Wat betekent eigenlijk Pinksteren?

De christelijke feestdag Pinksteren wordt gevierd op de 50de dag (de zevende zondag) na Paaszondag. Het herdenkt de neerdaling van de Heilige Geest op de apostelen en andere volgelingen van Jezus Christus toen zij in Jeruzalem waren om het Wekenfeest te vieren, zoals beschreven in de Handelingen van de Apostelen (Handelingen 2:1-31).

De feestdag wordt ook wel 'Pinksterzondag', 'Pinksteren' genoemd. Traditionele Nederlandse pinkster(blom)liederen zijn bekend vanaf de 17de eeuw - zoals Van de Pinxter-blom (1676), dansmelodie Fiere Pinxter Bloem (begin 18de eeuw), pinksterbruidliedje Doar kom wi'j an met de Pinksterbroed (Twente, midden 19de eeuw), Hier is onze fiere Pinksterblom (Terschelling, begin 20de eeuw, populair bij de toenmalige AJC).

Al in de middeleeuwen werden er voorjaarsfeesten gehouden. Volgens sommige theorieën zijn deze feesten beïnvloed door voorchristelijke voorjaarsriten van Germanen, Kelten en andere oud-Europese volkeren. Onderzoekers stelden vast dat dit is gebaseerd op allerlei twijfelachtige reconstructies en speculaties. De voorjaarsfeesten die vroeger algemeen met Pinksteren verbonden waren, zijn nu zo goed als verdwenen. Hun geschiedenis gaat terug tot de middeleeuwen, maar historische gegevens zijn schaars en summier.

(Bron Wikipedia - 2022)

'Pinksteren' een schilderij van Giotto di Bondone (Padua) (1267-1337) een Italiaans kunstschilder en architect. Het schilderij is gemaakt tussen 1304 en 1306

Een van de voorjaarsfeesten was de viering van de pinksterblom (dit was fluitenkruid en niet de pinksterbloem). Het mooiste meisje van het dorp werd dan tot pinksterbloem gekozen. Een verdwenen traditie is het pinkstermelken: boeren gaven bij wijze van offer melk aan jongens in de buurt, opdat het een goed melkjaar zou worden. De maandag na Pinksteren is in veel Europese landen een wettelijke feestdag.

In het oosterse christendom kan Pinksteren ook verwijzen naar de hele 50 dagen van Pasen tot en met Pinksteren; vandaar dat het boek met de liturgische teksten het 'Pinksterarion' wordt genoemd. Omdat de datum ervan afhangt van de datum van Pasen, is Pinksteren een 'beweeglijk feest'.

Pinksteren is een van de grote feesten in de Oosters-Orthodoxe Kerk, een plechtigheid in de Romeinse ritus van de Katholieke Kerk, een feest in de Lutherse Kerken en een hoofdfeest in de Anglicaanse Gemeenschap. Veel christelijke denominaties hebben een speciale liturgie voor dit heilige feest.

Het Joodse Wekenfeest (Sjavoeot in het Hebreeuws) is een van de drie pelgrimsfeesten. Een groot deel van het oude Jodendom was Griekssprekend; hier had het feest de Oudgriekse naam ἡ πεντηκοστή hē pentekostḗ "de vijftigste". Dit is de 50ste dag na het feest van ongezuurde broden (Mazzoth). Het is een oogstfeest, omdat het einde markeert van de tarweoogst die met Pesach begint. Het Wekenfeest herdenkt ook het geschenk van de Torah aan Mozes op de berg Sinaï. Het Pinkstergebeuren wordt in de Handelingen der Apostelen zo verhaald dat er taalkundige verwijzingen ontstaan naar deze wetgeving bij de Sinaï.

In tegenstelling tot Kerstmis en Pasen maakt Pinksteren in de westerse landen nauwelijks deel uit van de burgerlijke godsdienst. Voor een groot deel van de bevolking staan de Pinksterdagen in het teken van reizen en vakantie-activiteiten. Van de kant van de kerken worden daarom pogingen ondernomen om Pinksteren te profileren als de 'verjaardag van de kerk' en om zich te concentreren op hun eigen collectieve identiteit. Op deze manier wordt Pinksteren geherinterpreteerd als een christelijk ideeënfeest.

De Heilige Geest die op de discipelen neerdaalde, schiep de eenheid van de gelovigen en tilde de Kerk uit het doopsel. Vanaf dat moment verstond de menigte discipelen zichzelf als Gods volk. De christelijke gemeenschap trad voor het eerst in het openbaar naar buiten: 'De tot dan toe moedeloze voorvechters van het christendom bleken plotseling krachtig te spreken en overtuigend te zijn in missionair opzicht.'