Veel besmettingen met kinkhoest in Nederland

Sinds 1996 komt kinkhoest vaker voor in Nederland, ook onder volwassenen. Elke 2 tot 4 jaar is er een piek in het aantal kinkhoestmeldingen- meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Update: 1 mei 2024. Het wekelijks aantal meldingen van mensen met kinkhoest bij het RIVM is nog steeds erg hoog. Net als de eerste twee weken van april werden er in de afgelopen twee weken zo’n 1.800 mensen met kinkhoest gemeld, waarvan ongeveer 50 baby's. Deze aantallen zijn heel hoog in vergelijking met alle jaren sinds de invoering van de meldplicht in 1975. De meerderheid van deze mensen werd al voor april ziek. In 2024 zijn tot 29 april in totaal 7.187 mensen gemeld met kinkhoest, waarvan 375 baby's1. Van de baby’s van 0-5 maanden met kinkhoest werd meer dan de helft opgenomen in het ziekenhuis. Voor baby’s van 6-11 maanden was dit iets meer dan een kwart.

Van de gemelde baby's van 0-2 maanden oud met een bekende vaccinatiestatus was 90% niet beschermd door vaccinatie van de moeder tijdens de zwangerschap. Enkele van de baby’s van gevaccineerde moeders waren te vroeg geboren of de vaccinatie was te kort voor de geboorte gegeven. Vaccinatie tijdens de zwangerschap geeft hoge bescherming tegen kinkhoestinfectie bij baby’s van 0-2 maanden (90-95%). Van de gemelde baby’s van 3-11 maanden met een bekende vaccinatiestatus was 88% niet (volledig voor hun leeftijd) gevaccineerd.

In de tweede helft van april kreeg het RIVM een melding van het overlijden van iemand ouder dan 70 jaar met kinkhoest. Eerder dit jaar werd al het overlijden van vier baby’s en een persoon ouder dan 80 jaar gemeld bij het RIVM. Uit cijfers van de Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn blijkt het aantal patiënten dat met kinkhoestklachten bij de huisarts komt weer hoog na twee weken daling, met name bij jonge kinderen van 0-4 jaar.

Kinkhoestmeldingen per maand 2018 t/m 2024. Artsen en hoofden van laboratoria melden een patiënt met kinkhoest aan de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst). De grafiek hieronder toont het aantal meldingen van mensen met kinkhoest per maand in Nederland van 2018 tot en met maart 2024. De aantallen voor de laatste maanden zijn nog niet compleet. Dit komt omdat veel meldingen later binnenkomen. Lees meer over kinkhoest hier.


(Bron RIVM - 2024)

Figuur 1: Aantal kinkhoestmeldingen met een eerste ziektedag in 2023 en 2024, per maand. *Voor januari tot en met april 2024 worden voorlopige aantallen getoond. Door een vertraging tussen de eerste ziektedag en de melddatum neemt het aantal meldingen in deze maanden nog toe

Kinkhoest (ook bekend als pertussis) is een zeer besmettelijke infectieziekte van de luchtwegen veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis, meer zelden door Bordetella parapertussis, en gekenmerkt door typische hoestbuien.

Besmetting vindt plaats via lichaamsvloeistoffen, voornamelijk in de luchtwegen (druppelinfectie). Na een aspecifiek beginstadium verloopt de infectie meestal in de loop van enkele weken. Het beginstadium met een verkoudheidachtige hoest, bekend als het catarrale stadium, wordt gevolgd door typische staccato-achtige hoestaanvallen in het convulsieve stadium. Bij zuigelingen kunnen de hoestaanvallen zich atypisch manifesteren als ademhalingsstilstand en dus levensbedreigend zijn. Ten slotte nemen de hoestaanvallen geleidelijk af in aantal en ernst in het decompressieve stadium. Een causale therapie is alleen mogelijk in de vroege stadia. Er bestaat een algemeen aanbevolen effectieve vaccinatie voor profylaxe.