geschiedenis van de Nederlandse schaatsers
Na dit korte gesprekje kreeg Jos Pronk het woord. Hij had deze middag met Sjoukje geluncht, waar ook weer de prachtigste verhalen naar boven kwamen. Donderdag 10 maart 2022 is er weer een avond waar iedereen welkom is (*). Daar zijn weer andere films te zien dus hij wilde nu niet heel veel vertellen, temeer omdat hij donderdag allerlei verhalen wil delen. Daarom gaf hij nu het woord aan Joan Haanappel.

Zij vond het fijn om hier met Sjoukje weer bij elkaar te zijn, na zo’n lange tijd, eigenlijk te gek. Joan Haanappel zei onder meer: ‘Wij leerden elkaar inderdaad kennen tijdens een bal masqué, Sjoukje met haar blonde haren als indiaan en ik als sneeuwwitje, we waren 7 en 8 jaar oud. We kwamen elkaar weer tegen want we gingen allebei beter schaatsen en zomers was er natuurlijk geen ijs. Dus wij werden, bedacht door Annie Verlee en onze ouders, in de zomer maar naar Engeland gestuurd om daar te gaan trainen en naar Zwitserland in de winter ook om daar te trainen. Langzamerhand kwamen de successen, we klommen steeds meer de ladder op. Het eerste WK werd door mij gewonnen, maar Sjoukje klom daar na in sneltreinvaart omhoog. Sjoukje werd tweede op de Europese kampioenschappen, ik werd derde, zij werd tweede bij de Wereld kampioenschappen en ik werd vijfde en zo ging het door. Ik dacht op een gegeven moment, weet je wat, ik ga geld verdienen, want ik dacht dat ik mijn hoogtepunt had bereikt wat wedstrijdschaatsen betrof.’


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Sjoukje Dijkstra met burgemeester Tjapko Poppens en Joan Haanappel voormalig kunstrijdster op de schaats. Vanaf midden jaren 1950 zorgden de dames voor successen in een sport die daarvoor in Nederland nauwelijks bekend was
Sjoukje interrumpeerde met ‘dan hoefde je niet meer tegen mijn Friese kop aan te kijken,’ maar Joan antwoordde ‘dat doe ik toch nog steeds!!’ Dat deed Joan denken aan een anekdote. ‘Tegenwoordig als de kinderen van 12-13 jaar naar een wedstrijd gaan zeggen de ouders: de KNSB legt ze op één kamer. Ik zeg dan hoezo? Nou ze zijn toch concurrenten?! ‘Wij lagen altijd in één kamer bij alle wedstrijden en we hadden het ook heel gezellig. Sjoukje en ik hebben nog nooit ruzie gehad, dat mag wel eens gezegd worden. Als het bijna zo was, dat sporadisch gebeurde, ging één van ons gewoon een blokje om en was het weer goed. Ik denk dat het een bonus was dat wij hele andere karakters hebben. We zijn zeer verschillend en ik denk dat dat veel makkelijker is. Zij was de rustige en zei st-st-st en dan was ik natuurlijk gelijk stil hahaha.’

‘Sjoukje werd Olympisch Kampioen en ik weet nog hoe ik dat bekeken heb. Ik was bij de Wiener IJsrevue echt ook in Wenen en ik had om een grote televisie gevraagd voor achter de bühne zodat ik tenminste stukjes kon zien. Ik hoefde niet het ijs op en het was heel merkwaardig. Ik stond daar met mijn veren pakje aan en zij stond bij de Olympische Spelen (OS) en het was op dat moment alsof ik enorm met haar verbonden was. Ik kon de hele kür volgen en toen zijn de tranen toch wel over mijn wangen gestroomd, want we hadden zoveel met elkaar gedaan en ik had zoveel bewondering voor jou. Ik dacht ook - ja als je een beetje beter je best had gedaan had je daar misschien ook kunnen staan.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Joan Haanappel (1940) voormalig kunstrijdster op de schaats en oud-sportpresentatrice sprak Sjoukje toe
en zij is nog steeds goed bevriend met Sjoukje
Het was een mengeling van gevoelens, maar de vreugde voor jou, ook door de vriendschap met jou, voerde de boventoon. Jij kwam naar de ijsrevue en op een gegeven moment was ik er mee opgehouden – en plots ging er een sirene door de ruimte- was het de telefoon van Sjoukje – ik zat bij een andere revue maar ging voor haar invallen want ze had een slechte knie. Het verhaal werd gewoon dat we bij elkaar in de ijsrevue zijn gebleven en nog veel leuke jaren met elkaar hebben beleefd. Altijd samen in de kleedkamer, altijd achter elkaar met de auto met onze hondjes, wel aparte kamers want we hadden veel koffers omdat we het hele jaar Europa rondreisden en ‘s avonds gingen we naar een restaurant dat voor ons en ook voor onze hondjes kookte. Sjoukje trouwde, kreeg twee dochters en ik was dezelfde avond bij je toen je je eerste kindje kreeg. Dat was mooi maar helaas is mij dat niet gelukt, maar daar hebben we nu een oplossing voor gevonden en dat is Stichting Kunstrijden Nederland.

Daar gaan we met jonge kinderen van 9 – 10 jaar om en het is heel leuk. We proberen de beste talenten eruit te vissen en tot nu toe heeft nog geen ouder gezegd dat doen we niet. Dat is fijn en ze vertrouwen ons en we hebben er veel plezier in. Nu na 46 jaar hebben we dan Lindsay van Zundert op de OS, dus het is gelukt, maar we moeten er nog meer creëren.  Sjouke helpt mij enorm daarbij en we beleven er heel veel vreugde aan. Sjoukje het is geweldig hoe lang wij elkaar kennen, waarop Sjoukje zei, we hopen over vier jaar dat we de cirkel rond kunnen maken en dat wij ook gaan kijken naar de OS in Cortina d’Ampezzo – we gingen naar de OS in Cortina d’Ampezzo in 1956, waar wij gereden hebben en we hopen in 2028 samen weer naar dat stadion te gaan dat nu helemaal gerenoveerd wordt. Dan moeten er wel wat mensen van ons rijden.’

Joan sloot af met ‘Sjouk je bent een schat en ik hoop dat we nog lang veel lief en soms ook leed, met elkaar kunnen delen.’ Na een applaus voor deze bijzondere woorden konden aanwezigen nog wat vragen stellen. Jos Pronk sprak over de onbaatzuchtigheid van beide dames en vertelde een anekdote over Kees Verkerk. Daarna las hij nog een verhaal voor over het hoofd van de school mijnheer Buis van de Roelof Venemaschool waar Sjoukje op school zat. Sjoukje moest vaak verzuimen om aanwezig te zijn bij schaatswedstrijden en trainingen. Het verzoek om vrij te krijgen werd ingediend bij het schoolhoofd, maar die hield zich aan de leerplicht. Hij vond het onzin om een kind van 8 extra vakantie te geven, soms wel voor een maand of meer. In één van de verzoeken van de kunstrijdclub stond dat het in het belang was voor het kunstrijden op de schaats voor Nederland dat Sjoukje voor een maand extra vakantie moest krijgen voor haar trainingen. Een kind van 8 belangrijk voor het kunstrijden van Nederland,  hij vond het kinderexploitatie! Sjoukje zat in de klas van Juffrouw Dekkers die het voor haar opnam tegen de hoofdonderwijzer. Om een lang verhaal kort te maken juffrouw Dekkers gaf hem in positieve zin van repliek en uiteindelijk wist ze hem over te halen om Sjoukje vrij te geven. Daarna kreeg Marnix Koolhaas het woord.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Marnix Koolhaas (1960), een historicus en schaatsanalist aan het woord
Hij was vereerd dat hij werd gevraagd om samen met Jos deze feestelijke dag in te vullen en wil graag aan de burgemeester voorstellen om juffrouw Dekkers, alsnog postuum als Ereburger van Amstelveen te benoemen! Zonder juffrouw Dekkers had Sjoukje hier niet gezeten. Marnix wilde ook de eregast Annie Verlee nog eens welkom heten, want zonder juffrouw Dekkers was er geen Sjoukje maar zonder Annie was er geen kunstschaatsen in Nederland. Hij vertelde: ‘Annie Verlee was de persoon die in 1931 bij de opening van de kunstijsbaan op de Linnaeus Parkweg aan de boarding stond en Sonja Henie uit Noorwegen helemaal had laten overvliegen om de kunstijsbaan te openen, je zag daar iets wat je nog nooit van je leven gezien had. Sonja Henie die al op 11-jarige leeftijd Olympisch Kampioen werd in Chamonix in 1924, een fenomeen in de kunstrijwereld en jij dacht, dat gaan we hier ook doen. Jij bent begonnen het kunstrijschaatsen in Nederland op te zetten en toen na slappe winters het animo voor schaatsen wat verdween konden in de Apollohal de ijsmachines alsnog ingezet worden en geschaatst worden en daar heeft Sjoukje haar eerste schreden op het ijs gezet.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Annie Verlee (1925) met Joan. Zij was de coach van Sjoukje Dijkstra en Joan Haanappel. In 1954 traden
de jongedames op bij het Europese kampioenschap in het Italiaanse Bolzano
Toen de Apollohal dicht ging, ging Sjoukje naar Den Haag, waar ze Annie Verlee ontmoette en ook Joan. Vandaar af is het verhaal bekend. We gaan Sjoukje verder in het zonnetje zetten en ik vind het prachtig dat Annie hier nog bij kan zijn.’ Marnix sprak nog even over het kunstrijden en de toekomst van Lindsay. Hij bedankte iedereen voor hun komst waarna Jos het officiële deel afsloot en de boekentafel liet zien waar boeken te verkrijgen waren met bijzondere items erin en waarvan een deel naar de Stichting Kunstrijden gaat.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

De toespraak wordt goedgekeurd door de dames
Na deze bijzondere woorden en leuke verhalen kwam ineens Ronnie Tober met zijn partner de zaal ingelopen. Sjoukje is een goede vriendin van hem sinds het sportgala van 2015, waar zij benoemd werd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Ronnie ging niet zingen behalve dat hij voorstelde om lang zal ze leven te zingen en de hele zaal zond mee.


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Zanger Ronnnie Tober (1945) in gesprek met Sjoukje Dijkstra en Loek Kalis de
voormalige echtgenote van wielrenner Peter Post van 1956 tot 1972


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Ronnnie Tober bekijkt met Sjoukje Dijkstra de vitrines met historisch materiaal


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Een van de met schaatsgeschiedenis gevulde vitrines bij de Vereniging Historisch Amstelveen
Toen was het tijd voor koek en zopie -warme chocolademelk - of een ander drankje met een hartig hapje. Het was een enorm gezellige middag, waarvan niet alleen Sjoukje en Joan hebben genoten, maar alle aanwezigen inclusief de redactie van Amstelveenweb. Geweldig bedankt VHA en alle andere organisatoren!

De video van deze feestmiddag is vrij lang geworden. U kunt eventueel stukjes doorzappen met het rode stipje onder in de video


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

De penning van de Amstelveense Poel en Bostocht bestond al, maar.....


(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

.....dhr Jos Pronk vond het een leuk idee om op de achterkant Sjoukje 80 te laten slaan.
De penning was te koop voor ? 1,- echter alles wat meer in de pot werd gedaan werd aan
de Stichting Kunstrijden Nederland gedoneerd.