Vroegtijdig signaleren van kindermishandeling van levensbelang

“Mijn jeugd was eenzaam, verdrietig en angstig”

1 op de 30 kinderen wordt mishandeld. In iedere schoolklas zit gemiddeld één kind, dat slachtoffer is van kindermishandeling.

Jaarlijks worden er naar schatting 119.000 kinderen mishandeld. Kindermishandeling is vaak onzichtbaar, en wordt nog niet vaak genoeg  gesignaleerd. En dat is een groot probleem, want veel slachtoffers krijgen dus ook geen hulp. Te weinig Nederlanders herkennen de signalen van kindermishandeling. En dat, terwijl miljoenen Nederlanders deze signalen wel op zouden kunnen pikken.

Kindermishandeling in alle soorten en maten

Kindermishandeling kent vele vormen. Vaak zijn we geneigd om bij kindermishandeling direct aan lichamelijke mishandeling te denken. Kindermishandeling omvat echter elke vorm van mishandeling die bedreigend, of gewelddadig is voor een kind. Een kind, dat niet de zorg krijgt die het nodig heeft, wordt fysiek verwaarloosd. Wat het meeste voorkomt is emotionele mishandeling of verwaarlozing, bijvoorbeeld als een kind systematisch wordt uitgescholden, wordt geïntimideerd of helemaal geen aandacht, warmte of liefde krijgt.

(Foto AMK - 2012)

Manon Zwetsloot

“ Altijd het gevoel om niet gewenst te zijn”

Hoewel ieder kind het recht heeft om op te groeien in een veilige omgeving, is dit helaas niet voor iedereen vanzelfsprekend vertelt Manon Zwetsloot (24). Zij werd in haar jeugd zowel lichamelijk als geestelijk mishandeld door haar moeder. Het ergste vond ze het gevoel dat ze niet gewenst was.

“ Mijn moeder was vanwege rugproblemen altijd thuis. Ze was erg gevoelig en prikkelbaar. Slaan was voor haar een manier om haar stress en spanningen kwijt te raken. Haar frustratie werd op mij en mijn twee jongere zusjes af gereageerd. Dat deed ze met vlakke hand, zodat er geen blauwe plekken te zien zouden zijn. Mijn vader bemoeide zich nauwelijks met onze opvoeding, hij was altijd aan het werk.

Voor de buitenwereld leken we een gelukkig gezin. Ook op het emotionele vlak schoot mijn moeder zwaar te kort. Er was totaal geen interesse. Nooit heeft ze gevraagd hoe het op school ging, gepraat en geknuffeld werd er niet. Ik heb altijd het idee gehad dat ik er niet mocht zijn, ik leefde steeds in angst. Waarom is ze ooit aan kinderen begonnen?”, aldus Manon.

De gevolgen: Ben Rensen (jeugdarts) vertelt

Drs. Ben Rensen heeft al ruim dertig jaar ervaring met alle vormen van kindermishandeling. “ Het gevoel voor basisveiligheid wordt aangetast. Iedereen, zelfs een klein kind, weet dat mishandeling niet normaal is. Mensen op wie je zou moeten vertrouwen doen je fysiek, of psychisch opzettelijk pijn. Een mishandeld kind verliest niet alleen het vertrouwen in zijn ouders, maar ook in de mensen om zich heen. Alle zekerheden vallen weg.

Over het algemeen kun je zeggen, dat mishandelde kinderen levenslang worstelen met de gevolgen die hun normale functioneren sterk nadelig beïnvloeden.” Volgens Ben Rensen is het van groot belang, dat de omgeving signalen leert te herkennen. “Het kan goed komen als het snel gesignaleerd wordt, als een kind en/of ouder de juiste hulp krijgt en als er iemand is die het kind en het gezin kan ondersteunen op momenten dat het weer moeilijk wordt.”

Liever 5 keer onnodig dan 1 keer geen actie ondernomen

Dat het zo belangrijk is om bij een vermoeden contact op te nemen met het AMK, al is het maar voor het inwinnen van advies, onderstreept Manon: “ Als er eerder gesignaleerd was dat er bij mij thuis ‘iets’ niet in de haak was, was ik niet zo beschadigd geweest. Op mijn vijftiende zijn mijn ouders gescheiden en ben ik samen met mijn zusje bij mijn vader gaan wonen. Ik heb toen een brief aan mijn moeder geschreven. Ze heeft volgens eigen zeggen niets misdaan en heeft dus ook geen spijt. Dat heeft veel impact op mij gehad.

Daarom doe ik nu ook dit verhaal, omdat ik hoop dat ik hiermee duidelijk kan maken hoe belangrijk het is om aan de bel te trekken. Veel mensen zijn bang om onterecht iemand aan te spreken, advies te vragen, of een melding te doen. Maar liever 5 keer onnodig aan de bel getrokken, dan 1 keer niet terwijl er wel wat aan de hand is. Je richt namelijk meer schade aan door niets te doen. Mijn jeugd was eenzaam, verdrietig, verloren en angstig.”

Signalen kindermishandeling makkelijker te herkennen met Signalentest

Maar weinig Nederlanders herkennen de signalen van kindermishandeling. Een speciaal ontwikkelde signalentest maakt het herkennen van kindermishandeling een stuk eenvoudiger. Met deze online test kan iedereen kindermishandeling eenvoudiger identificeren. Deze signalentest maakt deel uit van de publiekscampagne Aanpak Kindermishandeling en kan online worden gedaan.

De signalentest is niet alleen bedoeld voor mensen die op dit moment kindermishandeling in hun omgeving vermoeden. Iedereen die de test doet wordt zich bewuster van signalen die duiden op deze vorm van geweld en zal hierdoor nu en in de toekomst alerter zijn. De test is te vinden op www.watkanikdoen.nl .

Wat kan ik zelf doen?

Een geval van kindermishandeling lost u niet zomaar op. Er zijn echter altijd dingen die u kunt doen. Besef u dat kindermishandeling vaak het gevolg is van onmacht. U kunt al helpen door er te zijn voor het gezin. Of door het kind een luisterend oor te bieden. Wat u kunt doen:

Knoop een gesprek aan met de ouders of het kind zelf.

Praat met iemand uit uw eigen omgeving over uw vermoeden. Bijvoorbeeld een vriend(in), kennis, buurtgenoot, leraar, collega of familielid.

Hou signalen van kindermishandeling bij door ze op te schrijven. Noteer wat u wanneer heeft gezien.

Kindermishandeling in Nederland: de feiten

Kindermishandeling komt in ieders omgeving voor.Naar schatting zijn er 119.000 kinderen jaarlijks slachtoffer van mishandeling. Gemiddeld is in iedere schoolklas van 30 kinderen tenminste één kind slachtoffer van kindermishandeling. De meeste slachtoffers van kindermishandeling zijn tussen de 4 en 11 jaar.

Van alle scholieren tussen de 12 en 18 jaar oud, heeft bijna de helft ooit enige vorm van kindermishandeling meegemaakt. In 2010 hebben de Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK’s) 62.000 telefoontjes ontvangen van mensen die een vermoeden van kindermishandeling in hun omgeving signaleren. AMK medewerkers hebben in 2010 bijna 44.000 keer advies gegeven. In 18.076 gevallen was een onderzoek door het AMK nodig.

Kijk voor meer informatie op:

www.watkanikdoen.nl of op  www.amk-nederland.nl.

Voor het vragen van advies of het doen van een melding van kindermishandeling kunt u contact  opnemen met het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) via T: 0900 123-1230.