Wijziging Stroomlijnovereenkomst A9

Herbert Raat (VVD) wethouder Financiën beantwoordt de vragen van de heer Obbe Modderman, voorzitter van de Belangenvereniging Meanderbewoners Amstelveen:

Geachte heer Modderman,

Gisteren ontving ik van een aantal raadsleden de brief die u op 12 oktober 2013 namens de Belangenvereniging Meanderbewoners (BVMB) aan hen gestuurd heeft met vragen over de A9. Eerder heb ik u bedankt voor uw betrokkenheid bij dit onderwerp. Ik hecht er aan om iedereen met vragen over de plannen over de A9 zo goed mogelijk te informeren. Daarom maak ik van de gelegenheid gebruik om op een aantal van de vragen uit uw brief te antwoorden in de hoop u, en andere Amstelveners, hiermee van dienst te zijn.

(Foto Amstelveenweb.com - 2013)

Wethouder Herbert Raat (VVD) van Financiën tijdens de raadsvergadering op 25 september 2013

Ad 1. Belang extra maatregelen A9

In de brief stelt u een aantal vragen over de lange termijn visie die ten grondslag ligt aan het besluit van het Rijk om de A9 te verbreden in het kader van het programma Schiphol-Amsterdam-Almere. Dit besluit, alsmede de inschattingen en berekeningen die gebruikt zijn als uitgangspunt, behoren tot de verantwoordelijkheid van het Rijk. Het is de taak van mij als wethouder om, anticiperend hierop, zo goed mogelijk op te komen voor de belangen van Amstelveen en alle Amstelveners bij een toekomstige verbreding van de snelweg.

Onze inzet is erop gericht om tegen een aanvaardbare bijdrage van de gemeente te zorgen voor een goede ruimtelijke inpassing van de wegverbreding en de leefbaarheid te waarborgen. Het is in mijn ogen geen optie om besluitvorming door de gemeente hierover uit te stellen. Integendeel. Niet alleen blijft dan het oude contract in stand, ook betekent het een langere periode van onduidelijkheid.

Daarbij vereisen de wettelijke procedures nu eenmaal, dat gemeenten tijdig hun wensen voor de inpassing van de wegverbreding kenbaar maken. Dat moment is nu. Om een Chinese wijsheid aan te halen: "Het beste moment om een boom te planten is tien jaar geleden. Het op een na beste moment is nu".

Het nieuwe plan, waarbij gekozen is voor een verdiepte ligging zorgt voor een aantoonbare verbetering van het woonmilieu. Contractueel is zelfs vastgelegd,  dat het verkeerslawaai wordt gereduceerd ten opzichte van het peiljaar 2008. Dit komt door de verdiepte ligging met toepassing van geluidsabsorberend materiaal op de wanden van de bak, de overkapping, de geluidsschermen én de toepassing van stil asfalt. Door de verdiepte ligging zal ook de visuele overlast significant afnemen en de bereikbaarheid verbeteren.

De verdiepte ligging over ruim een kilometer heeft als bijkomend voordeel, dat de geluidsschermen minder hoog worden ten opzichte van verbreding van de weg op het huidige niveau. Ook blijven in het nieuwe plan de op- en afritten richting A9-oost gehandhaafd en komen er betere en veiligere verbindingen voor het langzaam verkeer.

De overkapping in het Oude Dorp biedt mogelijkheden voor een nieuwe groene inrichting en verbetering van de verbindingen met de Piet Heinschool en het Stadshart. In de overeenkomst met het Rijk is nu vastgelegd, dat liggende geluidsschermen het uitgangspunt vormen. Ik heb aan Grontmij een second opinion gevraagd over de haalbaarheid hiervan binnen het door het Ministerie van IenM beschikbaar gestelde budget. Het oordeel van Grontmij is, dat dit reëel is.

Zoals gezegd is in de nieuwe overeenkomst contractueel vastgelegd, dat het verkeerslawaai wordt gereduceerd ten opzichte van het peiljaar 2008. Bij het uitwerken van de plannen worden nadere onderzoeken gedaan naar de mate, waarin de geluidsoverlast en luchtverontreiniging afnemen. Dit maakt onderdeel uit van de planstudiefase die Rijkswaterstaat uitvoert.

De bepaling van de niveaus van geluid en fijn stof moet voldoen aan de wettelijke vereisten. Als de wet bepaalt, dat de niveaus moeten worden berekend in plaats van gemeten, dan moet Rijkswaterstaat zich daaraan conformeren. Al het vereiste onderzoek moet door Rijkswaterstaat ter visie worden gelegd in het kader van het Ontwerp Tracébesluit, waarop inspraak mogelijk is. U mag van mij verwachten, dat ik dit onderzoek kritisch volg en de resultaten in alle transparantie deel met de Raad en de Amstelveners.

Het Meanderpark is een prachtige groenstrook, maar heeft geen beschermde status als Rijks- of gemeentelijk monument. Ook in het tunnelplan zou de wegverbreding gevolgen hebben voor het Meanderpark. Groen hoort bij de traditie van Amstelveen. Wat mij betreft wordt, binnen het redelijke, alles gedaan om het bestaande groen te behouden, of te compenseren waar mogelijk in samenwerking met de gemeenteraad.

Ad 2. Financiën

Volgens de brief van de Minister van Infrastructuur en Milieu aan de Tweede Kamer van 23 september 2013 bespaart het Rijk met het nieuwe plan ruim € 40 miljoen en de gemeente Amstelveen ruim € 60 miljoen. Ik sta voor dit onderhandelingsresultaat, ook in financiële zin, omdat de risico's van het oude contract onaanvaardbaar groot waren voor een gemeente als Amstelveen.

Volgens de laatste berekening van het ministerie zou de tunnel € 286 miljoen extra hebben gekost. Het ministerie gaat nu uit van een budget van circa € 180 miljoen extra voor de verdiepte ligging. Voor de duidelijkheid: het gaat hier om de extra kosten van bovenwettelijke inpassingsmaatregelen ten opzichte van verbreding van de weg op het huidige niveau. Niet over de totale kosten van de wegverbreding in een tunnel, of in een verdiepte bak.

Volgens de ideeën uit 2007 zou de gemeentelijke bijdrage ad € 100 miljoen worden goedgemaakt uit de opbrengst van gebiedsontwikkeling. De geprognosticeerde netto opbrengst van € 100 miljoen was de resultante van € 150 miljoen aan kosten en € 250 miljoen aan grondopbrengsten. Het risico was dus veel groter, dan het netto bedrag van € 100 miljoen.

Uitgaande van 50% lagere grondopbrengsten (en dat is echt niet onrealistisch) zou er al een tekort ontstaan van € 125 miljoen. Of er in de huidige tijd en de nabije toekomst voldoende marktvraag is voor 3.000 extra woningen en 200.000 m² extra kantoorgebouwen in Amstelveen is bijzonder twijfelachtig. Nog los van de gevolgen die dit zou hebben voor het groene karakter van onze gemeente.

In het door u gepresenteerde artikel over de verbreding van de A2 staat, dat dit project verliesgevend is. Het is zeer de vraag, of de investeringen in de tunnel kunnen worden terugverdiend uit de opbrengst van gebiedsontwikkeling. Precies de situatie waarin we in Amstelveen niet terecht willen komen. Wij willen geen hypotheek leggen op de toekomst, maar kiezen nu voor een duurzame oplossing. Eventuele planschade komt daarbij niet voor rekening van de gemeente, maar is voor de Staat. De gemeente hoeft hiervoor geen budget te reserveren. De gemeente betaalt een vaste bijdrage voor de bovenwettelijke inpassingsmaatregelen. De financiële risico’s liggen bij de Staat.

De helft van de gemeentelijke bijdrage wordt aan het begin van de planstudie betaald (2013); de andere helft aan het eind (2020). De nieuwe voorwaarden zijn een stuk gunstiger dan die bij het oude tunnelplan. Toen moest de gemeente al rente betalen vanaf 2006; nu is dat vanaf 2012. Dit bespaart de gemeente miljoenen.

Ad 3. Burgerparticipatie en communicatie

De zeven inloopbijeenkomsten zijn door circa 250 belangstellenden bezocht. Daarmee heeft deze vorm van informatieverstrekking in een behoefte voorzien. De reacties op het communicatietraject zijn overwegend positief. Ik dank u voor de adviezen die u daarover in het voortraject aan onze medewerkers heeft gegeven.

De samenwerkingsovereenkomst geeft de gemeente voldoende waarborgen om invloed uit te oefenen op het planproces richting de totstandkoming van het Ontwerp Tracébesluit. De gemeente is ten volle bereid om daarover in dialoog te gaan met belanghebbenden. Overigens biedt het planproces waarborgen voor belanghebbenden om zienswijzen in te dienen tegen het nog op te stellen Ontwerp Tracébesluit en bezwaar te maken tegen het Tracébesluit.

Ik ben van mening, dat het verantwoord is om samen met de minister te investeren in een verdiepte ligging van de A9. De voordelen van het plan qua leefbaarheid en ruimtelijke inpassing zijn evident. De onderbouwing op een aantal afzonderlijke onderdelen volgt nog. Ik heb de overtuiging, dat zonder deze investering de leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit juist wel onaanvaardbaar zouden worden aangetast.

Voor de volledigheid merk ik op, dat uw brief niet als formeel bezwaarschrift kan worden aangemerkt, omdat er geen publiekrechtelijk besluit voor ligt, waarop bezwaar gemaakt kan worden. Het is aan de leden van de raad om uw brief eventueel te betrekken bij de besluitvorming over het voorstel van het college van B en W om in te stemmen met de vernieuwde Stroomlijnovereenkomst.

Ik hoop u en de BVMB hiermee van dienst te zijn geweest. Een afschrift van deze brief stuur ik omwille van de transparantie ook aan de leden van de Raad.

Hoogachtend, Herbert Raat wethouder Financiën

Lees ook de brief van de Belangenvereniging Meanderbewoners Amstelveen (pdf)