Wekelijkse update coronavirus 13 december 2023 van RIVM

Verspreiding van het virus en opnames in Nederland. In week 49 (4-10 december 2023) steeg het landelijk gemiddelde aantal virusdeeltjes in het rioolwater sterk met 57% ten opzichte van de week ervoor – meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in een bericht.

Afgelopen week steeg het aandeel deelnemers met een positieve corona testuitslag in Infectieradar (externe link) vergeleken met de week ervoor (2,4% naar 3,1%)*. Ook het aantal ziekenhuisopnames van patiënten met SARS-CoV-2 steeg vergeleken met de week ervoor (dagelijks gemiddeld aantal opnames van 108 naar 143).** Afgelopen week lagen er gemiddeld 686 patiënten met SARS-CoV-2 in het ziekenhuis; dat is hoger dan de week ervoor (gemiddeld 541 patiënten). 

De cijfers van de afgelopen weken laten een stijging zien in het aantal ziekenhuisopnames (bron: LCPS), in Infectieradar en in het aantal virusdeeltjes in het rioolwater. Naast SARS-CoV-2 zorgen momenteel ook andere virussen en bacteriën voor luchtweginfecties. Kijk hier voor een uitgebreidere toelichting op de actuele situatie omtrent luchtweginfecties in Nederland. Kijk voor de meest actuele situatie over varianten van SARS-CoV-2 hier. 

Huidige situatie: BA.2.86 subvarianten komen het meeste voor in Nederland. Sinds begin van 2022 zien we vooral veel verschillende varianten rondgaan die allemaal bij de omikron-familie horen: de subvarianten BA.1 t/m BA.5. Binnen deze subvarianten zien we weer veranderingen ontstaan. Er zijn ook varianten ontstaan die bestaan uit combinaties van eigenschappen van varianten, de zogenaamde recombinanten (zoals de XBB varianten, inclusief XBB.1.5, XBB.1.9 XBB.1.16 en EG (Europese Gemeenschap).5). Dit zien we ook in het buitenland.

Tussen week 7 en week 45was EG.5 verantwoordelijk voor de meeste besmettingen in Nederland. EG.5 is een XBB.1.9 subvariant die door de WHO (World Health Organization ) aangemerkt is als ‘Variant of Interest (VOI)’, vanwege mogelijk gewijzigde eigenschappen t.o.v. eerder varianten. Sinds week 46 komt BA.2.86, een BA.2 subvariant die ook als VOI is aangemerkt door de WHO, het meeste voor in de kiemsurveillance. Sinds week 48 zijn BA.2.86 subvarianten dominant in Nederland. JN.1, een subvariant van BA.2.86, heeft hierin het grootste aandeel, net als in een aantal andere landen in Europa. BA.2.86 varianten tonen veel genetische verschillen ten opzichte van de andere varianten die nu circuleren en worden daarom wereldwijd nauwlettend gevolgd. Er zijn nu geen aanwijzingen dat deze subvarianten ziekmakender zijn dan de eerdere omikron-varianten.

Het beeld in rioolwater komt over het algemeen overeen met dat in de kiemsurveillance.  Er worden momenteel voornamelijk BA.2.86 varianten aangetroffen, vooral subvariant JN.1. Daarnaast worden nog meerdere XBB-varianten gevonden.

Volgens een rapport van de World Health Organization (WHO) de BA.2.86 is in meerdere landen gemeld en de prevalentie is wereldwijd langzaam toegenomen. Op basis van het beschikbare beperkte bewijsmateriaal is het risico voor de volksgezondheid dat door BA.2.86 wordt gevormd momenteel echter nog steeds aanwezig op mondiaal niveau als laag beoordeeld. De huidige immuniteit van de bevolking blijft wereldwijd zeer kruisreactief.

Op 20 november 2023 waren er 3.267 BA.2.86-reeksen ingediend bij GISAID (1) uit 46 landen, vertegenwoordigt 8,9% van de wereldwijd beschikbare sequenties in epidemiologische week 44 (30 oktober tot 5 november 2023). Het grootste deel van de BA.2.86-sequenties komt uit het Verenigd Koninkrijk (19,7%, 643 sequenties), Frankrijk (11,9%, 389 sequenties), Zweden (10,7%, 351 sequenties), Spanje (7,8% 254 sequenties), Canada (6,8%, 223 sequenties), Denemarken (6,6%, 215 sequenties) en de Verenigde Staten van Amerika (6,3%, 208 opeenvolgingen).

Wereldwijd is er sprake van een langzame maar gestage toename van het gerapporteerde aandeel van BA.2.86, met zijn mondiale omvang prevalentie van 8,9% in epidemiologische week 44, tabel 1. Dit is een aanzienlijke stijging ten opzichte van de gegevens die in vier weken eerder (week 40, 2 tot 8 oktober 2023), toen de mondiale prevalentie van BA.2.86 1,8% bedroeg. Deze variant, vooral tegen ernstige ziekten, maar ook tegen symptomatische ziekten, en daarom het is onwaarschijnlijk dat de opkomst van deze variant de nationale volksgezondheidsstelsels zwaarder zal belasten. BA.2.86 was geclassificeerd als variant onder monitoring (VUM) op 17 augustus 2023 en op basis van bijgewerkte informatie, BA.2.86 en zijn sublijnen (inclusief JN.1) worden nu geclassificeerd als een variant van interesse (VOI).